Ye li 290 000 ya taalela ompumbwe yoondya
AaNamibia unene moondoolopa oya kunkililwa kombinga yomukalo gwokwaaha longekidha iikulya yawo komagumbo nokukala yiikolelela moondya dhomoostola, mookefe dhiikulya, nomaalandithi yomomapaandanda.
Konyala AaNamibia ya thika po 290 000 moNamibia oya taalela ompumbwe yoondya moshilongo sha etithe oyendji ya kwatwe komanyutu.
Ominista yUunamapya, Alpheus !Naruseb oya popi kutya kwiikwatelwa kolopota yoCrop Prospects, Food Security and Drought Situation oya holola kutya AaNamibia nuumvo oya longo owala oondya dhakalela po oopresenda 25 ngashi epungu, iilyaalyaka, niilya, okuyeleka noopresenda 60 dhoka haya longo shito.
Uuyelele mboka owa hololwa pethimbo kwa dhimbulukiwa Esiku lyOondya mUuyuni, ndyoka lya dhimbulukilwa mOutapi.
Shiikwatelela komayalulo ngoka ga ningwa koNamibian Vulnerability Assessment Committee (NAMVAC 2019) oshowo Crop Prospects, Food Security and Drought Situation Report oga holola kutya omwaalu gwaakwashigwana mboka taya kala mompumbwe yoondya, otagu londo pombanda noshikakomvula sho 2019/20. Esiku lyOondya mUuyuni, ano World Food Day olya nuninwa okukondjitha ondjala muuyuni. Esiku ndyoka aluhe ohali dhimbulukiwa momasiku 16 gaKotomba, moka aantu ya za muuyuni haye ya pamwe nokukoleka eitulemo lyawo mekondjitho lyondjala muuyuni.
Esiku ndyoka otali tyapula woo okudhimbuluka etotepo lyehangano lyoFood and Agriculture Organisation (FAO) niituthi yetyapulo ohayi longekidhwa miilongo ya thika po 150 muuyuni.
Nuumvo esiku ndyoka moNamibia olya dhimbulukilwa mOutapi moshitopolwa shaMusati melongekidho lyoFAO oshowo uuministeli wuunamapya. Omwaalu omushona gwiikulya ogwa pewa aanamagumbo mboka ya taalela ondjala unene moshitopolwa shaMusati.
!Naruseb okwa popi kutya aakwashigwana oyendji ngashiingeyi otaya ndopa okulongekidha iikulya yawo momagumbo nokukala taya landa iikulya moostola, naashoka otashi yambidha unene konkalo yaahena uundjolowele asho aantu taya li iikulya yaahena iitungi yolutu.
Minista okwa pula aanafaalama yiitulemo melongo lyoondya nokulonga oondya dha gwana dhi na uundjolowele mokupalutha oshigwana.
Omukalelipo gwehangano lyoFAO moNamibia, Farayi Zimudzi okwa popi kutya oshilongo otashi ndopa mokunduluka oondya dha gwana dhina uundjolowele.
“Aantu otaya paluthwa ihe natango oye na ompumbwe yiitungilutu. Esiku lyOondya olya nuninwa okutala kompumbwe moonkambadhala dhokukondjitha ondjala oshowo omanyutu.”
Okwa tsu omuthindo kutya omanyutu, ompumbwe yiikulya yi na iitungilutu oshowo eyondo iinima inayi pumbiwa mokati koshigwana oshishona shaNamibia.
“Otwa pumbwa okulundulula omukalo gwetu okuza kokunduluka owala iikulya okuya kokunduluka iikulya mbyoka yi na iitungilutu tayi pumbiwa momalutu.”
Zimudzi okwa gwedha po kutya oshigwana ngashiingeyi oshi na omukalo gwokulanda iikulya ngaashi omatama noomboga moostola, iikulya mbyoka yi li ya pakelwa miipakelwa iiwanawa nokwiidhimbika iilandomwa mbyoka tayi landithwa okuza kaanduluki yoondya moshilongo.
ILENI NANDJATO
Ominista yUunamapya, Alpheus !Naruseb oya popi kutya kwiikwatelwa kolopota yoCrop Prospects, Food Security and Drought Situation oya holola kutya AaNamibia nuumvo oya longo owala oondya dhakalela po oopresenda 25 ngashi epungu, iilyaalyaka, niilya, okuyeleka noopresenda 60 dhoka haya longo shito.
Uuyelele mboka owa hololwa pethimbo kwa dhimbulukiwa Esiku lyOondya mUuyuni, ndyoka lya dhimbulukilwa mOutapi.
Shiikwatelela komayalulo ngoka ga ningwa koNamibian Vulnerability Assessment Committee (NAMVAC 2019) oshowo Crop Prospects, Food Security and Drought Situation Report oga holola kutya omwaalu gwaakwashigwana mboka taya kala mompumbwe yoondya, otagu londo pombanda noshikakomvula sho 2019/20. Esiku lyOondya mUuyuni, ano World Food Day olya nuninwa okukondjitha ondjala muuyuni. Esiku ndyoka aluhe ohali dhimbulukiwa momasiku 16 gaKotomba, moka aantu ya za muuyuni haye ya pamwe nokukoleka eitulemo lyawo mekondjitho lyondjala muuyuni.
Esiku ndyoka otali tyapula woo okudhimbuluka etotepo lyehangano lyoFood and Agriculture Organisation (FAO) niituthi yetyapulo ohayi longekidhwa miilongo ya thika po 150 muuyuni.
Nuumvo esiku ndyoka moNamibia olya dhimbulukilwa mOutapi moshitopolwa shaMusati melongekidho lyoFAO oshowo uuministeli wuunamapya. Omwaalu omushona gwiikulya ogwa pewa aanamagumbo mboka ya taalela ondjala unene moshitopolwa shaMusati.
!Naruseb okwa popi kutya aakwashigwana oyendji ngashiingeyi otaya ndopa okulongekidha iikulya yawo momagumbo nokukala taya landa iikulya moostola, naashoka otashi yambidha unene konkalo yaahena uundjolowele asho aantu taya li iikulya yaahena iitungi yolutu.
Minista okwa pula aanafaalama yiitulemo melongo lyoondya nokulonga oondya dha gwana dhi na uundjolowele mokupalutha oshigwana.
Omukalelipo gwehangano lyoFAO moNamibia, Farayi Zimudzi okwa popi kutya oshilongo otashi ndopa mokunduluka oondya dha gwana dhina uundjolowele.
“Aantu otaya paluthwa ihe natango oye na ompumbwe yiitungilutu. Esiku lyOondya olya nuninwa okutala kompumbwe moonkambadhala dhokukondjitha ondjala oshowo omanyutu.”
Okwa tsu omuthindo kutya omanyutu, ompumbwe yiikulya yi na iitungilutu oshowo eyondo iinima inayi pumbiwa mokati koshigwana oshishona shaNamibia.
“Otwa pumbwa okulundulula omukalo gwetu okuza kokunduluka owala iikulya okuya kokunduluka iikulya mbyoka yi na iitungilutu tayi pumbiwa momalutu.”
Zimudzi okwa gwedha po kutya oshigwana ngashiingeyi oshi na omukalo gwokulanda iikulya ngaashi omatama noomboga moostola, iikulya mbyoka yi li ya pakelwa miipakelwa iiwanawa nokwiidhimbika iilandomwa mbyoka tayi landithwa okuza kaanduluki yoondya moshilongo.
ILENI NANDJATO
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article