Tweya uuvitha edhiminathanepo
Ominista yOmauyelele nOmakwatathano goPautekinika, Tjekero Tweya oya popi kutya, Okatokolitho kIigwana yaHangana hoka ka pala ondjila yemanguluko lyaNamibia oka utha kutya itaku ka pangulwa mboka ya kutha ombinga mekondjelomanguluko lyoshilongo koombinga adhihe mbali.
Tweya okwa popi ngaaka sha landula etulo miilonga lyomapulaapulo gopashigwana omolwa iimbuluma yiita ya longwa aniwa kOngundu yoSwapo, pethimbo lyekondjelomanguluko.
Elelo lyoSwapo olya holola kutya omapulaapulo ngoka otaga vulu okweeta uupyakadhi naTweya okwa popi momukanda ngoka a pititha mEtitano kutya kape na ngoka ta pitikwa okupiyaganeka ombili ndjoka ya tyapulwa moshilongo uule woomvula 27 dha piti.
Omapulaapulo kombinga yiimbuluma mbyoka, oga tameke pambelewa mEtitano lya piti.
“Aantu oya kalekwa momilema naamboka taya yambidhidha Swapo oya kalekwa momilema. Shoka sha longwa mekondjelomanguluko nashi tseyike, osha pumbwa okweeta polweela sho shi kale oshilongwa kuNamibia oshowo menenevi,” omunashipundi gwo Forum for the Future (FFF), Samson Ndeikwila, ngoka a li a tulwa kondjeedhililo kelelo aniwa lyaSwapo, uule woomwehi 15 moTanzania, moomvula dho 1960, a popi.
Ndeikwila okwa popi kutya omauyelele agehe gaashoka sha holoka pethimbo ndyoka naga hololwe.
Oonakukwatela komeho omapulaapulo ngoka iilyo yojoint committee of the Committee of Parents oshowo Truth and Justice Committee, oshowo aakokele aakiintu naalumentu mboka ya kanitha oyana mboka yali ookwatwa dhaSwapo.
Omapulaapulo ngoka otaga ningwa pashigwana sho oSouthern African Indigenous Peoples Alliance (SAIPA) nayo yahala ku konaakonwe omadhipago ga kiinahenda ga ningilwa aakwashigwana yAayelele mOnooli yaNamibia nUumbugantu waAngola.
“Otu na uuthemba okutseya kutya oshike sha ningwa, uunake, sha ningwa ngiini , osha ningilwa peni, osha ningilwa shike na oolye yeshi ningi,” omunashipundi gwoSAIPA, Gordon Cassim a popi.
Okwatwa nale yaSwapo, Jackson Mwalundange okwa popi kutya omatompelo kutya omolwashike iimbuluma mbyoka ya longwa, omolwa omalombwelo gaHenry Kissinger, amushanga nale gwaUS, opo a hwahwameke okatongotongo moSouth Afrika opo ku gandjwe oonkondo kelelo lyaSwapo, uuna lya kutha po aanyasha oshowo aahwahwameki yalwe.
“Ngele oto shi tala oto hala okutya opwa li ekwatathano pokati kelelo lyaSwapo naPretoria,” Mwalungange ta ti.
Okwa popi kutya shoka sha simana ngashiingeyi elelo lyaSwapo li ye moonkundathana nokomitiye ndjoka, ko kuvule okukandulwa po omukundu ngoka guli po.
Omunashipundi gwoCommittee of Parents, Erica Beukes, okwa popi kutya oya kala taya pula omayamukulo okuza kuSwapo, okutameka 1989 oshowo okuza koUnited Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR) ihe inaya yamukulwa.
Mesiku lyotango lyaMaalitsa omvula ya piti, oya shangele omikanda oWorld Council of Churches (WCC), oLutheran World Federation (LWF), Omupresidende Hage Geingob oshowo United Nations (UN) ihe inaya yamukulwa.
Beukes okwa popi kutya oyali owala ya mono eyamukulo okuza kuhahende gwepangelo, Sacky Shanghala, pehala lyOmupresidende Geingob mombaapila ndjoka ya shangwa mo-28 Septemba 2016.
MuNovemba gwomvula ya piti, UN Committee Against Torture (UNCAT) oya gandja elombwelo kepangelo lyaNamiba opo ku ningwe omakonaakono ko kupangulwe mboka taya monika kutya oye na mo olunyala miimbuluma mbyoka mwa kwatelwa oshikumungu shomuAguste gwo-1999.
Omapulaaapulo ngoka taga ningwa uule woomwedhi hamano otaga ka tameka negongelo lyomahokololo gondjokonona yekondjelomanguluko lyaNamibia, okutameka mo1966 sigo 1989, oshowo mwa kwatelwa oshiponokela shaCaprivi.
Egongelo lyomauyelele ngoka otali kutha uule woomwedhi mbali nokonima otaku konaakonwa omauyelele ngoka.
Omakonaakono ngoka otaga ka tulwa pamushangwa, ngoka tagu kala nokupitithwa pashiwike pethimbo lyomakonaakono, nomushangwa ngoka otagu ka landithwa.
Okomitiye ndjoka otayi ka ninga woo omapulaaapulo omolwa omadhipago gaazaizai AaNamibia, omamonitho giihuna ga ningwa kewawa lyaanyasha oshowo oPLAN kohi yelelo lyaSwapo, mo-1976.
CATHERINE SASMAN
Tweya okwa popi ngaaka sha landula etulo miilonga lyomapulaapulo gopashigwana omolwa iimbuluma yiita ya longwa aniwa kOngundu yoSwapo, pethimbo lyekondjelomanguluko.
Elelo lyoSwapo olya holola kutya omapulaapulo ngoka otaga vulu okweeta uupyakadhi naTweya okwa popi momukanda ngoka a pititha mEtitano kutya kape na ngoka ta pitikwa okupiyaganeka ombili ndjoka ya tyapulwa moshilongo uule woomvula 27 dha piti.
Omapulaapulo kombinga yiimbuluma mbyoka, oga tameke pambelewa mEtitano lya piti.
“Aantu oya kalekwa momilema naamboka taya yambidhidha Swapo oya kalekwa momilema. Shoka sha longwa mekondjelomanguluko nashi tseyike, osha pumbwa okweeta polweela sho shi kale oshilongwa kuNamibia oshowo menenevi,” omunashipundi gwo Forum for the Future (FFF), Samson Ndeikwila, ngoka a li a tulwa kondjeedhililo kelelo aniwa lyaSwapo, uule woomwehi 15 moTanzania, moomvula dho 1960, a popi.
Ndeikwila okwa popi kutya omauyelele agehe gaashoka sha holoka pethimbo ndyoka naga hololwe.
Oonakukwatela komeho omapulaapulo ngoka iilyo yojoint committee of the Committee of Parents oshowo Truth and Justice Committee, oshowo aakokele aakiintu naalumentu mboka ya kanitha oyana mboka yali ookwatwa dhaSwapo.
Omapulaapulo ngoka otaga ningwa pashigwana sho oSouthern African Indigenous Peoples Alliance (SAIPA) nayo yahala ku konaakonwe omadhipago ga kiinahenda ga ningilwa aakwashigwana yAayelele mOnooli yaNamibia nUumbugantu waAngola.
“Otu na uuthemba okutseya kutya oshike sha ningwa, uunake, sha ningwa ngiini , osha ningilwa peni, osha ningilwa shike na oolye yeshi ningi,” omunashipundi gwoSAIPA, Gordon Cassim a popi.
Okwatwa nale yaSwapo, Jackson Mwalundange okwa popi kutya omatompelo kutya omolwashike iimbuluma mbyoka ya longwa, omolwa omalombwelo gaHenry Kissinger, amushanga nale gwaUS, opo a hwahwameke okatongotongo moSouth Afrika opo ku gandjwe oonkondo kelelo lyaSwapo, uuna lya kutha po aanyasha oshowo aahwahwameki yalwe.
“Ngele oto shi tala oto hala okutya opwa li ekwatathano pokati kelelo lyaSwapo naPretoria,” Mwalungange ta ti.
Okwa popi kutya shoka sha simana ngashiingeyi elelo lyaSwapo li ye moonkundathana nokomitiye ndjoka, ko kuvule okukandulwa po omukundu ngoka guli po.
Omunashipundi gwoCommittee of Parents, Erica Beukes, okwa popi kutya oya kala taya pula omayamukulo okuza kuSwapo, okutameka 1989 oshowo okuza koUnited Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR) ihe inaya yamukulwa.
Mesiku lyotango lyaMaalitsa omvula ya piti, oya shangele omikanda oWorld Council of Churches (WCC), oLutheran World Federation (LWF), Omupresidende Hage Geingob oshowo United Nations (UN) ihe inaya yamukulwa.
Beukes okwa popi kutya oyali owala ya mono eyamukulo okuza kuhahende gwepangelo, Sacky Shanghala, pehala lyOmupresidende Geingob mombaapila ndjoka ya shangwa mo-28 Septemba 2016.
MuNovemba gwomvula ya piti, UN Committee Against Torture (UNCAT) oya gandja elombwelo kepangelo lyaNamiba opo ku ningwe omakonaakono ko kupangulwe mboka taya monika kutya oye na mo olunyala miimbuluma mbyoka mwa kwatelwa oshikumungu shomuAguste gwo-1999.
Omapulaaapulo ngoka taga ningwa uule woomwedhi hamano otaga ka tameka negongelo lyomahokololo gondjokonona yekondjelomanguluko lyaNamibia, okutameka mo1966 sigo 1989, oshowo mwa kwatelwa oshiponokela shaCaprivi.
Egongelo lyomauyelele ngoka otali kutha uule woomwedhi mbali nokonima otaku konaakonwa omauyelele ngoka.
Omakonaakono ngoka otaga ka tulwa pamushangwa, ngoka tagu kala nokupitithwa pashiwike pethimbo lyomakonaakono, nomushangwa ngoka otagu ka landithwa.
Okomitiye ndjoka otayi ka ninga woo omapulaaapulo omolwa omadhipago gaazaizai AaNamibia, omamonitho giihuna ga ningwa kewawa lyaanyasha oshowo oPLAN kohi yelelo lyaSwapo, mo-1976.
CATHERINE SASMAN
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article