Oonkondo dhaSwapo moPaliamende dha kuthwa po
Ongundu tayi pangele ya ndopa okumona omawi ogendji mOmutumba gwoPaliamende ngoka taga gandja oonkondo kongundu, okuninga omatokolo nokulundulula ekotampango ngaashi sha kala nale.
Shika oshikando shotango mondjokonona yongundu, okuza momvula yo 1994 konima sho ongundu yoSwapo ya mono oopresenda 65 ndhoka tadhi kalelepo iipundi 63 momutumba gwoPaliamende.
Ongundu oya li ya mono oopresenda 80 momahogololo ga ningwa momvula yo 2014 nokumona iipundi 77 yomiipundi 96 mOmutumba gwoPaliamende.
Pwaahena oonkondo dhoka, Swapo itaka vula we okuninga omalundululo mEkotampango ngaashi a ningi momvula yo 1999 sho a gandja oshikako shuuleli oshitiyali kOmupresidende Sam Nujoma oshowo momvula yo 2014, sho ya tokola okutotapo ompito yomupeha presidende.
Gamwe gomomalundululo okugwedhala omwaalu gwiipundi moPaliamende okuza piipundi o 77 okuya piipundi 96.
Swapo natango itaka vula okundulula oompango pwaahena ezimino okuza koongundu dhompilameno ngaashi ompango yoMarine Resources yomomvula yo 2015.
Elundululo ndyoka olyo lya gandja oonkondo kuminista nale, Bernhardt Esau, a gandje ookota dhokukwata oohi kehangano lyaIceland lyedhina Samherji, okupitila mehangano lya yama kepangelo lyoFishcor, mepingakanitho lyoombumbo.
Esau okwa tulwa miipandeko shi na sha ekwatathano noshikumungu shoka na okwa holoka mOmpangu mOmaandaha pamwe naafekelwa pamwe naye yeli yatano.
Geingob okwa mono oopresenda 56 okuza momahogololo ngoka ga ningwa oshiwike sha piti, okuyeleka noopreseda 87 dhoka a mono momahogololo ngoka ga ningwa momvula yo 2014,sho a hogololwa lwotango a ninge omupresidende.
Oshotango woo mondjokonona yaSwapo omuulikwa presidende gwawo ta mono oopresenda ooshona dhomawi gaahogololi.
Ongundu yoPopular Democratic Movement (PDM) oya mono oopresenda 16 okuza poopresenda 5 dhoka ya li yamono momahogololo gomomvula yo 2014, na oya mono iipundi 16 okuza piitundi itano. Ongundu ompe yoLandless People's Movement (LPM), oya mono oopresenda 4 ndhoka dha kalela po iipundi ine momutumba gwoPaliamende. Ongundu yoRally for Democracy and Progress oya gu pevi sho ya mono owala oshipundi shimwe shomupresidende gwawo, Mike Kavekotora, ongundu oya li ya mono iipundi 8 momahogololo gomomvula yo 2009.
Ongundu yoUnited Democratic Front (UDF), National Unity Democratic Organisation (Nudo), Namibian Economic Freedom Fighters (NEFF) oshowo Republican Party (RP) adhihe odha mono iipundi iyali omanga ongundu yoChristian Democratic Voice (CDV) oshowo Swanu ya mono oshipundi shimwe.
Ongundu yoCongress of Democrats (CoD), United People's Movement (UPM) oshowo Workers Revolutionary Party (WRP) inaya mona iipundi.
Nonando oongundu dhimwe dhopolotika odhe shi enditha nawa momahogololo iizemo okuza miikandjohogololo yimwe otayi patanekwa. Aaleli yoongundu dhompilameno inaya kalapo pethimbo, Electoral Commission of Namibia (ECN) ya tseyitha kutya Geingob oye a sindana omahogololo kakele komuleli gwoNudo Esther Muinjangue.
Omunongononi gwekotampango, Nico Horn okwa popi kutya nonando Swapo okwa kanitha oonkondo dhoka itashi ka kala oshidhigu a vule okuninga omatokolo, molwaashoka okwa pumbwa owala omuntu gumwe e mu ya yambidhidhe momatokolo nomalunduluko ngoka taya kala yahala okuninga, onkene oku wete kutya kape na eyooloko lya sha.
Ndumba Kamwanyah okwa taambako omalunduluko ngoka, ta popi kutya ndjika ompito yoongundu dhompilameno dhi tule ombinga yawo poshitaafula.
Eshuno pevi lyeyambidhidho lyaGeingob oshowo Swapo, Kamwanyah okwa popi kutya aahogololi oya teka omukumo.
Okwa gwedha po kutya shoka oshi li etumwalaka enene kuGeingob oshowo koSwapo, kutya aantu inaya nyanyukilwa omukalo moka iinima tayi ningwa.
Omukomeho gwoInstitute for Public Policy Research (IPPR), Graham Hopwood okwa popi kutya omalunduluko otaga ka etitha aakwashigwana ya yambidhidhe ishewe Geingob.
Omolwa ekanitho noopresenda dha thika po 30, Hopwood ku wete kutya ethimbo lya Geingob lwokulundulula omukalo ngoka ta ungaunga nagwo nuulingilingi olya thikana. Okwa pumbwa woo okukutha mo momusholondondo gwongundu mboka ya monika ondjo muulingilingi.
OGONE TLHAGE
Ongundu oya li ya mono oopresenda 80 momahogololo ga ningwa momvula yo 2014 nokumona iipundi 77 yomiipundi 96 mOmutumba gwoPaliamende.
Pwaahena oonkondo dhoka, Swapo itaka vula we okuninga omalundululo mEkotampango ngaashi a ningi momvula yo 1999 sho a gandja oshikako shuuleli oshitiyali kOmupresidende Sam Nujoma oshowo momvula yo 2014, sho ya tokola okutotapo ompito yomupeha presidende.
Gamwe gomomalundululo okugwedhala omwaalu gwiipundi moPaliamende okuza piipundi o 77 okuya piipundi 96.
Swapo natango itaka vula okundulula oompango pwaahena ezimino okuza koongundu dhompilameno ngaashi ompango yoMarine Resources yomomvula yo 2015.
Elundululo ndyoka olyo lya gandja oonkondo kuminista nale, Bernhardt Esau, a gandje ookota dhokukwata oohi kehangano lyaIceland lyedhina Samherji, okupitila mehangano lya yama kepangelo lyoFishcor, mepingakanitho lyoombumbo.
Esau okwa tulwa miipandeko shi na sha ekwatathano noshikumungu shoka na okwa holoka mOmpangu mOmaandaha pamwe naafekelwa pamwe naye yeli yatano.
Geingob okwa mono oopresenda 56 okuza momahogololo ngoka ga ningwa oshiwike sha piti, okuyeleka noopreseda 87 dhoka a mono momahogololo ngoka ga ningwa momvula yo 2014,sho a hogololwa lwotango a ninge omupresidende.
Oshotango woo mondjokonona yaSwapo omuulikwa presidende gwawo ta mono oopresenda ooshona dhomawi gaahogololi.
Ongundu yoPopular Democratic Movement (PDM) oya mono oopresenda 16 okuza poopresenda 5 dhoka ya li yamono momahogololo gomomvula yo 2014, na oya mono iipundi 16 okuza piitundi itano. Ongundu ompe yoLandless People's Movement (LPM), oya mono oopresenda 4 ndhoka dha kalela po iipundi ine momutumba gwoPaliamende. Ongundu yoRally for Democracy and Progress oya gu pevi sho ya mono owala oshipundi shimwe shomupresidende gwawo, Mike Kavekotora, ongundu oya li ya mono iipundi 8 momahogololo gomomvula yo 2009.
Ongundu yoUnited Democratic Front (UDF), National Unity Democratic Organisation (Nudo), Namibian Economic Freedom Fighters (NEFF) oshowo Republican Party (RP) adhihe odha mono iipundi iyali omanga ongundu yoChristian Democratic Voice (CDV) oshowo Swanu ya mono oshipundi shimwe.
Ongundu yoCongress of Democrats (CoD), United People's Movement (UPM) oshowo Workers Revolutionary Party (WRP) inaya mona iipundi.
Nonando oongundu dhimwe dhopolotika odhe shi enditha nawa momahogololo iizemo okuza miikandjohogololo yimwe otayi patanekwa. Aaleli yoongundu dhompilameno inaya kalapo pethimbo, Electoral Commission of Namibia (ECN) ya tseyitha kutya Geingob oye a sindana omahogololo kakele komuleli gwoNudo Esther Muinjangue.
Omunongononi gwekotampango, Nico Horn okwa popi kutya nonando Swapo okwa kanitha oonkondo dhoka itashi ka kala oshidhigu a vule okuninga omatokolo, molwaashoka okwa pumbwa owala omuntu gumwe e mu ya yambidhidhe momatokolo nomalunduluko ngoka taya kala yahala okuninga, onkene oku wete kutya kape na eyooloko lya sha.
Ndumba Kamwanyah okwa taambako omalunduluko ngoka, ta popi kutya ndjika ompito yoongundu dhompilameno dhi tule ombinga yawo poshitaafula.
Eshuno pevi lyeyambidhidho lyaGeingob oshowo Swapo, Kamwanyah okwa popi kutya aahogololi oya teka omukumo.
Okwa gwedha po kutya shoka oshi li etumwalaka enene kuGeingob oshowo koSwapo, kutya aantu inaya nyanyukilwa omukalo moka iinima tayi ningwa.
Omukomeho gwoInstitute for Public Policy Research (IPPR), Graham Hopwood okwa popi kutya omalunduluko otaga ka etitha aakwashigwana ya yambidhidhe ishewe Geingob.
Omolwa ekanitho noopresenda dha thika po 30, Hopwood ku wete kutya ethimbo lya Geingob lwokulundulula omukalo ngoka ta ungaunga nagwo nuulingilingi olya thikana. Okwa pumbwa woo okukutha mo momusholondondo gwongundu mboka ya monika ondjo muulingilingi.
OGONE TLHAGE
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article