• Home
  • LOCAL NEWS
  • Ondjele yokwaahena iilonga moKhomas ya londo pombanda
Ondjele yokwaahena iilonga moKhomas ya londo pombanda
Ondjele yokwaahena iilonga moKhomas ya londo pombanda

Ondjele yokwaahena iilonga moKhomas ya londo pombanda

Nonando okwaahenaa iilonga ogwo omukundu gwa taalela unene oshitopolwa shaKhomas, okwa dhidhilikwa kutya kape na ooprogramma dha sha dha tulwa iilonga dha nuninwa okukondjitha omukundu ngoka.
Namene Helmich
Ondjele yokwaahena iilonga mokati kaanyasha moshitopolwa shaKhomas okwa lopotwa ya londo pombanda noopresenda 5 pokati ko-2014 no 2016.

Nonando ongaaka eningo lyomategelelo mokati kaanona aashona okwa lopotwa lya shuna pevi noopresenda inadhi vula po-10. Omiyalu ndhoka odha totwa mo pethimbo kwa ningwa oshipopiwa shopapangelo shoshitopolwa shoka, tashi ithanwa 2017 State of the Region Address (SORA) shoka sha ningwa kungoloneya gwoshitopolwa shoka, Laura Mcleod-Katjirua . Oshipopiwa shoka osha tala kwaashoka sha pondolwa po koshitopolwa shoka nomikundu ndhoka dha taalela oshitopolwa.

Ondjele yokwaahena iilonga oya londo pombanda okuza poopresenda 32.1mo-2014 nokuya poopresenda 37.5 mo-2016, nangoloneya okwa popi kutya shoka poompito dhilwe osha etithwa konkalo yenano lyoshitopolwa aantu okuza miitopolwa ya yooloka moshilongo mboka taya kongo oompito dhiilonga.

Mcleod-Katjirua okwa popi kutya kombinga yaashoka sha pondolwa po, omategelelo mokati kaanona oga shuna pevi noopresenda 2 okuza poopresenda 10, mpoka pwa kala ondjele ndjoka.

Okwa tsikile kutya ombaanga yiikulya oya lelepekwa nomagumbo ga thika po-22 354 otaga mono oondya okupitila mombaanga ndjoka, noonakumona ekwatho ndyoka aantu yeli po -94 500 miikandjohogololo ayihe iheyali na okwa popi kutya okwa ulikwa iilyo yokomitiye itatu mboka tayi ka yambidhidha Uuministeli wEkondjitho lyOluhepo mokupulitha komeho oprograma ndjoka.

Ngoloneya okwa gandja woo olupandu kelelo lyoshilando shaVenduka, sho lya ungaunga nompumbwe yomeya ndjoka ya kala ya taalela unene oshilando shoka.

Okwa kunkilile kutya omukundu gwomeya noshikukuta inadhi hula, na okwa pula AaNamibia opo ya kwate nawa omeya.

Mcleod-Katjirua okwa popi woo kombinga yoompangela dhelelo lyoshilandopangelo, mokugandja evi nomayakulo kaakalimo yomoshilando.



Elongo

Oongulu dhoskola dhuuna noonkondo ogumwe gwomomikundu dha taalela oshitopolwa, pahapu dhangoloneya.

“Oshili ooshoka kutya ooskola dhimwe odhina aanona moongulu dhoskola ya pitilila noonkondo omiyalu dhoka dha tulwa po kutya oshikunino osha pumbwa okukala naanona 25 , oongundu dhopevi 35, omanga moosekundoskola aanona 30.”

Etameko lyoskola moongudhu dhopevi oshowo moosekundoskola moshitopolwa shoka, olya lyonda pombanda noopresenda 4.31, okuza paanaskola 83 748 mo- 2016 okuya paanaskola 87 359.

Ngoloneya okwa tsikile kutya edhiko lyootenda mooskola onga oongulu dhokulongela, otashi ulike kutya uuministeli welongo otawu kambadhala opo aanaskola ayehe yamone omahala mooskola.

Iiputudhilo yelongo lyopombanda moshilandopangelo, mbyoka iinene nuumvo oya shangitha aailongi ya thika po- 38 000 moka oUniversity of Namibia ya shangitha aailongi ya thika po- 25 064 omanga oNamibia University of Science and Technology ya shangitha aailongi 12 753.

Aantu yevulithe po- 24 400 moshitopolwa otaya mono epango lyombuto lyoHIV, omanga ya thika po-71 000 ya ningilwa omakonaakono omvula ya piti.

Ootuntila dhaanona odha londo pombanda sigo opoopresenda 90%.

Okomitiye yoRegional AIDS Coordinating Committee (RACOC), okupitila moKhomas Regional Council oya gandja oondya dhongushu yooN$180 000 kaantu mboka taya lumbu nombuto yoHIV oshowo aanona mboka yeli moluhepo, omvula ya piti.

Aalumentu ya thika po- 19 659 okwa hololwa kutya oya kenkwa moshitopolwa shoka.

Okupitila momass housing programme, elelo lyoshilando pamwe nuuministeli wevi otawu tula miilonga omayakulo gamuni, poshitopolwa shevi shuunene woohecta 65.5, tashi adhika moGoreangab, on 65.5, pauyelele mboka wa gandjwa kungoloneya.

Okwa popi kutya oshitopolwa shoka shevi, oshina ooplota dhomagumbo dhili 314. Okwa popi woo kombinga yopoloyeka yoomiliyona yOshilando shaVenduka, ndjoka tayi gandja omakwatathanitho golusheno momagumbo moHavana, Otjomuise noKatutura, ngele iiyemo yeshi pitika.

Ngoloneya okwa popi kutya nonando iimbuluma ngaashi omiyeka kwahomatiwa oya shuna pevi, iimbuluma natango oyi li omukundu omunene gwa taalela oshitopolwa shoka.

Iimbuluma ya thika po- 36 571 oya lopotelwa opolisi yaNamibia moshitopolwa shoka, mo-2016.



JANA-MARI SMITH

Comments

Namibian Sun 2024-05-05

No comments have been left on this article

Please login to leave a comment

Premier League: Liverpool 4 vs 2 Tottenham Hotspur | Brighton 1 vs 0 Aston Villa | Chelsea 5 vs 0 West Ham | Manchester City 5 vs 1 Wolves | Brentford 0 vs 0 Fulham | Sheffield United 1 vs 3 Nottingham Forest | Burnley 1 vs 4 Newcastle | Arsenal 3 vs 0 Bournemouth | Luton Town 1 vs 1 Everton | Chelsea 2 vs 0 Tottenham Hotspur LaLiga: Celta Vigo 3 vs 2 Villarreal | Osasuna 0 vs 2 Real Betis | Mallorca 0 vs 1 Atletico Madrid | Girona 4 vs 2 Barcelona | Real Madrid 3 vs 0 Cadiz | Real Sociedad 2 vs 0 Las Palmas | Getafe 0 vs 2 Athletic Club SerieA: AC Milan 3 vs 3 Genoa | Hellas Verona 2 vs 1 Fiorentina | Empoli 0 vs 0 Frosinone | Cagliari 1 vs 1 Lecce | Sassuolo 1 vs 0 Inter Milan | Monza 2 vs 2 SS Lazio | Torino 0 vs 0 Bologna European Championships Qualifying: Plymouth Argyle 1 vs 0 Hull City | Birmingham City 1 vs 0 Norwich City | Coventry City 1 vs 2 Queens Park Rangers | Stoke City 4 vs 0 Bristol City | Swansea City 0 vs 1 Millwall FC | Leeds United 1 vs 2 Southampton | Ipswich Town 2 vs 0 Huddersfield Town | Sunderland 0 vs 2 Sheffield Wednesday | Rotherham United 5 vs 2 Cardiff City | Middlesbrough 3 vs 1 Watford | Leicester City 0 vs 2 Blackburn Rovers | West Bromwich Albion 3 vs 0 Preston North End English Championship: Plymouth Argyle 1 vs 0 Hull City | Birmingham City 1 vs 0 Norwich City | Coventry City 1 vs 2 Queens Park Rangers | Stoke City 4 vs 0 Bristol City | Swansea City 0 vs 1 Millwall FC | Leeds United 1 vs 2 Southampton | Ipswich Town 2 vs 0 Huddersfield Town | Sunderland 0 vs 2 Sheffield Wednesday | Rotherham United 5 vs 2 Cardiff City | Middlesbrough 3 vs 1 Watford | Leicester City 0 vs 2 Blackburn Rovers | West Bromwich Albion 3 vs 0 Preston North End Katima Mulilo: 14° | 33° Rundu: 14° | 32° Eenhana: 13° | 33° Oshakati: 15° | 32° Ruacana: 16° | 34° Tsumeb: 16° | 31° Otjiwarongo: 14° | 30° Omaruru: 14° | 32° Windhoek: 12° | 27° Gobabis: 14° | 28° Henties Bay: 14° | 20° Wind speed: 18km/h, Wind direction: S, Low tide: 10:44, High tide: 04:42, Low Tide: 22:59, High tide: 17:11 Swakopmund: 16° | 17° Wind speed: 20km/h, Wind direction: SW, Low tide: 10:42, High tide: 04:40, Low Tide: 22:57, High tide: 17:09 Walvis Bay: 17° | 23° Wind speed: 25km/h, Wind direction: SW, Low tide: 10:42, High tide: 04:39, Low Tide: 22:57, High tide: 17:08 Rehoboth: 14° | 29° Mariental: 17° | 31° Keetmanshoop: 17° | 31° Aranos: 16° | 30° Lüderitz: 14° | 24° Ariamsvlei: 16° | 33° Oranjemund: 13° | 21° Luanda: 25° | 30° Gaborone: 15° | 29° Lubumbashi: 13° | 27° Mbabane: 15° | 29° Maseru: 10° | 25° Antananarivo: 12° | 23° Lilongwe: 17° | 28° Maputo: 18° | 31° Windhoek: 12° | 27° Cape Town: 14° | 17° Durban: 18° | 30° Johannesburg: 16° | 25° Dar es Salaam: 22° | 29° Lusaka: 16° | 29° Harare: 13° | 29° Currency: GBP to NAD 23.17 | EUR to NAD 19.9 | CNY to NAD 2.54 | USD to NAD 18.5 | DZD to NAD 0.14 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.31 | EGP to NAD 0.38 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.67 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.64 | RUB to NAD 0.2 | INR to NAD 0.22 | USD to DZD 133.95 | USD to AOA 834.06 | USD to BWP 13.64 | USD to EGP 47.9 | USD to KES 133.98 | USD to NGN 1379 | USD to ZAR 18.5 | USD to ZMW 27.1 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 76428.31 Up +0.50% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1700.24 Up +0.45% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 13403.47 Up +0.61% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 26113.71 Up +6.81% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 301.81/OZ DOWN -0.0011 | Copper US$ 4.53/lb UP +1.46% | Zinc US$ 2 924.30/T DOWN -0.08% | Brent Crude Oil US$ 83.49/BBP DOWN -0.0105 | Platinum US$ 955.87/OZ UP +0.28% Sport results: Premier League: Liverpool 4 vs 2 Tottenham Hotspur | Brighton 1 vs 0 Aston Villa | Chelsea 5 vs 0 West Ham | Manchester City 5 vs 1 Wolves | Brentford 0 vs 0 Fulham | Sheffield United 1 vs 3 Nottingham Forest | Burnley 1 vs 4 Newcastle | Arsenal 3 vs 0 Bournemouth | Luton Town 1 vs 1 Everton | Chelsea 2 vs 0 Tottenham Hotspur LaLiga: Celta Vigo 3 vs 2 Villarreal | Osasuna 0 vs 2 Real Betis | Mallorca 0 vs 1 Atletico Madrid | Girona 4 vs 2 Barcelona | Real Madrid 3 vs 0 Cadiz | Real Sociedad 2 vs 0 Las Palmas | Getafe 0 vs 2 Athletic Club SerieA: AC Milan 3 vs 3 Genoa | Hellas Verona 2 vs 1 Fiorentina | Empoli 0 vs 0 Frosinone | Cagliari 1 vs 1 Lecce | Sassuolo 1 vs 0 Inter Milan | Monza 2 vs 2 SS Lazio | Torino 0 vs 0 Bologna European Championships Qualifying: Plymouth Argyle 1 vs 0 Hull City | Birmingham City 1 vs 0 Norwich City | Coventry City 1 vs 2 Queens Park Rangers | Stoke City 4 vs 0 Bristol City | Swansea City 0 vs 1 Millwall FC | Leeds United 1 vs 2 Southampton | Ipswich Town 2 vs 0 Huddersfield Town | Sunderland 0 vs 2 Sheffield Wednesday | Rotherham United 5 vs 2 Cardiff City | Middlesbrough 3 vs 1 Watford | Leicester City 0 vs 2 Blackburn Rovers | West Bromwich Albion 3 vs 0 Preston North End English Championship: Plymouth Argyle 1 vs 0 Hull City | Birmingham City 1 vs 0 Norwich City | Coventry City 1 vs 2 Queens Park Rangers | Stoke City 4 vs 0 Bristol City | Swansea City 0 vs 1 Millwall FC | Leeds United 1 vs 2 Southampton | Ipswich Town 2 vs 0 Huddersfield Town | Sunderland 0 vs 2 Sheffield Wednesday | Rotherham United 5 vs 2 Cardiff City | Middlesbrough 3 vs 1 Watford | Leicester City 0 vs 2 Blackburn Rovers | West Bromwich Albion 3 vs 0 Preston North End Weather: Katima Mulilo: 14° | 33° Rundu: 14° | 32° Eenhana: 13° | 33° Oshakati: 15° | 32° Ruacana: 16° | 34° Tsumeb: 16° | 31° Otjiwarongo: 14° | 30° Omaruru: 14° | 32° Windhoek: 12° | 27° Gobabis: 14° | 28° Henties Bay: 14° | 20° Wind speed: 18km/h, Wind direction: S, Low tide: 10:44, High tide: 04:42, Low Tide: 22:59, High tide: 17:11 Swakopmund: 16° | 17° Wind speed: 20km/h, Wind direction: SW, Low tide: 10:42, High tide: 04:40, Low Tide: 22:57, High tide: 17:09 Walvis Bay: 17° | 23° Wind speed: 25km/h, Wind direction: SW, Low tide: 10:42, High tide: 04:39, Low Tide: 22:57, High tide: 17:08 Rehoboth: 14° | 29° Mariental: 17° | 31° Keetmanshoop: 17° | 31° Aranos: 16° | 30° Lüderitz: 14° | 24° Ariamsvlei: 16° | 33° Oranjemund: 13° | 21° Luanda: 25° | 30° Gaborone: 15° | 29° Lubumbashi: 13° | 27° Mbabane: 15° | 29° Maseru: 10° | 25° Antananarivo: 12° | 23° Lilongwe: 17° | 28° Maputo: 18° | 31° Windhoek: 12° | 27° Cape Town: 14° | 17° Durban: 18° | 30° Johannesburg: 16° | 25° Dar es Salaam: 22° | 29° Lusaka: 16° | 29° Harare: 13° | 29° Economic Indicators: Currency: GBP to NAD 23.17 | EUR to NAD 19.9 | CNY to NAD 2.54 | USD to NAD 18.5 | DZD to NAD 0.14 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.31 | EGP to NAD 0.38 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.67 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.64 | RUB to NAD 0.2 | INR to NAD 0.22 | USD to DZD 133.95 | USD to AOA 834.06 | USD to BWP 13.64 | USD to EGP 47.9 | USD to KES 133.98 | USD to NGN 1379 | USD to ZAR 18.5 | USD to ZMW 27.1 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 76428.31 Up +0.50% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1700.24 Up +0.45% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 13403.47 Up +0.61% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 26113.71 Up +6.81% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 301.81/OZ DOWN -0.0011 | Copper US$ 4.53/lb UP +1.46% | Zinc US$ 2 924.30/T DOWN -0.08% | Brent Crude Oil US$ 83.49/BBP DOWN -0.0105 | Platinum US$ 955.87/OZ UP +0.28%