• Home
  • LOCAL NEWS
  • Ompango yekuthemo lyomategelelelo nayi zepo- uuministeli
Ompango yekuthemo lyomategelelelo nayi zepo- uuministeli
Ompango yekuthemo lyomategelelelo nayi zepo- uuministeli

Ompango yekuthemo lyomategelelelo nayi zepo- uuministeli

Namibia okuli ta ningi oompata dhopashigwana netopolo lyomaiyuvo kombinga ngele oshilongo nashi tule miilonga ompango ndjoka tayi pitika ekuthemo lyomategelelo inaga halika.
Cindy Van Wyk
JEMIMA BEUKES







OVENDUKA

Ompango ontiyali yomomvula yo 1975 tayi ithanwa Abortion and Sterilisation oya za oonkondo na oya pumbwa okukuthwamo po pehala pu tulwe omilandu dhoka tadhi popi oshili kombinga yonkalo ndjoka yili po ngele tashi ya kekuthemo lyomategelelelo inali gamenwa ndyoka tali dhana onkandangala moshilongo, pahapu dhomunambelelwa omukuluntu muuministeli wuundjolowele, Ben Nangombe, pethimbo lyoonkundathana dhopashigwana kombinga yonkalo yekuthemo lyomategelelo moNamibia.

Nangombe okwa tsu omuthindo kutya ompango ompe otayi ka tala kegameno lyaakiintu oshowo uupyakadhi wekuthemo lyomategelelelo inali gamenwa.

Nangombe okwa popi kutya ekondjitho lyokutula miilonga epitiko lyokukuthamo omategelelo osha etitha eningilo lyokatongo aakiintu mboka ya kuthamo omategelelelo na osha etitha woo uupyakadhi unene wekuthemo lyomategelelelo momapandanda shoka tashi tsikile nokutula moshiponga oomwenyo dhaakiintu.

Omapekaapeko ga ningwa koGuttmacher Institute oga holola kutya omategelelo inaga pangelwa ga thika poomiliyona 121 oga holoka omvula kehe pokati komvula yo 2015 no 2019 noopreseda 61 dhomomategelelo ngoka odha hulithe mekuthemo lyomategeelo.

Onkalo ndjoka kuNamibia nako otayi popi uupyakadhi womaso maakiintu omolwa omakuthemo gomategelelo moka uupyakadhi wopaivalelo wakalelapo oopresenda 20 wa etithwa konkalo ndjoka.

Momvula yo 2018, ominista nale yuundjolowele, Dr Bernard Haufiku oya lopota kutya okwa ningwa omakuthemo gomategelelo gaaheli pampango ga thika po 7 335 momvula yo 2017, na okwa kunkilile kutya omwaalu ngoka otashi vulika gwa thika po 10 000.

Muuyuni ope na uumbangi tawu holola nkene ekuthemo lyomategelelo ndyoka tali etitha uupyakadhi womaso mokati kaakiintu, na osha thiminike Ehangano lyUundjolowele mUuyuni, li pule opo ku kundathanwe ekuthemo lyomategelelo lyaaheli paveta onga onkalo yopaundjolowele.

Nangombe okwa popi kutya onkalo oya pumbwa okutalika koombinga adhihe opo ku vule okufaafanithwa onkalo ngele otaku tokolwa okuhulithwapo omategelelo inaga halika oshowo uuthemba okuhogolola iingambekithi yoluvalo yomondjila.

Omukalelipo gwoMedical Society of Namibia moonkundathana dhoka, Dr David Emvula, okwa popi kutya itapu vulu okukala okanona ngele kape na egameno lyayina.

Okwa popi kutya ngele omwenyo gwayina yokanona oguli moshiponga,nena otaku vulu okutalika konkalo yekuthemo lyetegelelo ndyoka nenge ngele uunona owu na uupyaadhi wopaundjolowele andola ngaashi sha monika mo kutya okanona kake na uuluwi, nena otaku pumbiwa okuhulithapo etegelelo ndyoka.

Okwa popi kutya oshi shiwike kutya eningo lyomakonaakono gox-ray olya nika oshiponga ketegelelo ihe itali vulu okuyandwa ngele nani olyo tali vulu okugandja uuyelele kombinga yonkalo yuundjolowele wetegelelo ndyoka.

Okwa tsikile kutya mboka haya ningi ekuthemo lyomategelelo inali gamenwa kaye na otseyo kombinga yolutu lyomukiintu na ohashi etitha uupyakadhi omukiintu eehamekwe noonkondo pethimbo ndyoka, unene ngele ombinzi yomukiintu oya yi mumwe nombinzi yetegelelo.

Comments

Namibian Sun 2024-03-29

No comments have been left on this article

Please login to leave a comment

Katima Mulilo: 19° | 36° Rundu: 19° | 29° Eenhana: 19° | 29° Oshakati: 21° | 30° Ruacana: 20° | 33° Tsumeb: 19° | 29° Otjiwarongo: 16° | 29° Omaruru: 19° | 32° Windhoek: 17° | 29° Gobabis: 17° | 30° Henties Bay: 16° | 20° Wind speed: 22km/h, Wind direction: S, Low tide: 11:22, High tide: 05:24, Low Tide: 23:26, High tide: 17:46 Swakopmund: 16° | 17° Wind speed: 24km/h, Wind direction: SW, Low tide: 11:20, High tide: 05:22, Low Tide: 23:24, High tide: 17:44 Walvis Bay: 16° | 22° Wind speed: 27km/h, Wind direction: SW, Low tide: 11:20, High tide: 05:21, Low Tide: 23:24, High tide: 17:43 Rehoboth: 19° | 30° Mariental: 23° | 34° Keetmanshoop: 24° | 35° Aranos: 22° | 33° Lüderitz: 15° | 28° Ariamsvlei: 24° | 35° Oranjemund: 14° | 25° Luanda: 27° | 28° Gaborone: 20° | 32° Lubumbashi: 17° | 26° Mbabane: 16° | 21° Maseru: 11° | 29° Antananarivo: 16° | 27° Lilongwe: 17° | 27° Maputo: 20° | 28° Windhoek: 17° | 29° Cape Town: 17° | 28° Durban: 20° | 24° Johannesburg: 16° | 24° Dar es Salaam: 26° | 32° Lusaka: 20° | 30° Harare: 16° | 29° Currency: GBP to NAD 23.79 | EUR to NAD 20.36 | CNY to NAD 2.62 | USD to NAD 18.89 | DZD to NAD 0.14 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.33 | EGP to NAD 0.39 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.74 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.77 | RUB to NAD 0.2 | INR to NAD 0.23 | USD to DZD 134.14 | USD to AOA 832.63 | USD to BWP 13.71 | USD to EGP 47.35 | USD to KES 130.98 | USD to NGN 1415.13 | USD to ZAR 18.89 | USD to ZMW 25.01 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 74536 Up +0.85% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1528.69 Up +0.84% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 12986.94 Up +0.04% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 27559.35 Down -2.36% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 233.12/OZ UP +1.93% | Copper US$ 3.99/lb UP +0.12% | Zinc US$ 2 455.50/T UP 0% | Brent Crude Oil US$ 87.65/BBP UP +1.46% | Platinum US$ 908.62/OZ UP +1.53% Sport results: Weather: Katima Mulilo: 19° | 36° Rundu: 19° | 29° Eenhana: 19° | 29° Oshakati: 21° | 30° Ruacana: 20° | 33° Tsumeb: 19° | 29° Otjiwarongo: 16° | 29° Omaruru: 19° | 32° Windhoek: 17° | 29° Gobabis: 17° | 30° Henties Bay: 16° | 20° Wind speed: 22km/h, Wind direction: S, Low tide: 11:22, High tide: 05:24, Low Tide: 23:26, High tide: 17:46 Swakopmund: 16° | 17° Wind speed: 24km/h, Wind direction: SW, Low tide: 11:20, High tide: 05:22, Low Tide: 23:24, High tide: 17:44 Walvis Bay: 16° | 22° Wind speed: 27km/h, Wind direction: SW, Low tide: 11:20, High tide: 05:21, Low Tide: 23:24, High tide: 17:43 Rehoboth: 19° | 30° Mariental: 23° | 34° Keetmanshoop: 24° | 35° Aranos: 22° | 33° Lüderitz: 15° | 28° Ariamsvlei: 24° | 35° Oranjemund: 14° | 25° Luanda: 27° | 28° Gaborone: 20° | 32° Lubumbashi: 17° | 26° Mbabane: 16° | 21° Maseru: 11° | 29° Antananarivo: 16° | 27° Lilongwe: 17° | 27° Maputo: 20° | 28° Windhoek: 17° | 29° Cape Town: 17° | 28° Durban: 20° | 24° Johannesburg: 16° | 24° Dar es Salaam: 26° | 32° Lusaka: 20° | 30° Harare: 16° | 29° Economic Indicators: Currency: GBP to NAD 23.79 | EUR to NAD 20.36 | CNY to NAD 2.62 | USD to NAD 18.89 | DZD to NAD 0.14 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.33 | EGP to NAD 0.39 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.74 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.77 | RUB to NAD 0.2 | INR to NAD 0.23 | USD to DZD 134.14 | USD to AOA 832.63 | USD to BWP 13.71 | USD to EGP 47.35 | USD to KES 130.98 | USD to NGN 1415.13 | USD to ZAR 18.89 | USD to ZMW 25.01 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 74536 Up +0.85% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1528.69 Up +0.84% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 12986.94 Up +0.04% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 27559.35 Down -2.36% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 233.12/OZ UP +1.93% | Copper US$ 3.99/lb UP +0.12% | Zinc US$ 2 455.50/T UP 0% | Brent Crude Oil US$ 87.65/BBP UP +1.46% | Platinum US$ 908.62/OZ UP +1.53%