• Home
  • LOCAL NEWS
  • Namibia a kala nokulanda iikwaniilongitho yokundaadha
Namibia a kala nokulanda iikwaniilongitho yokundaadha
Namibia a kala nokulanda iikwaniilongitho yokundaadha

Namibia a kala nokulanda iikwaniilongitho yokundaadha

Uumbangi kutya epangelo lyaNamibia olya landa omathano gokundaadha gongushu yopombanda momalanditho gopauyuni muule woomvula dha piti, owa holola omaipulo kutya kashi li paveta okundaadha aakwashigwana omanga pwaahena ompango ndjoka tayi kondolola e yo pambambo lyelongitho lyiikwaniilongitho mbyoka.
Jana-Mari Smith
JANA-MARI SMITH



Osha yela kutya Namibia okwa landa iikwaniipangitho yokundaadha, pauyelele mboka wa pitithwa koInstitute for Public Policy Research (IPPR), kohi yoshipalanyolo ‘Spying on Speech’.

Kwiikwatelelwa komapekaapeko ngoka ga ningwa momvula yo 2017, komupekaapeki gwoIPPR Frederico Links, okwa hololwa kutya elongitho pambambo lyendaatho moNamibia oshinima shoshili na otashi ningwa.

Shoka otashi popilwa molwaashoka epangelo olya kala nokulanda omathano nomashina gokukwata omawi gokundaadha gopamuthika gopashinanena okutameka omvula yo 2009 sigo 2019.

Nonando Links okwa tende kohi kutya iilongitho mbyoka oya pumbiwa unene mokukondjitha iimbuluma, okwa popi kutya ope na ompito onene yokulongitha pambambo omathano ngoka molwaashoka kape na ompango ndjoka tayi kondolola elongitho lyiikwaniipangitho mbyoka.

Ompango ndjoka tayi popiwa oyi li oshitopolwa oshitihamano shOmpango yOmakwatathano yomo 2009, ndjoka sigo onena inayi tulwa miilonga moshilongo.

Shoka osha kala uupyakadhi unene komahangano guuthemba waantu muuyuni ngoka ga kala nokuninga omapulaapulo uule woomvula dha piti, nonando epangelo olya kala nokutinda.

Momvula yo2015, Privacy International oya gandja koUN Human Rights Committee (HRC), omikanda moka tayi popi kombinga yontopolwa ontihamano yompango ndjoka nokukunkilila kutya ngele kape na ompango ndjoka tayi kondolola elongitho lyomathano ngoka nena otashi holola kutya otaga longithwa shaaheli paveta.

Nonando ope na shoka tashi ulike kutya ompango ndjoka otashi vulika yi manithwe nuumvo, oshikondo shoNamibia Central Intelligence Service (NCIS) otashi longitha omathano ngoka.



Links okwa shanga kutya pompito ndjoka oompango kadhi po nenge kadhi na ongushu ngaashi onkalo ndjoka ya taalela Namibia, elongitho lyomathano niikwaiipangitho mbyoka ohali ningwa pambambo.

Uumbangi

Omaumbangi ngoka ga gongelwa kuLinks oga holola kutya nanando epangelo lyaNamibia otali tindi kutya inali landa iikwaniipangitho yokulongitha mokundaatha, uuyelele womalando owa holola kutya epangelo olya kala nokulanda iikwaniipangitho mbyoka momalanditho gopaigwana.

“Natu shi kuthe ko kutya epangelo lyaNamibia otali landa iinima mbyoka nokuyi pungula lya tegelelwa ompango yi tulwe miilonga nenge shoka otashi tu lombwele kutya iinima mbyoka otayi longithwa molwaashoka iikwaniipangitho mbyoka yopautekinika iinima hayi zi ongushu mbala,” Links a pula.

Links okwa kunkilile kutya elongitho lyiikwaniipangitho mbyoka yokundaadha otali kondolola, okutilitha nokuningila omambandameko aantu.

Pompito mpoka kape na ompango nena oshizemo elongitho pambambo lyiinima mbyoka nokuya moshipala uuthemba waantu wokukala niiholelwa yawo.



Nonando Links okwa li e shi pondola mokumona kutya epangelo olya landa iikwaniilongitho mbyoka okuza kiilongo yimwe okutameka omvula yo 2008 okwa kunkilile kutya kage shi omapangelo agehe ngoka ga manguluka nokweeta polweela kombinga yelando oshowo elongo lyiikwaniilongitho mbyoka.

Links okwa popi kutya sho oshilongo kashi na iita nenge iikulo mbyoka yi li eshongo kombili yoshilongo, omapulo ogeli po kutya oolye taya ndaadhwa na omolwashike.

Okwa popi kutya shoka otashi e ta omadhilongo kutya otaku ndaadhwa aahwahwameki yiikumungu yoshigwana, oongundu dhopolotika, omahangano gopashigwana oshowo aatoolinkundana.

Okwa popi kutya oye na okukondjitha opo kukwashilipalekwe kutya omathano ngoka oga longithwa mondjila kwiikwatelelwa koveta.

Comments

Namibian Sun 2024-04-26

No comments have been left on this article

Please login to leave a comment

Premier League: Brighton 0 vs 4 Manchester City | Manchester United 4 vs 2 Sheffield United | Everton 2 vs 0 Liverpool | Crystal Palace 2 vs 0 Newcastle | Wolves 0 vs 1 Bournemouth | Arsenal 5 vs 0 Chelsea LaLiga: Real Sociedad 0 vs 1 Real Madrid SerieA: Frosinone 3 vs 0 Salernitana | Udinese 1 vs 2 AS Roma European Championships Qualifying: Queens Park Rangers 4 vs 0 Leeds United | Coventry City 2 vs 3 Hull City | Leicester City 5 vs 0 Southampton English Championship: Queens Park Rangers 4 vs 0 Leeds United | Coventry City 2 vs 3 Hull City | Leicester City 5 vs 0 Southampton Katima Mulilo: 16° | 33° Rundu: 16° | 33° Eenhana: 16° | 35° Oshakati: 17° | 34° Ruacana: 17° | 35° Tsumeb: 18° | 32° Otjiwarongo: 14° | 31° Omaruru: 16° | 34° Windhoek: 15° | 29° Gobabis: 18° | 30° Henties Bay: 15° | 22° Wind speed: 26km/h, Wind direction: S, Low tide: 10:31, High tide: 04:30, Low Tide: 22:38, High tide: 16:57 Swakopmund: 15° | 18° Wind speed: 28km/h, Wind direction: SW, Low tide: 10:29, High tide: 04:28, Low Tide: 22:36, High tide: 16:55 Walvis Bay: 16° | 26° Wind speed: 34km/h, Wind direction: SW, Low tide: 10:29, High tide: 04:27, Low Tide: 22:36, High tide: 16:54 Rehoboth: 17° | 31° Mariental: 20° | 34° Keetmanshoop: 22° | 34° Aranos: 20° | 33° Lüderitz: 13° | 24° Ariamsvlei: 20° | 35° Oranjemund: 17° | 30° Luanda: 26° | 29° Gaborone: 18° | 27° Lubumbashi: 11° | 25° Mbabane: 13° | 17° Maseru: 9° | 23° Antananarivo: 14° | 27° Lilongwe: 14° | 26° Maputo: 18° | 25° Windhoek: 15° | 29° Cape Town: 15° | 27° Durban: 17° | 22° Johannesburg: 15° | 23° Dar es Salaam: 23° | 31° Lusaka: 17° | 26° Harare: 14° | 26° Currency: GBP to NAD 23.44 | EUR to NAD 20.1 | CNY to NAD 2.59 | USD to NAD 18.8 | DZD to NAD 0.14 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.33 | EGP to NAD 0.39 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.71 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.68 | RUB to NAD 0.21 | INR to NAD 0.23 | USD to DZD 134.22 | USD to AOA 834.06 | USD to BWP 13.79 | USD to EGP 47.85 | USD to KES 134.48 | USD to NGN 1329.44 | USD to ZAR 18.78 | USD to ZMW 26.5 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 74329.37 Down -0.25% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1642.69 Up +6.30% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 13346.81 Up +0.49% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 25917.59 Down -3.21% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 338.05/OZ UP +0.31% | Copper US$ 4.54/lb UP +0.71% | Zinc US$ 2 869.50/T UP 0.15% | Brent Crude Oil US$ 88.96/BBP UP +0.08% | Platinum US$ 913.47/OZ DOWN -0.0026 Sport results: Premier League: Brighton 0 vs 4 Manchester City | Manchester United 4 vs 2 Sheffield United | Everton 2 vs 0 Liverpool | Crystal Palace 2 vs 0 Newcastle | Wolves 0 vs 1 Bournemouth | Arsenal 5 vs 0 Chelsea LaLiga: Real Sociedad 0 vs 1 Real Madrid SerieA: Frosinone 3 vs 0 Salernitana | Udinese 1 vs 2 AS Roma European Championships Qualifying: Queens Park Rangers 4 vs 0 Leeds United | Coventry City 2 vs 3 Hull City | Leicester City 5 vs 0 Southampton English Championship: Queens Park Rangers 4 vs 0 Leeds United | Coventry City 2 vs 3 Hull City | Leicester City 5 vs 0 Southampton Weather: Katima Mulilo: 16° | 33° Rundu: 16° | 33° Eenhana: 16° | 35° Oshakati: 17° | 34° Ruacana: 17° | 35° Tsumeb: 18° | 32° Otjiwarongo: 14° | 31° Omaruru: 16° | 34° Windhoek: 15° | 29° Gobabis: 18° | 30° Henties Bay: 15° | 22° Wind speed: 26km/h, Wind direction: S, Low tide: 10:31, High tide: 04:30, Low Tide: 22:38, High tide: 16:57 Swakopmund: 15° | 18° Wind speed: 28km/h, Wind direction: SW, Low tide: 10:29, High tide: 04:28, Low Tide: 22:36, High tide: 16:55 Walvis Bay: 16° | 26° Wind speed: 34km/h, Wind direction: SW, Low tide: 10:29, High tide: 04:27, Low Tide: 22:36, High tide: 16:54 Rehoboth: 17° | 31° Mariental: 20° | 34° Keetmanshoop: 22° | 34° Aranos: 20° | 33° Lüderitz: 13° | 24° Ariamsvlei: 20° | 35° Oranjemund: 17° | 30° Luanda: 26° | 29° Gaborone: 18° | 27° Lubumbashi: 11° | 25° Mbabane: 13° | 17° Maseru: 9° | 23° Antananarivo: 14° | 27° Lilongwe: 14° | 26° Maputo: 18° | 25° Windhoek: 15° | 29° Cape Town: 15° | 27° Durban: 17° | 22° Johannesburg: 15° | 23° Dar es Salaam: 23° | 31° Lusaka: 17° | 26° Harare: 14° | 26° Economic Indicators: Currency: GBP to NAD 23.44 | EUR to NAD 20.1 | CNY to NAD 2.59 | USD to NAD 18.8 | DZD to NAD 0.14 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.33 | EGP to NAD 0.39 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.71 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.68 | RUB to NAD 0.21 | INR to NAD 0.23 | USD to DZD 134.22 | USD to AOA 834.06 | USD to BWP 13.79 | USD to EGP 47.85 | USD to KES 134.48 | USD to NGN 1329.44 | USD to ZAR 18.78 | USD to ZMW 26.5 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 74329.37 Down -0.25% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1642.69 Up +6.30% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 13346.81 Up +0.49% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 25917.59 Down -3.21% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 338.05/OZ UP +0.31% | Copper US$ 4.54/lb UP +0.71% | Zinc US$ 2 869.50/T UP 0.15% | Brent Crude Oil US$ 88.96/BBP UP +0.08% | Platinum US$ 913.47/OZ DOWN -0.0026