Inaya nyanyukilwa etokolo lyuuministeli womidhingoloko
Oongundu yaanafalama mboka ya li ya pewa omikanda dhokuteya omiti oya popi kutya omikanda dhoka ya pewa kuuministeli womakuti oye dhi pewa pauyuuki onkene oya pumbwa okupitikwa opo ya tsikile nongeshefa yawo ndjoka.
KENYA KAMBOWE
Ongundu yaanafaalama moshitopolwa shaKavango mboka ya gumwa kelombwelo lya gandjwa omasiku ngaka kutya itaku pitikwa we manga eteyo lyomiti oya yamukula kutya epangelo olya hala omiti ndhoka dhi hanagulwepo komililo dhomapeya pehala lyokugandja ompito kaanafaalama mboka yiimonene iiyemo okuza meteyo lyomiti ndhoka.
Ongundu ndjoka oya tsakanene nangoloneya gwoshitopolwa shaKavango East, Samuel Mbambo mEtiyali na oya popi kutya uuministeli womakuti inawu ya moonkundthana nawo sho kwa ningwa etokolo ndyoka aanafaalama ye wete kutya kali li mondjila.
Oya popi kutya iitopolwa mboka otayi gumwa noonkondo komililo dhomapeya ndhoka hadhi hanagula po omiti ndhoka kehe omvula na kape na eyooloko nokuteya po omiti ndhoka sho eyooloko ndyoka li li po okutya owala mboka otaya ya monene iiyemo okuza metetepo lyomiti ndhoka.
Omunambelewa omupopiliko guuministeli womidhingoloko, Romeo Muyunda okwa popi kutya kape na iinyangadhalwa yi li kohi yOmpango yEkwatonawa lyOmidhingoloko tayi ka ningwa pwaahena uunzapo woenvironmental clearance certificate (ECC).
“Uuministeli wOmidhingoloko nOmatalelepo otawu pula oombinga adhihe mwa katelwa epangelo, iikondo ya yooloka, oombelewa nomalelo gopamuthigululwakalo ngoka ga gandja nenge haga gandja omikanda dha nuninwa epitiko lyiinyangadhalwa yoludhi ndoka opo ya hulithepo egandjo lyomikanda ndhoka meendelelo nokukutha oonkondo omikanda ndhoka dha gandjwa dhaahena oenvironmental clearance,” omukanda ngoka gwa pitithwa kuuministeli gwa holola.
Nonando ongaaka, aanafaalama mboka ya gumwa kelombwelo ndyoka oye wete kutya otaya ningilwa okatongo.
Mboka oya nyenyeta kutya ngele oya pewa omikanda ndhoka pwaahena uunzapo mboka tawu popiwa nena shoka kashi shi epuko lyawo, na oye wete kutya uuministeli otawu ningi omatokolo pwaahena omakonaakono gomondjila nuumbangi nopehala otaya ningi owala omatokolo yiikolelela kiinyolwa yokomapandja gomakwatathano gopamalungula.
Mbambo okwa lombwele iikundnaeki kutya aanafaalama mboka kaya uvitile ombili etokolo ndyoka lya ningwa.
Okwa popi kutya otashi ulike kutya oonkundathana oshinima sha simana noonkondo uuna tashi ya komatokolo ga guma oshigwana.
Ngoloneya okwa tsikile kutya aanafaalama mboka oya pungula oshindji meteyo lyomiti ndhoka onkene omukundu ngoka gu li po ogwa pumbwa okukandulwa po meendelelo.
Aanafaalama mboka otaya pangele woo okushanga omukanda ngoka tagu ukithwa komalelo gomondjila.
Oshiwike sha piti, oshifokundaneki shoNamibian Sun osha holola polweela nkene omahangano gAaChina taga iyambapaleke okuza melanditho lyomiti omanga kombinga yaNamibia ke na unene shoka ta mono okuza melanditho ndyoka.
Pauyelele wa gandjwa komunambelewa gumwe gwomakuti, ooyene yoofaalama moka hamu tewa omiti ohaya kongo aalandi, mboka taya ka teya po omiti ndhoka hadhi landithwa kondando ya tameka pooN$300 okuya pombanda sigo opoN$450 shiikolela kutya omuti ngoka ogwa adhika oshinano oshile ngiini okuza kondjila yoteya.
Omiti ndhoka ohadhi falwa nduno kOmbaye hoka hadhi landithwa po komulandi omuChina ngoka ha futu oshimaliwa shooN$12 000 mocubic metre kehe.
Shoka osha hala okutya aanafaalama ohaya mono oshimaliwa shi li pokati koN$180 000 okuya poN$270 000 ngele ya landitha omiti dha thika po600 omanga omupunguli ngoka gwaChina ha mono iimaliwa yivulithe poomiliyona 3 momiti ndhoka.
Ongundu yaanafaalama moshitopolwa shaKavango mboka ya gumwa kelombwelo lya gandjwa omasiku ngaka kutya itaku pitikwa we manga eteyo lyomiti oya yamukula kutya epangelo olya hala omiti ndhoka dhi hanagulwepo komililo dhomapeya pehala lyokugandja ompito kaanafaalama mboka yiimonene iiyemo okuza meteyo lyomiti ndhoka.
Ongundu ndjoka oya tsakanene nangoloneya gwoshitopolwa shaKavango East, Samuel Mbambo mEtiyali na oya popi kutya uuministeli womakuti inawu ya moonkundthana nawo sho kwa ningwa etokolo ndyoka aanafaalama ye wete kutya kali li mondjila.
Oya popi kutya iitopolwa mboka otayi gumwa noonkondo komililo dhomapeya ndhoka hadhi hanagula po omiti ndhoka kehe omvula na kape na eyooloko nokuteya po omiti ndhoka sho eyooloko ndyoka li li po okutya owala mboka otaya ya monene iiyemo okuza metetepo lyomiti ndhoka.
Omunambelewa omupopiliko guuministeli womidhingoloko, Romeo Muyunda okwa popi kutya kape na iinyangadhalwa yi li kohi yOmpango yEkwatonawa lyOmidhingoloko tayi ka ningwa pwaahena uunzapo woenvironmental clearance certificate (ECC).
“Uuministeli wOmidhingoloko nOmatalelepo otawu pula oombinga adhihe mwa katelwa epangelo, iikondo ya yooloka, oombelewa nomalelo gopamuthigululwakalo ngoka ga gandja nenge haga gandja omikanda dha nuninwa epitiko lyiinyangadhalwa yoludhi ndoka opo ya hulithepo egandjo lyomikanda ndhoka meendelelo nokukutha oonkondo omikanda ndhoka dha gandjwa dhaahena oenvironmental clearance,” omukanda ngoka gwa pitithwa kuuministeli gwa holola.
Nonando ongaaka, aanafaalama mboka ya gumwa kelombwelo ndyoka oye wete kutya otaya ningilwa okatongo.
Mboka oya nyenyeta kutya ngele oya pewa omikanda ndhoka pwaahena uunzapo mboka tawu popiwa nena shoka kashi shi epuko lyawo, na oye wete kutya uuministeli otawu ningi omatokolo pwaahena omakonaakono gomondjila nuumbangi nopehala otaya ningi owala omatokolo yiikolelela kiinyolwa yokomapandja gomakwatathano gopamalungula.
Mbambo okwa lombwele iikundnaeki kutya aanafaalama mboka kaya uvitile ombili etokolo ndyoka lya ningwa.
Okwa popi kutya otashi ulike kutya oonkundathana oshinima sha simana noonkondo uuna tashi ya komatokolo ga guma oshigwana.
Ngoloneya okwa tsikile kutya aanafaalama mboka oya pungula oshindji meteyo lyomiti ndhoka onkene omukundu ngoka gu li po ogwa pumbwa okukandulwa po meendelelo.
Aanafaalama mboka otaya pangele woo okushanga omukanda ngoka tagu ukithwa komalelo gomondjila.
Oshiwike sha piti, oshifokundaneki shoNamibian Sun osha holola polweela nkene omahangano gAaChina taga iyambapaleke okuza melanditho lyomiti omanga kombinga yaNamibia ke na unene shoka ta mono okuza melanditho ndyoka.
Pauyelele wa gandjwa komunambelewa gumwe gwomakuti, ooyene yoofaalama moka hamu tewa omiti ohaya kongo aalandi, mboka taya ka teya po omiti ndhoka hadhi landithwa kondando ya tameka pooN$300 okuya pombanda sigo opoN$450 shiikolela kutya omuti ngoka ogwa adhika oshinano oshile ngiini okuza kondjila yoteya.
Omiti ndhoka ohadhi falwa nduno kOmbaye hoka hadhi landithwa po komulandi omuChina ngoka ha futu oshimaliwa shooN$12 000 mocubic metre kehe.
Shoka osha hala okutya aanafaalama ohaya mono oshimaliwa shi li pokati koN$180 000 okuya poN$270 000 ngele ya landitha omiti dha thika po600 omanga omupunguli ngoka gwaChina ha mono iimaliwa yivulithe poomiliyona 3 momiti ndhoka.
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article