Inaku ningwa etokolo lyokatomeno koondoongi mOkahandja
Mayola gwondoolopa yaKahandja okwa popi kutya omaiyuvo goshigwana ngoka ga ningwa, sha landula etseyitho lyetungo lyokatomeno koondoongi mondoolopa moka, otaga ulike kutya okwa pumbwa okuningwa ooonkundathana dha gwedhwa po natango moshikumungu shoka.
Omanga oenvironmental impact assessment (EIA) kombinga yokatomeno koondoongi hoka taku pangelwa ka ningwe mOkahandja, ya pewa nale uuministeli womidhongoloko opo wu gandje onzapo yoenvironmental clearance certificate, aanambelewa aakuluntu melelo lyondoolopa ndjoka oya popi kutya inaku ningwa natango etokolo lyahugunina kombinga yokatomeno hoka.
Mayola gwaKahandja, Johannes Hindjou okwa lombwele oNamibian Sun kutya elelo lyondoolopa olya l,i li wete kutya ongeshefa ndjoka yokatomeno kondoongi otayi taambiwako koshigwana, unene sho tayi ka gandja oompito dhiilonga kaantu ya thika pe-100, ihe omaiyuvo gaakwashigwana meni lyoshilongo oshowo okuza pondje kombinga yoompangela dhokatomeno koondoongi mOkahandja oshowo mOutjo, otashi ulike kutya okwa pumbwa okuningwa oonkundathana dha gwedhawa po kombinga yetungo lyuutomeno mboka.
Okwa popi kutya osha simana opo elelo lyondoolopa li pulakene koshigwana.
“Sho ye ya tango kutse nompangela ndjoka, otwe yi yambidhidha, ihe sho twa uvu omaiyuvo goshigwana na otwa yakula omikanda dhopaemail odhindji, otwa tokola opo tu ninge omakonaakono tse tu pulakene koshigwana.”
Okwa popi kutya elelo lyondoolopa yawo inali tokola natango kombinga yokatomeno hoka.
Oshikondo shoenvironmental affairs mUuministeli wOmidhingoloko osha koleke kutya osha yakula oEIZ ndjoka yuukithwa kombelewa yakOmufala gwOmidhingoloko opo yi talike ko kuvule okuningwa etokolo.
Namibian Sun okwa tseyithilwa kutya oEIA ndjoka oya ningwa koCNM Environmental Consulting Services, ehangano lyuulikwa kehangano lyoAgriNature Investment Trade ndyoka tali pangele okuninga okatomeno hoka.
Hindjou okwa popi kutya oAgriNature Investment Trade, oli li ehangano lyomuhanga lyaChina naNamibia, na olya tseyithilwa kombinga yomilandu ndhoka li na okulandula omanga inaku tulwa miilonga okatomeno hoka, taka pangele okutuma onyama momalanditho gopondje.
Mayola okwa tindi oolopota ndhoka dha popi kutya oya landitha evi kehangano ndyoka lyoAgriNature Investment Trade.
Hindjou okwa popi kutya ehala lyonomola 780 olya li nale lyehangano lyaChina limwe, ndyoka lya landitha po ehala ndyoka paumwene kehangano lyoAgriNature Investment Trade.
Okwa koleke kutya elelo lyondoolopa ngashiingeyi oli na okutokola ngele otali ka zimina eindilo lyoAgriNature, opo ya tule okatomeno kawo mehala ndyoka.
Hindjou okwa li ta popi moshigongi shelelo, moka aakuthimbinga oyendji ya holola kutya itaya popile okatomeno hoka.
Aakalimo yomOkahandja mboka ya kutha ombinga moshigongi moka, oyali ya nyanyukwa omolwa oonkundathana dhoka ya ningi nelelo lyondoolopa yawo, taya popi kutya elelo oli na owino kombinga yiikumungu oyindji mbyoka ya hololwa koshigwana shoka shi li ompinge nokatomeno hoka, ngaashi onkalonawa yiinamwenyo, elongitho lyomeya, enyateko lyomudhingoloko oshowo iikundathanwa yilwe.
Oshiwike sha piti, elelo lyaKahandja olya ningi omutumba naakalelipo yehangano lyoDonkey Sanctuary UK, ndyoka lya ninga omakonaakono kombinga yongeshefa yoshipa shoondoongi miilongo ya thika po-40.
Elelo olya kuutumba woo naakalelipo yoSociety for the Prevention of Cruelty to Animals.
Abner Axel Xoagub naWerner Thaniseb, iilyo yoDonkib Ge Cultural Group, nayo oya tindi okupopila etotepo lyuutomeno woondoongi moNamibia, na oya ningi oonkundathana namayola mOmaandaha konima yomiyelo dha pata.
Aakalelipo mboka oya popi kutya oonkundathana ndhoka odha pumbiwa, opo ku gandjwe elongo nuuyelele kombinga yongeshefa yoludhi ndoka, kaaleli oshowo kaakwashigwna.
Omunambelewa Omukuluntu gwondoolopa yaKahandja, Martha Mutilifa okwa tindi okupopya kombinga yoshikumungu shoka, konima sho a koleke kutya oya yakula etindo enene lyoompangela ndhoka okuza moshigwana.
JANA-MARI SMITH
Mayola gwaKahandja, Johannes Hindjou okwa lombwele oNamibian Sun kutya elelo lyondoolopa olya l,i li wete kutya ongeshefa ndjoka yokatomeno kondoongi otayi taambiwako koshigwana, unene sho tayi ka gandja oompito dhiilonga kaantu ya thika pe-100, ihe omaiyuvo gaakwashigwana meni lyoshilongo oshowo okuza pondje kombinga yoompangela dhokatomeno koondoongi mOkahandja oshowo mOutjo, otashi ulike kutya okwa pumbwa okuningwa oonkundathana dha gwedhawa po kombinga yetungo lyuutomeno mboka.
Okwa popi kutya osha simana opo elelo lyondoolopa li pulakene koshigwana.
“Sho ye ya tango kutse nompangela ndjoka, otwe yi yambidhidha, ihe sho twa uvu omaiyuvo goshigwana na otwa yakula omikanda dhopaemail odhindji, otwa tokola opo tu ninge omakonaakono tse tu pulakene koshigwana.”
Okwa popi kutya elelo lyondoolopa yawo inali tokola natango kombinga yokatomeno hoka.
Oshikondo shoenvironmental affairs mUuministeli wOmidhingoloko osha koleke kutya osha yakula oEIZ ndjoka yuukithwa kombelewa yakOmufala gwOmidhingoloko opo yi talike ko kuvule okuningwa etokolo.
Namibian Sun okwa tseyithilwa kutya oEIA ndjoka oya ningwa koCNM Environmental Consulting Services, ehangano lyuulikwa kehangano lyoAgriNature Investment Trade ndyoka tali pangele okuninga okatomeno hoka.
Hindjou okwa popi kutya oAgriNature Investment Trade, oli li ehangano lyomuhanga lyaChina naNamibia, na olya tseyithilwa kombinga yomilandu ndhoka li na okulandula omanga inaku tulwa miilonga okatomeno hoka, taka pangele okutuma onyama momalanditho gopondje.
Mayola okwa tindi oolopota ndhoka dha popi kutya oya landitha evi kehangano ndyoka lyoAgriNature Investment Trade.
Hindjou okwa popi kutya ehala lyonomola 780 olya li nale lyehangano lyaChina limwe, ndyoka lya landitha po ehala ndyoka paumwene kehangano lyoAgriNature Investment Trade.
Okwa koleke kutya elelo lyondoolopa ngashiingeyi oli na okutokola ngele otali ka zimina eindilo lyoAgriNature, opo ya tule okatomeno kawo mehala ndyoka.
Hindjou okwa li ta popi moshigongi shelelo, moka aakuthimbinga oyendji ya holola kutya itaya popile okatomeno hoka.
Aakalimo yomOkahandja mboka ya kutha ombinga moshigongi moka, oyali ya nyanyukwa omolwa oonkundathana dhoka ya ningi nelelo lyondoolopa yawo, taya popi kutya elelo oli na owino kombinga yiikumungu oyindji mbyoka ya hololwa koshigwana shoka shi li ompinge nokatomeno hoka, ngaashi onkalonawa yiinamwenyo, elongitho lyomeya, enyateko lyomudhingoloko oshowo iikundathanwa yilwe.
Oshiwike sha piti, elelo lyaKahandja olya ningi omutumba naakalelipo yehangano lyoDonkey Sanctuary UK, ndyoka lya ninga omakonaakono kombinga yongeshefa yoshipa shoondoongi miilongo ya thika po-40.
Elelo olya kuutumba woo naakalelipo yoSociety for the Prevention of Cruelty to Animals.
Abner Axel Xoagub naWerner Thaniseb, iilyo yoDonkib Ge Cultural Group, nayo oya tindi okupopila etotepo lyuutomeno woondoongi moNamibia, na oya ningi oonkundathana namayola mOmaandaha konima yomiyelo dha pata.
Aakalelipo mboka oya popi kutya oonkundathana ndhoka odha pumbiwa, opo ku gandjwe elongo nuuyelele kombinga yongeshefa yoludhi ndoka, kaaleli oshowo kaakwashigwna.
Omunambelewa Omukuluntu gwondoolopa yaKahandja, Martha Mutilifa okwa tindi okupopya kombinga yoshikumungu shoka, konima sho a koleke kutya oya yakula etindo enene lyoompangela ndhoka okuza moshigwana.
JANA-MARI SMITH
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article