• Home
  • JUSTICE
  • Iipotha yoondjokana dhomashenge tayi ka pulakenwa

Iipotha yoondjokana dhomashenge tayi ka pulakenwa

Epulakeno lyiipotha moka AaNamibia yatatu mbyoka ya hokana ookuume kawo yuukwatya wopaukashike kookantu wa faathana miilongo mbyoka tayi pitika oondjokana ndhoka, na oya hala oondjokana dhawo dhitambulweko paveta moNamibia, otali ka tulwa momake gaapanguli yatatu mOmpangu yoPombanda.
Jana-Mari Smith
Momwedhi Juni, Omupanguli presidende, Petrus Damaseb, okwa gandja omalombwelo opo iipotha ayihe mbyoka itatu yi pulakenwe.

Miipotha mbyoka omwa kwatelwa aakwashigwana yaNamibia yaali mboka ya hokana moSouth Africa, ngoka oye owala oshilongo muAfrika tashi pitika oondjokana pokati komashenge.

Oshipotha oshititatu osha hokanathani mboka ya hokanene moGermany.

Aakwashigwana yaSouth Africa, Daniel Digashu oshowo Julia Susan Jacobs, nomukwashigwana gwaGerman, Anita Seiler-Lilles naaholike yawo mboka ye li aakwashigwana yaNamibia oya fala iipotha yawo mOmpangulilo yoPombanda yaVenduka konima sho ya ndopa okumona omikanda dhuukwashigwana waNamibia, sho ya hala okutembukila moNamibia.

Digashu nomusamane gwe, Johann Potgieter, oya hokanene moSouth Africa momvula yo 2015, na oya fala epangelo lyaNamibia kompangu momvula yo 2017.

Jacobs nomukulukadhi gweAnita Grobler, oya hokana momvula yo2009 na oya kala mekwatathano uule woomvula 25. Oya fala epangelo kompangu omvula ya piti.

Seiler-Lilles oya tsakanene nomukulukadhi gwe Anette Seiler momvula yo 1998. Momvula yo 2017, oya hokana moGermany sho oshilongo shoka sha tula paveta oondjokana dhomashenge. Na yo oya tulamo oshipotha omvula ya piti.

Ayehe otaya nyenyeta okatongo hoka taya ningilwa sho yahala okutembukila moNamibia naaholike yawo.

Oshikumungu shomakwatatano gopaihole pokati kaantu yuukwatya wopaukashike kookantu wa faathana osha li sha ningilwa omalolelo oomvula 20 dha piti, sho aaholathani yuukwatya wopaukashike kookantu ya tulile mo oshipotha omalelo gomatembu moNamibia, sho ga tindile kuume kopahole komukwashigwana gwaNamibia uuthemba wokuninga omukwashigwana gwaNamibia.

Nonando ompangu oya tokola kutya omukiintu, Elizabeth Frank, napewe uukwashigwana wokukala moNamibia, ompangu inayi popila omakwatathano ngoka kwiikwatelela komatompelo gontumba.

Toni Hancox, omukomeho gwoLegal Assistance Centre (LAC), okwa lombwele oNamibian Sun kutya iipotha yoludhi ndoka otayi ningile omalolelo iikumungu yiikwaveta kombinga yomakwatathano gopahole noondjokana pokati kaantu yuukwatya wopaukashike kookantu wa faathana.

“Ethimbo olya thikana opo iikumungu mbyoka yi kundathanwe moNamibia.”

Hancox okwa popi kutya etokolo lyomupanguli presidende okugandja iipotha mbyoka opo yipulakenwe, otashi holola kutya ompangu ya pyakudhukwa okukundathana iikumungu mbyoka.

“Mboka oya hokanathana nale noondjokana mbali odha ningilwa moshilongo shoka shi na ekwatathano enene naNamibia.”

Hancox okwa yelitha kutya epulakeno ndyoka itali ka kala momupanguli gumwe oye a ninge etokolo ihe etokolo otali ka ningwa kwiikwatelelwa komazimino gaapanguli yevulithe pugumwe.

Aatseyinawa yiikwaveta oya kunkilile kutya nonando ihashi ningwa olundji iipotha yi pulakenenwe pamwe, shoka otashi ka tulapo oongamba kombinga yomatokolo moondjokana dha ningilwa pondje yoshilongo, pahapu dhaDianne Hubbard gwoLAC.

Okwa gwedha po kutya iilongo oyindji oyi na uuthemba okutinda etaambeko lyoondjokana dha ningilwa pondje yoshilongo nomatompelo kutya otadhi yi pondje omilandu dhiilongo yawo noshikumungu shoka osha li sha tulwa koLAC molopota yawo yomomvula yo 2015, yomakwatathano gopaihole pokati komashenge naantu yuukwatya wopaukashike kookantu wa faathana.

Oohahende ayehe oya dhenge omuthindo kesimano lyokuuvako eindilululo kwiikwatelelwa ketokolo kehe tali ka ningwa.

Oshipotha shoka ope na ompito onene shi ka tale unene kombinga yiitopolwa yontumba yekotampango mwakwatewa ontopolwa onti 14 ndjoka tayi ungaunga noofamili, ontopolwa onti 10 ndjoka tayi ungaunga nuuthikepamwe nemanguluko okuza keningilo lyokatongo oshowo uuthemba wesimaneko lyuuntu.



E yo komeho eshona

Momvula yo 2006, South Africa okwa ningi oshilongo shotango muAfrika okupitika oondjokana pokati komashenge.

Omakwatathano gopaihole pokati komashenge itaga popilwa kiilongo oyindji menenevi, moka nokuli haku gandjwa omageelo geso miilongo ngaashi Mauritania oshowo Sudan, niitopolwa yimwe po moNigeria oshowo Somalia.

Omapekaapeko ga ningwa koAfrobarometer momvula yo 2016 oga holola kutya oopresenda 78 dhaakwashigwana yaAfrika miilonga 33 itadhi popile omakwatathano giihole pokati komashenge.

Momvula yo 2016, epangelo lyaNamibia olya tseyithile Iigwana yaHangana kutya itali taambako oondjokana dhomashenge nenge dhaantu yuukwatya wopaukashike kookantu wa faathana, na kali na ohokwe okutalulula oompango dhokukwatelamo uuthemba woludhi ndoka.





JANA-MARI SMITH

Comments

Namibian Sun 2024-05-04

No comments have been left on this article

Please login to leave a comment

Premier League: Arsenal 3 vs 0 Bournemouth | Luton Town 1 vs 1 Everton | Chelsea 2 vs 0 Tottenham Hotspur LaLiga: Getafe 0 vs 2 Athletic Club SerieA: Torino 0 vs 0 Bologna European Championships Qualifying: Plymouth Argyle 1 vs 0 Hull City | Birmingham City 1 vs 0 Norwich City | Coventry City 1 vs 2 Queens Park Rangers | Stoke City 4 vs 0 Bristol City | Swansea City 0 vs 1 Millwall FC | Leeds United 1 vs 2 Southampton | Ipswich Town 2 vs 0 Huddersfield Town | Sunderland 0 vs 2 Sheffield Wednesday | Rotherham United 5 vs 2 Cardiff City | Middlesbrough 3 vs 1 Watford | Leicester City 0 vs 2 Blackburn Rovers | West Bromwich Albion 3 vs 0 Preston North End English Championship: Plymouth Argyle 1 vs 0 Hull City | Birmingham City 1 vs 0 Norwich City | Coventry City 1 vs 2 Queens Park Rangers | Stoke City 4 vs 0 Bristol City | Swansea City 0 vs 1 Millwall FC | Leeds United 1 vs 2 Southampton | Ipswich Town 2 vs 0 Huddersfield Town | Sunderland 0 vs 2 Sheffield Wednesday | Rotherham United 5 vs 2 Cardiff City | Middlesbrough 3 vs 1 Watford | Leicester City 0 vs 2 Blackburn Rovers | West Bromwich Albion 3 vs 0 Preston North End Katima Mulilo: 13° | 32° Rundu: 12° | 31° Eenhana: 14° | 33° Oshakati: 15° | 32° Ruacana: 16° | 33° Tsumeb: 15° | 30° Otjiwarongo: 13° | 29° Omaruru: 12° | 31° Windhoek: 12° | 27° Gobabis: 15° | 28° Henties Bay: 15° | 21° Wind speed: 28km/h, Wind direction: S, Low tide: 06:39, High tide: 12:59, Low Tide: 18:48, High tide: 01:14 Swakopmund: 15° | 17° Wind speed: 34km/h, Wind direction: S, Low tide: 06:37, High tide: 12:57, Low Tide: 18:46, High tide: 01:12 Walvis Bay: 16° | 24° Wind speed: 39km/h, Wind direction: S, Low tide: 06:37, High tide: 12:56, Low Tide: 18:46, High tide: 01:11 Rehoboth: 13° | 28° Mariental: 16° | 31° Keetmanshoop: 16° | 31° Aranos: 14° | 29° Lüderitz: 15° | 27° Ariamsvlei: 15° | 32° Oranjemund: 13° | 22° Luanda: 24° | 28° Gaborone: 14° | 28° Lubumbashi: 12° | 26° Mbabane: 14° | 30° Maseru: 10° | 24° Antananarivo: 11° | 23° Lilongwe: 15° | 28° Maputo: 18° | 31° Windhoek: 12° | 27° Cape Town: 14° | 19° Durban: 19° | 26° Johannesburg: 15° | 25° Dar es Salaam: 22° | 28° Lusaka: 15° | 28° Harare: 13° | 28° Currency: GBP to NAD 23.17 | EUR to NAD 19.9 | CNY to NAD 2.54 | USD to NAD 18.5 | DZD to NAD 0.14 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.31 | EGP to NAD 0.38 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.67 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.64 | RUB to NAD 0.2 | INR to NAD 0.22 | USD to DZD 133.95 | USD to AOA 834.06 | USD to BWP 13.64 | USD to EGP 47.9 | USD to KES 133.98 | USD to NGN 1379 | USD to ZAR 18.5 | USD to ZMW 27.1 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 76428.31 Up +0.50% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1700.24 Up +0.45% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 13403.47 Up +0.61% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 26113.71 Up +6.81% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 301.81/OZ DOWN -0.0011 | Copper US$ 4.53/lb UP +1.46% | Zinc US$ 2 924.30/T DOWN -0.08% | Brent Crude Oil US$ 83.49/BBP DOWN -0.0105 | Platinum US$ 955.87/OZ UP +0.28% Sport results: Premier League: Arsenal 3 vs 0 Bournemouth | Luton Town 1 vs 1 Everton | Chelsea 2 vs 0 Tottenham Hotspur LaLiga: Getafe 0 vs 2 Athletic Club SerieA: Torino 0 vs 0 Bologna European Championships Qualifying: Plymouth Argyle 1 vs 0 Hull City | Birmingham City 1 vs 0 Norwich City | Coventry City 1 vs 2 Queens Park Rangers | Stoke City 4 vs 0 Bristol City | Swansea City 0 vs 1 Millwall FC | Leeds United 1 vs 2 Southampton | Ipswich Town 2 vs 0 Huddersfield Town | Sunderland 0 vs 2 Sheffield Wednesday | Rotherham United 5 vs 2 Cardiff City | Middlesbrough 3 vs 1 Watford | Leicester City 0 vs 2 Blackburn Rovers | West Bromwich Albion 3 vs 0 Preston North End English Championship: Plymouth Argyle 1 vs 0 Hull City | Birmingham City 1 vs 0 Norwich City | Coventry City 1 vs 2 Queens Park Rangers | Stoke City 4 vs 0 Bristol City | Swansea City 0 vs 1 Millwall FC | Leeds United 1 vs 2 Southampton | Ipswich Town 2 vs 0 Huddersfield Town | Sunderland 0 vs 2 Sheffield Wednesday | Rotherham United 5 vs 2 Cardiff City | Middlesbrough 3 vs 1 Watford | Leicester City 0 vs 2 Blackburn Rovers | West Bromwich Albion 3 vs 0 Preston North End Weather: Katima Mulilo: 13° | 32° Rundu: 12° | 31° Eenhana: 14° | 33° Oshakati: 15° | 32° Ruacana: 16° | 33° Tsumeb: 15° | 30° Otjiwarongo: 13° | 29° Omaruru: 12° | 31° Windhoek: 12° | 27° Gobabis: 15° | 28° Henties Bay: 15° | 21° Wind speed: 28km/h, Wind direction: S, Low tide: 06:39, High tide: 12:59, Low Tide: 18:48, High tide: 01:14 Swakopmund: 15° | 17° Wind speed: 34km/h, Wind direction: S, Low tide: 06:37, High tide: 12:57, Low Tide: 18:46, High tide: 01:12 Walvis Bay: 16° | 24° Wind speed: 39km/h, Wind direction: S, Low tide: 06:37, High tide: 12:56, Low Tide: 18:46, High tide: 01:11 Rehoboth: 13° | 28° Mariental: 16° | 31° Keetmanshoop: 16° | 31° Aranos: 14° | 29° Lüderitz: 15° | 27° Ariamsvlei: 15° | 32° Oranjemund: 13° | 22° Luanda: 24° | 28° Gaborone: 14° | 28° Lubumbashi: 12° | 26° Mbabane: 14° | 30° Maseru: 10° | 24° Antananarivo: 11° | 23° Lilongwe: 15° | 28° Maputo: 18° | 31° Windhoek: 12° | 27° Cape Town: 14° | 19° Durban: 19° | 26° Johannesburg: 15° | 25° Dar es Salaam: 22° | 28° Lusaka: 15° | 28° Harare: 13° | 28° Economic Indicators: Currency: GBP to NAD 23.17 | EUR to NAD 19.9 | CNY to NAD 2.54 | USD to NAD 18.5 | DZD to NAD 0.14 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.31 | EGP to NAD 0.38 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.67 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.64 | RUB to NAD 0.2 | INR to NAD 0.22 | USD to DZD 133.95 | USD to AOA 834.06 | USD to BWP 13.64 | USD to EGP 47.9 | USD to KES 133.98 | USD to NGN 1379 | USD to ZAR 18.5 | USD to ZMW 27.1 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 76428.31 Up +0.50% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1700.24 Up +0.45% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 13403.47 Up +0.61% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 26113.71 Up +6.81% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 301.81/OZ DOWN -0.0011 | Copper US$ 4.53/lb UP +1.46% | Zinc US$ 2 924.30/T DOWN -0.08% | Brent Crude Oil US$ 83.49/BBP DOWN -0.0105 | Platinum US$ 955.87/OZ UP +0.28%