Epangelo tali futithwa omolwa eso lyokanona
Okwa ningwa omutumba gwompangu mOmpangulilo yoPombanda moka, Angeline Lazarus ta fitutha uuministeli wuundjolowele oshowo epangelo lyaNamibia omolwa eso lyokanona hoka ka hulitha konima sho ka tuntilwa moshipangelo sha Shakati.
Lazarus, ngoka ta kalelwa po kuCorinna van Wyk gwoLegal Assistance Centre, ota pula a futwe oshimaliwa shooN$535 000 omolwa ehaluko nokuuvanayi, oshowo iifuta yefumbiko niifuta yuunamiti ngashiingeyi oshowo yomonakuyiwa omolwa ehungomwenyo ndyoka taka pumbwa.
Okwa lombwele ompangu kutya okwa fala okamona koshipangelo momasiku 9 gaMei mo 2016 opo ka katuntilwe sho ka gwanithwa iiwike ihamano.
“Nonando okanona kandje oka li owala taka vihi ookg 3.5 pethimbo ndyoka okali ke na uukolele na ka kali ke na uunkundi washa.”
Okwa popi kutya okanona ke okwa tuntilwa nomupangi ine mu lombwela kombinga yoshilanduli oshiwinayi shontuntila ndjoka.
Okwa tsikile kutya okanona ke oka tameke taka lili noonkondo ihe okwa lombwelwa a ye kegumbo.
Okwa popi kutya sho ya yi kegumbo okanona oka kala taka lili kaake na oonkondo na oka tindi okulya nongula yesiku lyalandula lwopotundi onti 04:00 okwa dhidhilike kutya okanona ke oka hulitha.
Moshikumungu shoka osha kundathanwa komeho yomupanguli Shafimana Ueitele, omwa kwatelwa ngele owenda ndjoka ya pewa okanona hoka oya nuninwa tuu egandjo lyawo nongele Lazarus okwa pewa elongo kombinga yoshilanduli oshiwinayi shontutila ndjoka. Onkalo ngele okanona hoka oka li ke na uunkundi pamwe,nayo otayi ka talika.
Natango ngele omupangi ngoka a wende okanona hoka okwa longa nuuhasha mokweetitha eso lyokanona hoka, naatango otashi ka talika.
Natango otaku talika ngele okanona ha oke li ke na uundjolowele kwiikwatelelwa kekalata lyako lyoshipangelo oshowo kutya uuministeli wuundjolowele oshowo epangelo lyaNamibia nali kwashiliplakeke kutya omiti ndhoka lya pungula na ohali gandja odha gamenwa tuu na otadhi longo tuu ngaashi dha nuninwa.
Aatseyinawa yoombinga adhihe mbali nayo oya gandja omahokololo gawo. Omutseyinawa gwaLazarus, Dr Steffen Bau, okwa lombwele ompangu kutya ope na ekwatathano pokati koSudden Infant Death Syndrome (SIDS) nootuntila.
“Omaso ogendji ge na ekwatathano noontuntila oge li mongundu yoSIDS,” Bau a lombwele ompangu.
Onzapo yeso lyokanona hoka oya holola kutya okanona oka hulitha kompumbwe yombepo yokufudha.
Nonando ongaaka natango omutseyinawa gwaamboka taya futithwa, Dr Clarissa Pieper, okwa popi kutya kape na ekwatathano pokati koSIDS noontuntila.
Dhoka oompata dhopauyuni na odha kala tadhi ningwa uule wethimbo ngashiingeyi.
Oondokotola adhihe odha zimine kutya nonando okanona hoka okali taka ulike ke na uukolele okali ke na oshiviha shi li pevi na okali ka pumbwa eyambidhidho lyomask resuscitation konima sho ka valwa, ihe okali ka yamukula nawa keyambidhidho ndyoka. Pahapu dhaDr Pieper, okanona hoka okali ka monika uupyakadhi weshikisha pethimbo ke na iiwike itatu. “Mboka uupyakadhi tawu limbilike mokanona komasiku 18. Inaka pewa omiti dhilwe dha sha nenge ka ningilwe omakonaakono oka tumwa owala kegumbo nopanado,” Dr Pieper a popi.
Lazarus okwa li kepangelo lyoanti-retroviral opo a yande etaandelitho lyombuto kokanona ke. Okanona inaka valwa nombuto sha landula omakonaakono ngoka ga ningwa.
Pieper, okwa popi kutya okanona okali moshiponga shonkalo yuundjolowele sho ka valwa kuyina e na ombuto oshowo sho ka kwatwa keshishisha omanga ke na omasiku 18. Okanona okali woo ke na uupyakadhi wehuli lya ninga enene oshowo iiti yanathingo oshowo ongeyo ihe kakele komakonaakono galwe ga ningwa oshiyetithi sheso osha monika kutya oka hulitha kompumbwe yombepo yokufuthilamo.
Omundohotola ngoka okwa tindi omaumbangi kutya okanona hoka oka hulitha onga oshizemo shotuntila ndjoka ka pewa.
Okwa shanga kutya pamaiyuvo ge okanona hoka oka hulitha omolwa uuhasha waavali naka shi shi oshizemo shotuntila ndjoka.
Epangelo nuuministeli wuundjolowele otali kalelwa po kuImmanuel Dausab.
YANNA SMITH
Lazarus, ngoka ta kalelwa po kuCorinna van Wyk gwoLegal Assistance Centre, ota pula a futwe oshimaliwa shooN$535 000 omolwa ehaluko nokuuvanayi, oshowo iifuta yefumbiko niifuta yuunamiti ngashiingeyi oshowo yomonakuyiwa omolwa ehungomwenyo ndyoka taka pumbwa.
Okwa lombwele ompangu kutya okwa fala okamona koshipangelo momasiku 9 gaMei mo 2016 opo ka katuntilwe sho ka gwanithwa iiwike ihamano.
“Nonando okanona kandje oka li owala taka vihi ookg 3.5 pethimbo ndyoka okali ke na uukolele na ka kali ke na uunkundi washa.”
Okwa popi kutya okanona ke okwa tuntilwa nomupangi ine mu lombwela kombinga yoshilanduli oshiwinayi shontuntila ndjoka.
Okwa tsikile kutya okanona ke oka tameke taka lili noonkondo ihe okwa lombwelwa a ye kegumbo.
Okwa popi kutya sho ya yi kegumbo okanona oka kala taka lili kaake na oonkondo na oka tindi okulya nongula yesiku lyalandula lwopotundi onti 04:00 okwa dhidhilike kutya okanona ke oka hulitha.
Moshikumungu shoka osha kundathanwa komeho yomupanguli Shafimana Ueitele, omwa kwatelwa ngele owenda ndjoka ya pewa okanona hoka oya nuninwa tuu egandjo lyawo nongele Lazarus okwa pewa elongo kombinga yoshilanduli oshiwinayi shontutila ndjoka. Onkalo ngele okanona hoka oka li ke na uunkundi pamwe,nayo otayi ka talika.
Natango ngele omupangi ngoka a wende okanona hoka okwa longa nuuhasha mokweetitha eso lyokanona hoka, naatango otashi ka talika.
Natango otaku talika ngele okanona ha oke li ke na uundjolowele kwiikwatelelwa kekalata lyako lyoshipangelo oshowo kutya uuministeli wuundjolowele oshowo epangelo lyaNamibia nali kwashiliplakeke kutya omiti ndhoka lya pungula na ohali gandja odha gamenwa tuu na otadhi longo tuu ngaashi dha nuninwa.
Aatseyinawa yoombinga adhihe mbali nayo oya gandja omahokololo gawo. Omutseyinawa gwaLazarus, Dr Steffen Bau, okwa lombwele ompangu kutya ope na ekwatathano pokati koSudden Infant Death Syndrome (SIDS) nootuntila.
“Omaso ogendji ge na ekwatathano noontuntila oge li mongundu yoSIDS,” Bau a lombwele ompangu.
Onzapo yeso lyokanona hoka oya holola kutya okanona oka hulitha kompumbwe yombepo yokufudha.
Nonando ongaaka natango omutseyinawa gwaamboka taya futithwa, Dr Clarissa Pieper, okwa popi kutya kape na ekwatathano pokati koSIDS noontuntila.
Dhoka oompata dhopauyuni na odha kala tadhi ningwa uule wethimbo ngashiingeyi.
Oondokotola adhihe odha zimine kutya nonando okanona hoka okali taka ulike ke na uukolele okali ke na oshiviha shi li pevi na okali ka pumbwa eyambidhidho lyomask resuscitation konima sho ka valwa, ihe okali ka yamukula nawa keyambidhidho ndyoka. Pahapu dhaDr Pieper, okanona hoka okali ka monika uupyakadhi weshikisha pethimbo ke na iiwike itatu. “Mboka uupyakadhi tawu limbilike mokanona komasiku 18. Inaka pewa omiti dhilwe dha sha nenge ka ningilwe omakonaakono oka tumwa owala kegumbo nopanado,” Dr Pieper a popi.
Lazarus okwa li kepangelo lyoanti-retroviral opo a yande etaandelitho lyombuto kokanona ke. Okanona inaka valwa nombuto sha landula omakonaakono ngoka ga ningwa.
Pieper, okwa popi kutya okanona okali moshiponga shonkalo yuundjolowele sho ka valwa kuyina e na ombuto oshowo sho ka kwatwa keshishisha omanga ke na omasiku 18. Okanona okali woo ke na uupyakadhi wehuli lya ninga enene oshowo iiti yanathingo oshowo ongeyo ihe kakele komakonaakono galwe ga ningwa oshiyetithi sheso osha monika kutya oka hulitha kompumbwe yombepo yokufuthilamo.
Omundohotola ngoka okwa tindi omaumbangi kutya okanona hoka oka hulitha onga oshizemo shotuntila ndjoka ka pewa.
Okwa shanga kutya pamaiyuvo ge okanona hoka oka hulitha omolwa uuhasha waavali naka shi shi oshizemo shotuntila ndjoka.
Epangelo nuuministeli wuundjolowele otali kalelwa po kuImmanuel Dausab.
YANNA SMITH
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article