Epangelo lya hala ehulithepo lyomalukanda
Aanambelelwa yoshilandopangelo oya popi kutya aakwashigwana ya thika po 131 000 otaku tengenekwa kutya oye li aakalimo yomoombashu momalukanda.
JANA-MARI SMITH
Aanambelewa mboka oya popi kutya okwa pumbiwa oshimaliwa sha thika poobiliyona 1 okuza kepangelo opo ku vule okukwathela nehalakanithe po lyonkalo yomalukanda yanayipala, nokuyambulapo oonkalamwenyo dhaakwashigwana mboka ye li aakalimo yomoombashu ndhoka.
Ngoka omagwedhelepo ga ningwa pethimbo lyoshigogi shoka sha ningwa kelelo yoshilando shaVenduka opamwe nomuleli gwoshilongo, Hage Geingob, megumbo lyepangelo mEtiyali.
Geingob ngoka a li pamwe noominista dhiikondo ya yooloka okwa pula aakwanepangelo mboka ya wayimine aanambelelwa yelelo lyoshilandopangelo, opo ku hwepopalekwe onkalo yopauntu yaakalimo yomoombashu.
Geingob okwa pula ekatuko lyoonkantu dhomeendelelo moshinima shoka ta popi kutya egandjo lyomagumbo gopamuthika oshowo onkalo yomalukanda oshimwe shomuutokolitho wa ningwa pethimbo lyomutumba omutiyali ngoka gwa ningwa moshilongo omvula ya piti.
“Otu na omukundu omunene sho aantu yeli monkalo ya nayipala noonkondo,” Geingob a popi.
Okwa popi kutya pethimbo lyomutumba gwevi, aanambelewa yepangelo oya popi kutya onkalo yomalukanda moshilongo oya nayipala noonkondo na oyi li eshongo enene kuuntu womuntu.
Okwa tsikile kutya omanga onkalo ndjoka ya tseyithwa onga onkalo yopaulumomhumbwe moshilongo nena okwa pumbiwa okukatukwa oonkatu mendelelo opo onkalo ndjoka yi kandulwe po.
Aanambelewa yoshilando shaVenduka oya nkunkilile kutya ngele inaku katukwa oonkatu meendelelo omwaalu gwaakalimo momalukanda unene moshilandopangelo okwa tegelelwa gu ka mbalipale muule woomvula omulongo twa taalela.
Omauliko ngoka ga ningwa komunambelewa gwelelo, Faniel Maanda, oga holola kutya okwa pumbiwa oshimaliwa sha gwana opo owala ku vule okukandulwa po omukundu ngoka.
Gumwe okwa gandja omagwedhele po kutya okwa pumbiwa oshimaliwa okuza kepangelo sha thika poobiliyona 1 okukandula po omukundu gwa taalela omalukanda ge li po 26 gomomalukanda ge li 87, omanga oshilando tashi ka kutha po iifuta yiilonga.
Kape na we uuyelele wa gwedha po wa popiwa moshigongi shoka pethimbo mwa li iikundaneki.
Menindjera gumwe melelo lyoshilando okwa lombwele oNamibian Sun kutya etetulo lyiimaliwa mbyoka hayi pewa oshilando oshimwe shoka tashi nayipaleke onkalo ndjoka.
Okwa tsikile kutya ope na oopoloyeka dhimwe dhi li moompangela ihe omolwa onkalo yompumbwe yoshimaliwa oopoloyeka ndhoka itadhi vulu okupula komeho.
Omuprima minista Saara Kuugongelwa-Amadhila okwa popi kutya oshikumungu shomalukanda oshimwe shomiikumungu mbyoka yi li ponomola yotango momusholondondo gwiinima mbyoka ta ungaunga nayo, onga oshitopolwa shoompangela dhepangelo okutula miilonga uutokolitho mboka wa tulwa po pethimbo lyomutumba gwevi.
Okwa popi kutya onkalo yomalukanda kayi li pauntu na otayi yi pondje omauvaneko ngoka ya ningi.
Okwa tsikile kutya epangelo otali yi moonkundathana niiputudhilo yopaumwene ngaashi Shack Dwellers Federation mbyoka yuulike kutya omagumbo otaga vulu okupewa aakwashigwana kondando yili hwepo.
Hahende- ndjai gwepangelo, Albert Kawana okwa pandula ehangano lyoShack Dwellers Federation, ta popi kutya olya longo nuudhiginini na olya pondola oshindji mokugandja omagumbo kaakwahsigwana mboka haya mono iiyemo yi li pevi. Ta popi kutya epangelo olya pumbwa okuyambidhidha ehangano ndyoka sho lya longa nuudhiginini mokugandja omagumbo kaakwashigwana okuyeleka niiputudhilo yilwe mbyoka ya yama kepangelo.
Kawana okwa gandja woo omagwedhelepo kaanambelewa yelelo lyoshilando opo ya ninge omakonaakono nokutala kutya oolye haya zi momalukanda.
Mayola gwaVenduka, Muesee Kazapua, okwa pula aaleli opo ya popye elaka limwe nokutala konkalo yoshili ndjoka ya taalela aakalimo yomomalukanda, unene tuu ompumbwe yomagumbo.
Okwa kunkilile kutya ngele itaku katukwa oonkatu dhomeendelelo ko kuningwe oonkambadhala dhokukandula po onkalo ndjoka, onkalo yomalukanda moshilando otayi ka etitha oshilando shi vule okukala itashi vulu okukondololwa.
Ngoloneya gwoshitopolwa shaKhomas, Laura Mcleod-Katjirua, ngoka a li a tsakanene mOmaandaha nomuprima Kuugongelwa-Amadhila kombinga yonkalo yomalukanda okwa popi kutya ethano lyomalukanda moVenduka ewinayi noonkondo.
Okwa popi kutya ompumbwe yoonzo dhokuwapalekitha nokutula pamuthika omalukanda ngoka oyo tayi etitha onkalo ndjoka yinayipale noonkondo.
McLeod-Katjirua okwa popi kutya ekutho po lyomalukanda otali ka pula woo okuhulitha po onkalo yomikalo omiwinayi okuza maakalimo, mwakwatelwa eyonagulo lyomaliko gepangelo, uuyogoki oshowo elongitho pambambo lyomayakulo goshali momahala ngoka.
Aanambelewa mboka oya popi kutya okwa pumbiwa oshimaliwa sha thika poobiliyona 1 okuza kepangelo opo ku vule okukwathela nehalakanithe po lyonkalo yomalukanda yanayipala, nokuyambulapo oonkalamwenyo dhaakwashigwana mboka ye li aakalimo yomoombashu ndhoka.
Ngoka omagwedhelepo ga ningwa pethimbo lyoshigogi shoka sha ningwa kelelo yoshilando shaVenduka opamwe nomuleli gwoshilongo, Hage Geingob, megumbo lyepangelo mEtiyali.
Geingob ngoka a li pamwe noominista dhiikondo ya yooloka okwa pula aakwanepangelo mboka ya wayimine aanambelelwa yelelo lyoshilandopangelo, opo ku hwepopalekwe onkalo yopauntu yaakalimo yomoombashu.
Geingob okwa pula ekatuko lyoonkantu dhomeendelelo moshinima shoka ta popi kutya egandjo lyomagumbo gopamuthika oshowo onkalo yomalukanda oshimwe shomuutokolitho wa ningwa pethimbo lyomutumba omutiyali ngoka gwa ningwa moshilongo omvula ya piti.
“Otu na omukundu omunene sho aantu yeli monkalo ya nayipala noonkondo,” Geingob a popi.
Okwa popi kutya pethimbo lyomutumba gwevi, aanambelewa yepangelo oya popi kutya onkalo yomalukanda moshilongo oya nayipala noonkondo na oyi li eshongo enene kuuntu womuntu.
Okwa tsikile kutya omanga onkalo ndjoka ya tseyithwa onga onkalo yopaulumomhumbwe moshilongo nena okwa pumbiwa okukatukwa oonkatu mendelelo opo onkalo ndjoka yi kandulwe po.
Aanambelewa yoshilando shaVenduka oya nkunkilile kutya ngele inaku katukwa oonkatu meendelelo omwaalu gwaakalimo momalukanda unene moshilandopangelo okwa tegelelwa gu ka mbalipale muule woomvula omulongo twa taalela.
Omauliko ngoka ga ningwa komunambelewa gwelelo, Faniel Maanda, oga holola kutya okwa pumbiwa oshimaliwa sha gwana opo owala ku vule okukandulwa po omukundu ngoka.
Gumwe okwa gandja omagwedhele po kutya okwa pumbiwa oshimaliwa okuza kepangelo sha thika poobiliyona 1 okukandula po omukundu gwa taalela omalukanda ge li po 26 gomomalukanda ge li 87, omanga oshilando tashi ka kutha po iifuta yiilonga.
Kape na we uuyelele wa gwedha po wa popiwa moshigongi shoka pethimbo mwa li iikundaneki.
Menindjera gumwe melelo lyoshilando okwa lombwele oNamibian Sun kutya etetulo lyiimaliwa mbyoka hayi pewa oshilando oshimwe shoka tashi nayipaleke onkalo ndjoka.
Okwa tsikile kutya ope na oopoloyeka dhimwe dhi li moompangela ihe omolwa onkalo yompumbwe yoshimaliwa oopoloyeka ndhoka itadhi vulu okupula komeho.
Omuprima minista Saara Kuugongelwa-Amadhila okwa popi kutya oshikumungu shomalukanda oshimwe shomiikumungu mbyoka yi li ponomola yotango momusholondondo gwiinima mbyoka ta ungaunga nayo, onga oshitopolwa shoompangela dhepangelo okutula miilonga uutokolitho mboka wa tulwa po pethimbo lyomutumba gwevi.
Okwa popi kutya onkalo yomalukanda kayi li pauntu na otayi yi pondje omauvaneko ngoka ya ningi.
Okwa tsikile kutya epangelo otali yi moonkundathana niiputudhilo yopaumwene ngaashi Shack Dwellers Federation mbyoka yuulike kutya omagumbo otaga vulu okupewa aakwashigwana kondando yili hwepo.
Hahende- ndjai gwepangelo, Albert Kawana okwa pandula ehangano lyoShack Dwellers Federation, ta popi kutya olya longo nuudhiginini na olya pondola oshindji mokugandja omagumbo kaakwahsigwana mboka haya mono iiyemo yi li pevi. Ta popi kutya epangelo olya pumbwa okuyambidhidha ehangano ndyoka sho lya longa nuudhiginini mokugandja omagumbo kaakwashigwana okuyeleka niiputudhilo yilwe mbyoka ya yama kepangelo.
Kawana okwa gandja woo omagwedhelepo kaanambelewa yelelo lyoshilando opo ya ninge omakonaakono nokutala kutya oolye haya zi momalukanda.
Mayola gwaVenduka, Muesee Kazapua, okwa pula aaleli opo ya popye elaka limwe nokutala konkalo yoshili ndjoka ya taalela aakalimo yomomalukanda, unene tuu ompumbwe yomagumbo.
Okwa kunkilile kutya ngele itaku katukwa oonkatu dhomeendelelo ko kuningwe oonkambadhala dhokukandula po onkalo ndjoka, onkalo yomalukanda moshilando otayi ka etitha oshilando shi vule okukala itashi vulu okukondololwa.
Ngoloneya gwoshitopolwa shaKhomas, Laura Mcleod-Katjirua, ngoka a li a tsakanene mOmaandaha nomuprima Kuugongelwa-Amadhila kombinga yonkalo yomalukanda okwa popi kutya ethano lyomalukanda moVenduka ewinayi noonkondo.
Okwa popi kutya ompumbwe yoonzo dhokuwapalekitha nokutula pamuthika omalukanda ngoka oyo tayi etitha onkalo ndjoka yinayipale noonkondo.
McLeod-Katjirua okwa popi kutya ekutho po lyomalukanda otali ka pula woo okuhulitha po onkalo yomikalo omiwinayi okuza maakalimo, mwakwatelwa eyonagulo lyomaliko gepangelo, uuyogoki oshowo elongitho pambambo lyomayakulo goshali momahala ngoka.
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article