• Home
  • LOCAL NEWS
  • Emino lyoshimongwa: Oshigwana sha ndjika oonyala mevi
Emino lyoshimongwa: Oshigwana sha ndjika oonyala mevi
Emino lyoshimongwa: Oshigwana sha ndjika oonyala mevi

Emino lyoshimongwa: Oshigwana sha ndjika oonyala mevi

Aakwashigwana yomomudhingoloko gwa Otjivalunda onkene ya ndjika oonyala mevi na itaya popile opoloyeka yemino lyoshimongwa momakango gomongwa gopaali ngoka taga adhika momudhingoloko gwawo.
Ileni Nandjato
Ominista yOmidhingoloko Pohamba Shifeta oya popi kutya omahala gopaushitwe kehe ga gamenwa naga simanekwe nomayambulepo kehe taga ningwa momahala ngoka naga ningweape na ezimino lyoshigwana.

Shifeta okwa popi ngaaka pethimbo a talelepo mEtitano lya piti aakwashigwana yomOtjivalunda oshowo Iipumbu yaTshilongo Community Conservancy, poshigongi shoka sha ningilwa momukunda Eengombe mUuvudhiya, omolwa oonkambadhala tadhi ningwa opo ku ningwe omina yoshimongwa mehala moka.

Aakwashigwana mboka ya tokola okugamena ehala lyawo na oyeli ompinge nomina ndjoka, natango oya holola omaiyuvo gawo kutya itaya popile emino lyoshimongwa okuza mekango lyomongwa ndyoka tali adhika momudhingoloko gwawo.

“Nena ngele kape na otroma nena omakango ngoka itaga kala nomongwa, nomahangano gaakwashigwana otaga ka mona iihuna. Omakango ngoka ohaga nana aantu taya zi nomoAngola, mboka haya yambidhidha omahangano ngoka goshigwana. Itatu popile emino lyoshimongwa,” Nashumba Isak ngoka a popi pehala lyaakwashigwana yehala ndyoka lya gamenwa oshowo pehala lyokomitiye yUuvudhiya Constituency Development a popi.

Otjivalunda, ehala tali adhika monooli yEtosha National Park, na oli na omakango gomongwa gaali Otjivalunda 1 mOtamanzi moshitopolwa shaMusati, oshowo Otjivalunda 2 mUuvudhiya.

Omakango agehe ngoka gaali ogeli kohi yetonatelo lyElelo lyUukwambi.

Pethimbo lyomutumba ngoka gwa ningwa mEtitano, Shifeta okwa tindi okupopya kombinga yeindilo ndyoka lya ningwa opo ku tamekithwe opoloyeka yemino lyomongwa, ta popi kutya monena oshikumungu shoka oshili oshinima shopaveta.

Nonando ongaaka Shifeta okwa lombwele aakwashigwana kutya uuthemba wawo okutinda omayambulepo kehe ngoka tage ya gumu muuwinayi.

“Ekotampango otali popi kutya kehe omayambulepo ngoka taga ningwa momahala gopaushitwe ga gamenewa naga ningwe pazimino lyoshigwana. Omuntu ita vulu owala okutameka okuninga omayambulepo gontumba omanga ina popya noshigwana. Oshigwana osha pumbwa okutota po ookomitiye dhomalelo dhoka tadhi kala nokuninga omatokolo pehala lyaakwashigwana momahala ngoka.”

Ehangano ndyoka lya ningi eindilo ndyoka, lyoGecko Namibia, olya tindilwa onzapo yoenvironmental clearance certificate kuKomufala gwomidhingoloko, Teofilus Nghitila nomonena otaya pataneke etokolo ndyoka lya ningwa.

Gecko Namibia (Pty) Ltd, okwa tameke omaindilo ge gemino lyoshimongwa okuza mekango ndyoka momvula 2012.

Opoloyeka ndjoka oyi li uukumwe okupitila mehangano ndyoka li li oshitopolwa shoGecko Otjivalunda Holdings (Pty) Ltd, oli na mo oopresenda 50 dhiipambuliko mehangano lyOndonga-Uukwambi Mining Enterprises (Pty) Ltd (OUME), ndyoka olyo li na omukandapitiko gwokumina gwoiexclusive prospecting licence (EPL) 4365, ndjoka yi na uunene woohecta 20 650.

Minista okwa gandja omayele kaakwashigwana mboka opo yatotepo okomitiye ndjoka tayi ya kalelepo moshikumungu shoka.

Aakwashigwana mOtjivalunda oya tota po nale oIipumbu Ya Tshilongo Conservancy oshowo Ekango subcommittees opo ya pataneke emino lyoshimongwa momakango ngoka. Nonando opoloyeka ndjoka oya tindwa koshigwana, ope na aanapolotika mboka taye yi popile, na oya hala opoloyeka ndjoka yi pewe omulilo omuzizi.

Okwa hololwa kutya konima nkene oshigwana sha tindi emino ndyoka muSepetemba gwo 2012, Elelo lyUukwambi olya tokola okukala itali holoka miigongi yokomitiye yehala ndyoka lya gamenwa. Aakwashigwana mboka yeli iilyo yokomitiye yehala ndyoka oya popi kutya Elelo lyUukwambi pamwe naNgoloneya gwaShana, Clemens Kashuupulwa, otaya yi pondje oompango, sho taya popile opoloyeka ndjoka. Shifeta okwa ningi woo omutumba nElenga lyUukwambi, Herman Ndilimani Iipumbu. MOmutumba ngoka gwa ningwa pwEengombe, Kashuupulwa okwa kalelwa po komugandjimayele gwe gwowina Michael Mwinga.

Omukomeho gwoGecko Namibia Pine van Wyk okwali a popi omasiku ga piti kutya oya hala okutota ofaabulika yokulonga oothewa oshowo omina yomongwa. Van Wyk, okwa popi kutya momvula yo 2013, Gecko Namibia pamwe nOUME, oya yambidhidhwa koEnviro Dynamics, opo yangonge po oEnvironmental Impact Assessment (EIA) mo 2013, yi na sha niilonga yokumina oshimongwa mekango ndyoka. EIA oya gandjwa kuuministeli womidhingoloko momasiku ga 6 gaDesemba mo 2013, na komufala gwomidhongoloko okwa li tindi eindilo ndyoka pambelewa momasiku 24 gaJuli 2014.”

Gecko Namibia okwa ningi eindilo lyokupataneka etindo ndyoka, momasiku ga 7 gaAguste 2014, na oya tegelela natango oshizemo.

Nghitila okwa popi kutya emino ndyoka otali vulu okweeta eyonagulo kuushitwe, nokweetitha ekango ndyoka li kale kali na we omongwa.

ILENI NANDJATO

Comments

Namibian Sun 2024-04-29

No comments have been left on this article

Please login to leave a comment

Premier League: Nottingham Forest 0 vs 2 Manchester City | Bournemouth 3 vs 0 Brighton | Tottenham Hotspur 2 vs 3 Arsenal | Aston Villa 2 vs 2 Chelsea | Everton 1 vs 0 Brentford | Wolves 2 vs 1 Luton Town | Fulham 1 vs 1 Crystal Palace | Manchester United 1 vs 1 Burnley | Newcastle 5 vs 1 Sheffield United | West Ham 2 vs 2 Liverpool LaLiga: Real Betis 1 vs 1 Sevilla | Villarreal 3 vs 0 Rayo Vallecano | Granada 3 vs 0 Osasuna | Cadiz 1 vs 1 Mallorca | Atletico Madrid 3 vs 1 Athletic Club | Deportivo Alaves 3 vs 0 Celta Vigo | Almería 1 vs 3 Getafe | Las Palmas 0 vs 2 Girona | Real Sociedad 0 vs 1 Real Madrid SerieA: Fiorentina 5 vs 1 Sassuolo | Napoli 2 vs 2 AS Roma | Atalanta 2 vs 0 Empoli | Bologna 1 vs 1 Udinese | Inter Milan 2 vs 0 Torino | SS Lazio 1 vs 0 Hellas Verona | Juventus 0 vs 0 AC Milan | Lecce 1 vs 1 Monza | Frosinone 3 vs 0 Salernitana European Championships Qualifying: Hull City 3 vs 3 Ipswich Town | Millwall FC 1 vs 0 Plymouth Argyle | Blackburn Rovers 0 vs 0 Coventry City | Watford 1 vs 0 Sunderland | Bristol City 2 vs 0 Rotherham United | Huddersfield Town 1 vs 1 Birmingham City | Sheffield Wednesday 3 vs 0 West Bromwich Albion | Norwich City 2 vs 2 Swansea City | Cardiff City 1 vs 4 Middlesbrough | Southampton 0 vs 1 Stoke City | Queens Park Rangers 4 vs 0 Leeds United English Championship: Hull City 3 vs 3 Ipswich Town | Millwall FC 1 vs 0 Plymouth Argyle | Blackburn Rovers 0 vs 0 Coventry City | Watford 1 vs 0 Sunderland | Bristol City 2 vs 0 Rotherham United | Huddersfield Town 1 vs 1 Birmingham City | Sheffield Wednesday 3 vs 0 West Bromwich Albion | Norwich City 2 vs 2 Swansea City | Cardiff City 1 vs 4 Middlesbrough | Southampton 0 vs 1 Stoke City | Queens Park Rangers 4 vs 0 Leeds United Katima Mulilo: 14° | 31° Rundu: 14° | 31° Eenhana: 15° | 33° Oshakati: 17° | 33° Ruacana: 15° | 33° Tsumeb: 16° | 30° Otjiwarongo: 14° | 29° Omaruru: 17° | 31° Windhoek: 14° | 28° Gobabis: 16° | 29° Henties Bay: 17° | 24° Wind speed: 21km/h, Wind direction: W, Low tide: 12:27, High tide: 06:24, Low Tide: 01:00, High tide: 19:07 Swakopmund: 15° | 18° Wind speed: 13km/h, Wind direction: W, Low tide: 12:25, High tide: 06:22, Low Tide: 00:58, High tide: 19:05 Walvis Bay: 17° | 27° Wind speed: 22km/h, Wind direction: W, Low tide: 12:25, High tide: 06:21, Low Tide: 00:58, High tide: 19:04 Rehoboth: 18° | 29° Mariental: 21° | 32° Keetmanshoop: 23° | 33° Aranos: 20° | 31° Lüderitz: 18° | 28° Ariamsvlei: 22° | 34° Oranjemund: 17° | 26° Luanda: 25° | 30° Gaborone: 15° | 31° Lubumbashi: 11° | 25° Mbabane: 13° | 29° Maseru: 10° | 25° Antananarivo: 15° | 22° Lilongwe: 13° | 27° Maputo: 16° | 29° Windhoek: 14° | 28° Cape Town: 15° | 20° Durban: 19° | 32° Johannesburg: 16° | 25° Dar es Salaam: 24° | 31° Lusaka: 14° | 27° Harare: 11° | 26° Currency: GBP to NAD 23.37 | EUR to NAD 19.99 | CNY to NAD 2.58 | USD to NAD 18.7 | DZD to NAD 0.14 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.32 | EGP to NAD 0.38 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.7 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.67 | RUB to NAD 0.2 | INR to NAD 0.23 | USD to DZD 134.08 | USD to AOA 834.06 | USD to BWP 13.71 | USD to EGP 47.85 | USD to KES 134.48 | USD to NGN 1355 | USD to ZAR 18.7 | USD to ZMW 26.5 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 75370.99 Up +1.40% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1673.12 Up +1.85% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 13354.97 Up +0.06% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 25917.59 Down -3.21% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI 9142.54 Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 332.73/OZ DOWN -0.0023 | Copper US$ 4.58/lb UP +0.81% | Zinc US$ 2 920.10/T UP 2.17% | Brent Crude Oil US$ 88.67/BBP DOWN -0.0032 | Platinum US$ 933.80/OZ UP +2.23% Sport results: Premier League: Nottingham Forest 0 vs 2 Manchester City | Bournemouth 3 vs 0 Brighton | Tottenham Hotspur 2 vs 3 Arsenal | Aston Villa 2 vs 2 Chelsea | Everton 1 vs 0 Brentford | Wolves 2 vs 1 Luton Town | Fulham 1 vs 1 Crystal Palace | Manchester United 1 vs 1 Burnley | Newcastle 5 vs 1 Sheffield United | West Ham 2 vs 2 Liverpool LaLiga: Real Betis 1 vs 1 Sevilla | Villarreal 3 vs 0 Rayo Vallecano | Granada 3 vs 0 Osasuna | Cadiz 1 vs 1 Mallorca | Atletico Madrid 3 vs 1 Athletic Club | Deportivo Alaves 3 vs 0 Celta Vigo | Almería 1 vs 3 Getafe | Las Palmas 0 vs 2 Girona | Real Sociedad 0 vs 1 Real Madrid SerieA: Fiorentina 5 vs 1 Sassuolo | Napoli 2 vs 2 AS Roma | Atalanta 2 vs 0 Empoli | Bologna 1 vs 1 Udinese | Inter Milan 2 vs 0 Torino | SS Lazio 1 vs 0 Hellas Verona | Juventus 0 vs 0 AC Milan | Lecce 1 vs 1 Monza | Frosinone 3 vs 0 Salernitana European Championships Qualifying: Hull City 3 vs 3 Ipswich Town | Millwall FC 1 vs 0 Plymouth Argyle | Blackburn Rovers 0 vs 0 Coventry City | Watford 1 vs 0 Sunderland | Bristol City 2 vs 0 Rotherham United | Huddersfield Town 1 vs 1 Birmingham City | Sheffield Wednesday 3 vs 0 West Bromwich Albion | Norwich City 2 vs 2 Swansea City | Cardiff City 1 vs 4 Middlesbrough | Southampton 0 vs 1 Stoke City | Queens Park Rangers 4 vs 0 Leeds United English Championship: Hull City 3 vs 3 Ipswich Town | Millwall FC 1 vs 0 Plymouth Argyle | Blackburn Rovers 0 vs 0 Coventry City | Watford 1 vs 0 Sunderland | Bristol City 2 vs 0 Rotherham United | Huddersfield Town 1 vs 1 Birmingham City | Sheffield Wednesday 3 vs 0 West Bromwich Albion | Norwich City 2 vs 2 Swansea City | Cardiff City 1 vs 4 Middlesbrough | Southampton 0 vs 1 Stoke City | Queens Park Rangers 4 vs 0 Leeds United Weather: Katima Mulilo: 14° | 31° Rundu: 14° | 31° Eenhana: 15° | 33° Oshakati: 17° | 33° Ruacana: 15° | 33° Tsumeb: 16° | 30° Otjiwarongo: 14° | 29° Omaruru: 17° | 31° Windhoek: 14° | 28° Gobabis: 16° | 29° Henties Bay: 17° | 24° Wind speed: 21km/h, Wind direction: W, Low tide: 12:27, High tide: 06:24, Low Tide: 01:00, High tide: 19:07 Swakopmund: 15° | 18° Wind speed: 13km/h, Wind direction: W, Low tide: 12:25, High tide: 06:22, Low Tide: 00:58, High tide: 19:05 Walvis Bay: 17° | 27° Wind speed: 22km/h, Wind direction: W, Low tide: 12:25, High tide: 06:21, Low Tide: 00:58, High tide: 19:04 Rehoboth: 18° | 29° Mariental: 21° | 32° Keetmanshoop: 23° | 33° Aranos: 20° | 31° Lüderitz: 18° | 28° Ariamsvlei: 22° | 34° Oranjemund: 17° | 26° Luanda: 25° | 30° Gaborone: 15° | 31° Lubumbashi: 11° | 25° Mbabane: 13° | 29° Maseru: 10° | 25° Antananarivo: 15° | 22° Lilongwe: 13° | 27° Maputo: 16° | 29° Windhoek: 14° | 28° Cape Town: 15° | 20° Durban: 19° | 32° Johannesburg: 16° | 25° Dar es Salaam: 24° | 31° Lusaka: 14° | 27° Harare: 11° | 26° Economic Indicators: Currency: GBP to NAD 23.37 | EUR to NAD 19.99 | CNY to NAD 2.58 | USD to NAD 18.7 | DZD to NAD 0.14 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.32 | EGP to NAD 0.38 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.7 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.67 | RUB to NAD 0.2 | INR to NAD 0.23 | USD to DZD 134.08 | USD to AOA 834.06 | USD to BWP 13.71 | USD to EGP 47.85 | USD to KES 134.48 | USD to NGN 1355 | USD to ZAR 18.7 | USD to ZMW 26.5 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 75370.99 Up +1.40% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1673.12 Up +1.85% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 13354.97 Up +0.06% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 25917.59 Down -3.21% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI 9142.54 Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 332.73/OZ DOWN -0.0023 | Copper US$ 4.58/lb UP +0.81% | Zinc US$ 2 920.10/T UP 2.17% | Brent Crude Oil US$ 88.67/BBP DOWN -0.0032 | Platinum US$ 933.80/OZ UP +2.23%