Elongo lyondama yaCalueque lya nyanwa
Aakuthimbinga moshikondo shomeya otaya gandja uusama kehangano lyoNamwater, omolwa opoloyeka yawo yongushu yoomiliyona ntano, yokuwapaleka omumino gwaMota-Engil ngoka hagu topola omeya okuya moNamibia okuza mondama ya Calueque muumbugantu waAngola, kutya omunino ngoka opo gwa li gwa longwa kepangelo lyaAngola.
Namwater okwa popile etokolo lye meendelelo lyokulongitha omunino ngoka, kutya ogwa kulupa noonkondo na otagu ziya molwaashoka inagu longululwa konima nkene gwa tulwa po uule woomvula 35 dha piti. Metitano, omukomeho gwoshikondo shomauyelele goshigwana mehangano lyaNamWater, Johannes Shigwedha okwa koleke koNamibian Sun kutya oya ningi ekwatathano meendelelo nehangano lyo Natwe Engineering Company opo ku vule okugandja omeya monooli yoshilongo, sha landula eziyo lyomunino ngoka hagu kutha omeya mondama yaCalueque moAngola.
“Onkalo ndjoka ya taalela ondama yaCalueque kayi na sha nepombo lyomeya okuza mondama ndjoka, ihe ominino dhopondje dhondama tadhi ziya. Ominino mbali dhuunene woometa 1.6 na odha ya mevi oshinano shoometa 12, nuule woometa 60, otadhi ziya, molwaashoka odha kala tadhi longo uule woomvula 35, na odha tameke okuulika omadhidhiliko kutya odha kulupa ngashiingeyi.”Petameko lyomvula ya piti, ehangano lyoNamWater olya tseyitha kutya epangelo lyaAngola, olya longitha iimaliwa ya thika poobiliyona 2.7 mokulongitha ondama yaCalueque ndjoka tayi adhika moontondokelo dhomeya dhaCunene River Basin muumbugantu waAngola, na ohayi gandja omeya kaaNamibia. Okwa lopotwa kutya elongo lyondama ndjoka, olya kwatelamo etulopo lyoopomba ndatu dhokupomba omeya ngoka haga longithwa kaantu ya thika poomiliyona 2, aakwashigwana yaAngola miitopolwa yomuumbugantu oshowo ya Namibia miitopolwa yomonooli ngaashi Omusati, Ohangwena, Oshana, Kunene oshowo Oshikoto okupitila mo 1964 Cunene River Scheme Agreement. Aakuthimbinga moshikondo shomeya yamwe po oya nyenyetele NamWater kutya ita popi oshili kombinga yoshikumungu shaCalueque. Oopomba adhihe mondama ndjoka aniwa otadhi longo nawa, molwaashoka odha li oshitopolwa shiilonga mbyoka ya ningwa kepangelo lyaAngola. Shigwedha okwa popi kutya aakuthimbinga mboka oya pewa uuyelele wa puka, molwaashoka ominino ndhoka odha li tadhi ziya noonkondo omanga inaku yiwa pethimbo lyiituthi yomatango omanene, sha etitha nokuli e yo moshipala lyetopolo lyomeya.
Okwa tsikile kutya kutya onkalo ndjoka oya li tayi vulu okutula moshiponga eyandjakaneko lyomeya monooli. Momasiku 22 gaDesemba, omukomeho gwaNamWater, Vaino Shivute, okwa shangele ominista yuunamapya John Mutorwa ombaapila, te mu tseyithile kombinga yonkalo yaCalueque noshowo kutya okwa ulika ehangano ndyoka tali ka longa ominino ndhoka omolwa eziyo lyomeya. Shivute okwa popi mombaapila ndjoka kutya ominino ndhoka odha kala tadhi ziya noonkondo nomeya ogendji oga hepa omolwa eziyo ndyoka, na oya konga ehangano ndyoka tali ka longa ominino ndhoka omanga onkalo inayi piyagana unene.
Shigwedha mEtitano okwa popi kutya, iilonga yomunino ngoka oya tameke momasiku 16 gaDesemba, na otayi manithwa muule wiiwike iyali, omanga iilonga yomunino omutiyali kwa tegelwa yi tamekwe ngele omunino gwotango gwa manithwa.
ILENI NANDJATO
“Onkalo ndjoka ya taalela ondama yaCalueque kayi na sha nepombo lyomeya okuza mondama ndjoka, ihe ominino dhopondje dhondama tadhi ziya. Ominino mbali dhuunene woometa 1.6 na odha ya mevi oshinano shoometa 12, nuule woometa 60, otadhi ziya, molwaashoka odha kala tadhi longo uule woomvula 35, na odha tameke okuulika omadhidhiliko kutya odha kulupa ngashiingeyi.”Petameko lyomvula ya piti, ehangano lyoNamWater olya tseyitha kutya epangelo lyaAngola, olya longitha iimaliwa ya thika poobiliyona 2.7 mokulongitha ondama yaCalueque ndjoka tayi adhika moontondokelo dhomeya dhaCunene River Basin muumbugantu waAngola, na ohayi gandja omeya kaaNamibia. Okwa lopotwa kutya elongo lyondama ndjoka, olya kwatelamo etulopo lyoopomba ndatu dhokupomba omeya ngoka haga longithwa kaantu ya thika poomiliyona 2, aakwashigwana yaAngola miitopolwa yomuumbugantu oshowo ya Namibia miitopolwa yomonooli ngaashi Omusati, Ohangwena, Oshana, Kunene oshowo Oshikoto okupitila mo 1964 Cunene River Scheme Agreement. Aakuthimbinga moshikondo shomeya yamwe po oya nyenyetele NamWater kutya ita popi oshili kombinga yoshikumungu shaCalueque. Oopomba adhihe mondama ndjoka aniwa otadhi longo nawa, molwaashoka odha li oshitopolwa shiilonga mbyoka ya ningwa kepangelo lyaAngola. Shigwedha okwa popi kutya aakuthimbinga mboka oya pewa uuyelele wa puka, molwaashoka ominino ndhoka odha li tadhi ziya noonkondo omanga inaku yiwa pethimbo lyiituthi yomatango omanene, sha etitha nokuli e yo moshipala lyetopolo lyomeya.
Okwa tsikile kutya kutya onkalo ndjoka oya li tayi vulu okutula moshiponga eyandjakaneko lyomeya monooli. Momasiku 22 gaDesemba, omukomeho gwaNamWater, Vaino Shivute, okwa shangele ominista yuunamapya John Mutorwa ombaapila, te mu tseyithile kombinga yonkalo yaCalueque noshowo kutya okwa ulika ehangano ndyoka tali ka longa ominino ndhoka omolwa eziyo lyomeya. Shivute okwa popi mombaapila ndjoka kutya ominino ndhoka odha kala tadhi ziya noonkondo nomeya ogendji oga hepa omolwa eziyo ndyoka, na oya konga ehangano ndyoka tali ka longa ominino ndhoka omanga onkalo inayi piyagana unene.
Shigwedha mEtitano okwa popi kutya, iilonga yomunino ngoka oya tameke momasiku 16 gaDesemba, na otayi manithwa muule wiiwike iyali, omanga iilonga yomunino omutiyali kwa tegelwa yi tamekwe ngele omunino gwotango gwa manithwa.
ILENI NANDJATO
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article