China a hala Namibia a taambeko omayambidhidho ge
China a hala Namibia a taambeko omayambidhidho ge

China a hala Namibia a taambeko omayambidhidho ge

Omukalelipo gwaChina moNamibia okwa popi kutya Namibia okwa taalela oshiponga shokuthigwa po ngele ita ndalapatele omayambidhidho ngoka ta pewa kuChina.
Jemima Beukes
Pethimbo mpoka omupresidende gwaNamibia a tegelelwa ka kale pomutumba tagu ithanwa China-Africa business summit, omukalelipo gwaChina moNamibia okwa popi kutya oshilongo nashi tale komapungulo gomuuzilo oshowo eyambulepo lyeliko, nenge shi thigwe po ngele tashi ya komapungulo gopangeshefa.

Omukalelipo ngoka Zhang Yiming okwa popi kutya eyambulepo lyeliko lyaNamibia oli li moshiponga ngele Namibia okwa ndopa okutambulapo nomaako agehe gaali omayambidhidho gaChina, moka a popi kutya omayambidhidho ngoka oga kwathela nale iilongo yimwe ngaashi Ethiopia oshowo Kenya.

Zhang okwa pula epangelo li tule miilonga etsokumwe lyopolyeka yetungo lyomagumbo ndyoka lya tulwa po pethimbo Geingob a talelepo oshilongo shoka shomuAsia muMaalitsa nuumvo.

Metsokumwe ndyoka, China ota gandja ekwatho lyoomiliyona 30 oshowo omukuli gwoomiliyona 36 ngoka kagu na iishoshela opo ku tungwe omagumbo ge li po 400 taga topolwa shithike pamwe mondoolopa yaGobabis showo Grootfontein.

Zhang okwa popi kutya Namibia na ilonge oshilongwa okuza kiishiindalongo ye ngaashi Angola naZimbambwe mbyoka ya patululile omiyelo dhawo omapungulo gaChina.

Okwa popi kutya monakuyiwa oku wete kutya Namibia otaka tula miilonga omilandu ndhoka tadhi ka utha nokutaambako okuudha omayambidhidho gaChina.

Zhang oku na woo einekelo kutya omupresidende Hage Geingo ota ka kala omuleli gwaAfrika 10 ta shaina etsokumwe lyoChina-proposed Belt and Road Initiative pethimbo lyomutumba gwoChina-Africa Cooperation Beijing Summit ngoka tagu ningilwa moshilandopangelo shaChina momasiku 3 sigo 4 gomwedhi twa taalela.

Omunadiplomate ngoka okwa popi kutya oku na einekelo kutya Namibia otaka taambako omakwatho gaChina mokuyambulapo iikwaniipangithe ye moshikondo shomalweendo. Pahapu dhe oshiyetwa po shoBelt and Road Initiative osha nuninwa okuyambulapo omaliko ngoka unene ga thindilwa pevi onga oshizemo shomakolonyeko.

“Shoka osha pumbiwa unene muAfrika. Oshiholelwa oshiwanawa ongaashi Kenya ngoka a tungu elila lyeshina lyokolutenda neyambidhidho lyaChina, nelila ndyoka olya kwatakanitha Nairobi kumwe naMombasa, oshilando oshinene shomatulilo. Elila ndyoka olya e ta po oompito dhiilonga dhi li po 46 000 kaakwashigwana yaKenya.”

Namibia okwa kala nokutaalela omanyano omanene okuza kaakwashigwana oshowo yalwe mbyoka taya konenene omayambidhidho gaChina, unene omikuli nomayambidhidho giimaliwa.

Omathimbo ga piti ominista yemona, Calle Schlettwein okwa ekelehi omapopyo kutya eliko lyaNamibia otali kondololwa kuChina.

Zhang okwa holola kutya oku na einekelo kutya ekwatathano lyopaindi pokati kiilongo mbika iyali tali londo pombanda sho kwa hololwa kutya metata lyotango lyonuumvo okwa lopotwa ondjele yomalanditho yoobiliyona 3.4.

“Namibia oku na iikwaniiapangitho iiwananwa muAfrika. Omu na efuta oshowo omatulilo gaMbaye na omu na woo okapale. One oshilongo shimwe shi na omayakulo gopakwatathano gopainternrt taga endelele muAfrika, onkene oshike Namibia ita vulu okukutha oshiholelwa kiilongo mbyoka yi na ontseyo yomuuzilo.” Opoloyeka yokutunga omagumbo

Kombinga yopoloyeka ndjoka ya nuninwa okutunga omagumbo inayi tulwa natango miilonga, Zhanga okwa popi kutya oya pumbwa okutulwa miilonga meendelelo.

Okwa popi kutya oominista dhiikondo iyali yiilongo mbika otadhi manitha omalongekidho ga hugunina opo ku manithwe oompangela dhi na sha netungo ndyoka.

Zhang okwa popi kutya oonkundathana ndhoka odha kundathana uule wethimbo ngashiingeyi, ne tungo ndyoka otali yambidhwa kuChina.

Omunambelelwa ngoka okwa tsikile kutya ngele China a tokola okuninga sha oha endelele opo amanithe oompangela dhe, dhaashoka a hala oku ninga ihe inashi faathana moNamibia, nonando okwa popi kutya oya pumbwa okutaambadhana ko.

Ominista yomayambulepo goondoolopa niitopolwa, Peya Mushelenga, okwa popi kutya etsokumwe ndyoka natango okwa tegelelwa li shainwe.

“Ope na etsokumwe lyetulo miilonga ndyoka China a tumine Namibia, netsokumwe ndyoka olya pewa hahende-ndjai gwepangelo. Hahende okwa holola kutya ope na iinima yimwe mbyoka ya pumbwa okutalwa manga opo nee tatu pula komeho okuza mpoka. Ngele China okwa zimine kwaashoka tatu pula nomagwedhelepo getu nena itashi kala uupyakadhi,” Mushelenga a popi.

JEMIMA BEUKES

Comments

Namibian Sun 2024-05-17

No comments have been left on this article

Please login to leave a comment

Premier League: Manchester United 3 vs 2 Newcastle | Brighton 1 vs 2 Chelsea | Tottenham Hotspur 0 vs 2 Manchester City LaLiga: Real Sociedad 1 vs 0 Valencia | Almería 0 vs 2 Barcelona | Las Palmas 2 vs 2 Real Betis | Celta Vigo 2 vs 1 Athletic Club | Getafe 0 vs 3 Atletico Madrid | Sevilla 0 vs 1 Cadiz | Rayo Vallecano 2 vs 1 Granada | Girona 0 vs 1 Villarreal | Real Madrid 5 vs 0 Deportivo Alaves | Osasuna 1 vs 1 Mallorca European Championships Qualifying: Leeds United 4 vs 0 Norwich City English Championship: Leeds United 4 vs 0 Norwich City Katima Mulilo: 11° | 31° Rundu: 11° | 30° Eenhana: 11° | 31° Oshakati: 12° | 30° Ruacana: 12° | 31° Tsumeb: 13° | 29° Otjiwarongo: 11° | 27° Omaruru: 11° | 30° Windhoek: 11° | 26° Gobabis: 12° | 27° Henties Bay: 19° | 35° Wind speed: 35km/h, Wind direction: E, Low tide: 05:49, High tide: 12:03, Low Tide: 17:43, High tide: 00:16 Swakopmund: 20° | 26° Wind speed: 27km/h, Wind direction: E, Low tide: 05:47, High tide: 12:01, Low Tide: 17:41, High tide: 00:14 Walvis Bay: 23° | 33° Wind speed: 28km/h, Wind direction: E, Low tide: 05:47, High tide: 12:00, Low Tide: 17:41, High tide: 00:13 Rehoboth: 12° | 27° Mariental: 15° | 29° Keetmanshoop: 17° | 29° Aranos: 15° | 28° Lüderitz: 20° | 32° Ariamsvlei: 16° | 30° Oranjemund: 15° | 25° Luanda: 24° | 27° Gaborone: 16° | 30° Lubumbashi: 11° | 27° Mbabane: 13° | 22° Maseru: 9° | 23° Antananarivo: 12° | 27° Lilongwe: 15° | 28° Maputo: 19° | 28° Windhoek: 11° | 26° Cape Town: 15° | 22° Durban: 17° | 23° Johannesburg: 15° | 24° Dar es Salaam: 23° | 32° Lusaka: 14° | 27° Harare: 13° | 26° Currency: GBP to NAD 23.04 | EUR to NAD 19.74 | CNY to NAD 2.51 | USD to NAD 18.17 | DZD to NAD 0.13 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.3 | EGP to NAD 0.38 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.71 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.54 | RUB to NAD 0.2 | INR to NAD 0.22 | USD to DZD 134.35 | USD to AOA 847.42 | USD to BWP 13.49 | USD to EGP 46.86 | USD to KES 130.48 | USD to NGN 1467 | USD to ZAR 18.18 | USD to ZMW 25.45 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 79509 Up +0.19% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1740.48 Up +0.45% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 13411.39 Down -0.07% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 26142.84 Up +3.27% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI 9151.06 Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 407.87/OZ UP +1.26% | Copper US$ 4.99/lb UP +3.12% | Zinc US$ 3 042.80/T UP 2.18% | Brent Crude Oil US$ 83.97/BBP UP +0.23% | Platinum US$ 1 078.66/OZ UP +1.60% Sport results: Premier League: Manchester United 3 vs 2 Newcastle | Brighton 1 vs 2 Chelsea | Tottenham Hotspur 0 vs 2 Manchester City LaLiga: Real Sociedad 1 vs 0 Valencia | Almería 0 vs 2 Barcelona | Las Palmas 2 vs 2 Real Betis | Celta Vigo 2 vs 1 Athletic Club | Getafe 0 vs 3 Atletico Madrid | Sevilla 0 vs 1 Cadiz | Rayo Vallecano 2 vs 1 Granada | Girona 0 vs 1 Villarreal | Real Madrid 5 vs 0 Deportivo Alaves | Osasuna 1 vs 1 Mallorca European Championships Qualifying: Leeds United 4 vs 0 Norwich City English Championship: Leeds United 4 vs 0 Norwich City Weather: Katima Mulilo: 11° | 31° Rundu: 11° | 30° Eenhana: 11° | 31° Oshakati: 12° | 30° Ruacana: 12° | 31° Tsumeb: 13° | 29° Otjiwarongo: 11° | 27° Omaruru: 11° | 30° Windhoek: 11° | 26° Gobabis: 12° | 27° Henties Bay: 19° | 35° Wind speed: 35km/h, Wind direction: E, Low tide: 05:49, High tide: 12:03, Low Tide: 17:43, High tide: 00:16 Swakopmund: 20° | 26° Wind speed: 27km/h, Wind direction: E, Low tide: 05:47, High tide: 12:01, Low Tide: 17:41, High tide: 00:14 Walvis Bay: 23° | 33° Wind speed: 28km/h, Wind direction: E, Low tide: 05:47, High tide: 12:00, Low Tide: 17:41, High tide: 00:13 Rehoboth: 12° | 27° Mariental: 15° | 29° Keetmanshoop: 17° | 29° Aranos: 15° | 28° Lüderitz: 20° | 32° Ariamsvlei: 16° | 30° Oranjemund: 15° | 25° Luanda: 24° | 27° Gaborone: 16° | 30° Lubumbashi: 11° | 27° Mbabane: 13° | 22° Maseru: 9° | 23° Antananarivo: 12° | 27° Lilongwe: 15° | 28° Maputo: 19° | 28° Windhoek: 11° | 26° Cape Town: 15° | 22° Durban: 17° | 23° Johannesburg: 15° | 24° Dar es Salaam: 23° | 32° Lusaka: 14° | 27° Harare: 13° | 26° Economic Indicators: Currency: GBP to NAD 23.04 | EUR to NAD 19.74 | CNY to NAD 2.51 | USD to NAD 18.17 | DZD to NAD 0.13 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.3 | EGP to NAD 0.38 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.71 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.54 | RUB to NAD 0.2 | INR to NAD 0.22 | USD to DZD 134.35 | USD to AOA 847.42 | USD to BWP 13.49 | USD to EGP 46.86 | USD to KES 130.48 | USD to NGN 1467 | USD to ZAR 18.18 | USD to ZMW 25.45 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 79509 Up +0.19% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1740.48 Up +0.45% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 13411.39 Down -0.07% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 26142.84 Up +3.27% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI 9151.06 Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 407.87/OZ UP +1.26% | Copper US$ 4.99/lb UP +3.12% | Zinc US$ 3 042.80/T UP 2.18% | Brent Crude Oil US$ 83.97/BBP UP +0.23% | Platinum US$ 1 078.66/OZ UP +1.60%