Swapo ta popile omusinda omutiligane gu ze po-Aupindi
Oshilyo shoSwapo mOmutumba gwoPashigwana Tobie Aupindi ota ti omusinda omutiligane itagu ti sha paliko nokwa ti kutya okukuthwa po kwago osha kala gumwe
gwomomilandu dhongundu tayi pangele.
Aupindi okwa holele oshifo shoNamibian Sun pomathimbo mpaka kutya oohekulu nooyinakulu inaya kondjela emanguluko nelalakano lyokukaleka po ooveta
dhokatongotongo ndhoka hadhi thindile kongudhi aantu mboka ye li kOnooli meni lyomusinda omutiligane.
"Inashi kala tashi ipulwa ngele ongundu yoSwapo oyi itaala mokukutha po omusinda omutiligane. Okukutha po omusinda omutiligane okwa kala aluhe ku li momilandu dhetu dhokukutha po okwaathikepamwe pamahupilo," Aupindi a ti.
Okwa ti epulo lyokolela nali pule ngele aakwanepangelo otaya endeleleke tuu etulo miilonga lyomilandu dhepangelo.
Okwa gwedha po kutya uuministeli wuunamapya owa lombwelwa nale wu kwatele komeho opoloyeka ndjika konima yoomvula odhindji dha ka pita.
"Otandi koleke omadhiladhilo gamushanga ndjai gwoSwapo (Sophia Shaningwa) kutya itatu vulu okutala ko owala nokupitika aantu taya kuthwa onyama yawo pOshivelo, naandjoka yomwiha nenge yuulalelo, itayi landithwa," Aupindi a yelitha.
Amushanga ndjai gwoSwapo Sophia Shaningwa okwa ti Aanamibia oya tsikila nokuningwa nayi pomainda gomoondjila gi ili nogi ili, onyama yawo ohaye yi kuthwa nokweekelwahi momandoloma giiyagaya.
Aupindi okwa pula kutya onyama ontalala otayi vulu okutaandeleka ngiini omikithi ngaashi ombulwa nenge ekondo nelaka.
"Omusinda omutiligane ogwo eitaalo lyopaliko lya puka unenenene. Ogwo uupika uukwawo muNamibia lyamanguluka. Aavali yandje oya yile muupongekwa
okukondjela emanguluko lyoshilongo shetu," Aupindi a ti.
Aupindi okwa gwedha po kutya nonande ka li omukwanepangelo mepangelo ekulu, okwa tinda okuyambidhidha omulandu gwopaliko ngoka tagu thindile
kongudhi Aanamibia yamwe.
Ondungedhiladhilo yaGeingob
Okuza po kwomusinda omutiligane ondungedhiladhilo yimwe yanakusa Omupresidente Hage Geingob, ngoka mo2018 a li ta yambidhidha nokukondjitha gu teke po.
Omusinda omutiligane ogwo einda nokondolola yomainyengo giimuna, gwa topola ko ehala lyuulithilo waayehe konooli koofaalama dhokuushimba.
Ogwe ya po tango pethimbo lyuukoloni, nelalakano okukeelela etaandelo lyomikithi dhiimuna ngaashi ekondo nelaka lyaa ze kOnooli lyu uka mUushiimba.
Nonande ongawo, ondhalate ndjika oya kala momakana, naantu oyendji itaye yi popile.
Ekemo enene olyo ndika kutya aanafaalama yokOnooli oya taalela omainda omanene uuna taya kambadhala okulanditha iimuna yawo momalandithilo omanene mUushiimba nenge pondje yoshilongo, omolwompango ndjika.
Shika ohashi eta oongombe dhawo ye dhi landithe kombiliha.
Oshikwawo, nonyama ndjoka tayi ka liwa omwiha nenge uulalelo inayi pitikwa yi taaguluke omusinda omutiligane okuza konooli.
Mupya munene, ohayi ekelwahi inayi konakonwa sha ku talike ngele oyi na uuzigo nenge aawe.
‘Kondjeleni oshilongo'
Konima yoomwedhi ndatu, amushanga ndjai omukulu gwoSwapo Pendukeni Iivula-Ithana okwi indile omusinda omutiligane opo gu tembudhilwe koongamba dhaNamibia, ta ti omainda gomeni lyoshilongo inaga pumbiwa ga tsikile nokutopola oshigwana.
Iivula-Ithana okwa dhenge omuthindo kaantu taya ningwa nayi natango pobloka pOshivelo nopomainda galwe gomoondjila, oti indile ooveta opo dhi talululwe meendelelo.
"Oonkambadhala nadhi ningwe opo ku hwepopalekwe nkene aantu haya yakulwa omanga taku kwashilipalekwa natango kutya omikithi otadhi keelelwa," okwa ti.
"OngAanamibia, natu kondjeleni oshilongo shetu. Ngele epangelo olya tokola kutya otali tula po ehala lyokukondolola omikithi, nali kale meke lyepangelo ihe hamomake goohandimwe," okwa ti.
Okwa ndhindhilike woo kutya einda olya li po nale koongamba dhaNamibia naAngola nelalakano lyokukondolola omainyengo giimuna.
Oskema yopapolitika
Omunawino miikwapolitika Ndumba Kamwanyah oshiwike shika okwa ti kutya omaindilo ngaka gaaleli aakuluntu moSwapo opo omusinda omutiligane gu ze po ogo oskema yopapolitika.
Kamwanyah okwa ti kutya otashi vulika oyo onkambadhala yokuhayula ekondjo ndjoka lya kwatelwa komeho komupresitende gwoAR Job Amupanda.
Epangelo lyoSwapo olya longithile nale ooahende ye na ondilo opo li kondjithe Amupanda mompangu nokukaleka po omusinda omutiligane.
Kamwanyah okwa ti woo kutya otashi monika sha fa uufudhime, oshoka ongundu Swapo oya kala tayi pangele oomvula dha konda 30 noya kala nompito ya gwana okukutha
nale nomusinda nguka omutiligane.
"Otashi vulika shi kale onkalo yopolitika, moka epangelo tali kambadhala okupandika koshigwana pakulongitha nenge pakupopya kombinga yoshikumungu shoka tashi popiwa pethimbo ndjoka," Kamwanyah a ti, okwa gwedha po kutya otashi vulika oyo onkambadhala okukutha ko omadhiladhilo
goshigwana ku Amupanda.
"Ohokwe yawo yongashingeyi otayi ulike ya nwethwa mo kopolitika ihe kayi shi ohokwe yashili." [email protected]
gwomomilandu dhongundu tayi pangele.
Aupindi okwa holele oshifo shoNamibian Sun pomathimbo mpaka kutya oohekulu nooyinakulu inaya kondjela emanguluko nelalakano lyokukaleka po ooveta
dhokatongotongo ndhoka hadhi thindile kongudhi aantu mboka ye li kOnooli meni lyomusinda omutiligane.
"Inashi kala tashi ipulwa ngele ongundu yoSwapo oyi itaala mokukutha po omusinda omutiligane. Okukutha po omusinda omutiligane okwa kala aluhe ku li momilandu dhetu dhokukutha po okwaathikepamwe pamahupilo," Aupindi a ti.
Okwa ti epulo lyokolela nali pule ngele aakwanepangelo otaya endeleleke tuu etulo miilonga lyomilandu dhepangelo.
Okwa gwedha po kutya uuministeli wuunamapya owa lombwelwa nale wu kwatele komeho opoloyeka ndjika konima yoomvula odhindji dha ka pita.
"Otandi koleke omadhiladhilo gamushanga ndjai gwoSwapo (Sophia Shaningwa) kutya itatu vulu okutala ko owala nokupitika aantu taya kuthwa onyama yawo pOshivelo, naandjoka yomwiha nenge yuulalelo, itayi landithwa," Aupindi a yelitha.
Amushanga ndjai gwoSwapo Sophia Shaningwa okwa ti Aanamibia oya tsikila nokuningwa nayi pomainda gomoondjila gi ili nogi ili, onyama yawo ohaye yi kuthwa nokweekelwahi momandoloma giiyagaya.
Aupindi okwa pula kutya onyama ontalala otayi vulu okutaandeleka ngiini omikithi ngaashi ombulwa nenge ekondo nelaka.
"Omusinda omutiligane ogwo eitaalo lyopaliko lya puka unenenene. Ogwo uupika uukwawo muNamibia lyamanguluka. Aavali yandje oya yile muupongekwa
okukondjela emanguluko lyoshilongo shetu," Aupindi a ti.
Aupindi okwa gwedha po kutya nonande ka li omukwanepangelo mepangelo ekulu, okwa tinda okuyambidhidha omulandu gwopaliko ngoka tagu thindile
kongudhi Aanamibia yamwe.
Ondungedhiladhilo yaGeingob
Okuza po kwomusinda omutiligane ondungedhiladhilo yimwe yanakusa Omupresidente Hage Geingob, ngoka mo2018 a li ta yambidhidha nokukondjitha gu teke po.
Omusinda omutiligane ogwo einda nokondolola yomainyengo giimuna, gwa topola ko ehala lyuulithilo waayehe konooli koofaalama dhokuushimba.
Ogwe ya po tango pethimbo lyuukoloni, nelalakano okukeelela etaandelo lyomikithi dhiimuna ngaashi ekondo nelaka lyaa ze kOnooli lyu uka mUushiimba.
Nonande ongawo, ondhalate ndjika oya kala momakana, naantu oyendji itaye yi popile.
Ekemo enene olyo ndika kutya aanafaalama yokOnooli oya taalela omainda omanene uuna taya kambadhala okulanditha iimuna yawo momalandithilo omanene mUushiimba nenge pondje yoshilongo, omolwompango ndjika.
Shika ohashi eta oongombe dhawo ye dhi landithe kombiliha.
Oshikwawo, nonyama ndjoka tayi ka liwa omwiha nenge uulalelo inayi pitikwa yi taaguluke omusinda omutiligane okuza konooli.
Mupya munene, ohayi ekelwahi inayi konakonwa sha ku talike ngele oyi na uuzigo nenge aawe.
‘Kondjeleni oshilongo'
Konima yoomwedhi ndatu, amushanga ndjai omukulu gwoSwapo Pendukeni Iivula-Ithana okwi indile omusinda omutiligane opo gu tembudhilwe koongamba dhaNamibia, ta ti omainda gomeni lyoshilongo inaga pumbiwa ga tsikile nokutopola oshigwana.
Iivula-Ithana okwa dhenge omuthindo kaantu taya ningwa nayi natango pobloka pOshivelo nopomainda galwe gomoondjila, oti indile ooveta opo dhi talululwe meendelelo.
"Oonkambadhala nadhi ningwe opo ku hwepopalekwe nkene aantu haya yakulwa omanga taku kwashilipalekwa natango kutya omikithi otadhi keelelwa," okwa ti.
"OngAanamibia, natu kondjeleni oshilongo shetu. Ngele epangelo olya tokola kutya otali tula po ehala lyokukondolola omikithi, nali kale meke lyepangelo ihe hamomake goohandimwe," okwa ti.
Okwa ndhindhilike woo kutya einda olya li po nale koongamba dhaNamibia naAngola nelalakano lyokukondolola omainyengo giimuna.
Oskema yopapolitika
Omunawino miikwapolitika Ndumba Kamwanyah oshiwike shika okwa ti kutya omaindilo ngaka gaaleli aakuluntu moSwapo opo omusinda omutiligane gu ze po ogo oskema yopapolitika.
Kamwanyah okwa ti kutya otashi vulika oyo onkambadhala yokuhayula ekondjo ndjoka lya kwatelwa komeho komupresitende gwoAR Job Amupanda.
Epangelo lyoSwapo olya longithile nale ooahende ye na ondilo opo li kondjithe Amupanda mompangu nokukaleka po omusinda omutiligane.
Kamwanyah okwa ti woo kutya otashi monika sha fa uufudhime, oshoka ongundu Swapo oya kala tayi pangele oomvula dha konda 30 noya kala nompito ya gwana okukutha
nale nomusinda nguka omutiligane.
"Otashi vulika shi kale onkalo yopolitika, moka epangelo tali kambadhala okupandika koshigwana pakulongitha nenge pakupopya kombinga yoshikumungu shoka tashi popiwa pethimbo ndjoka," Kamwanyah a ti, okwa gwedha po kutya otashi vulika oyo onkambadhala okukutha ko omadhiladhilo
goshigwana ku Amupanda.
"Ohokwe yawo yongashingeyi otayi ulike ya nwethwa mo kopolitika ihe kayi shi ohokwe yashili." [email protected]
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article