Omuvali gwoshihakanwa shaHengari a popi
•‘Inandi hala iimaliwa , onda hala owala uuyuuki’
Oodokumende otadhi ulike kutya oshipotha shekwatonkongwa sha tulilwa mo ominista onkulu osha patululwa komuhungimwenyo konima sho a hungu oshihakanwa omwenyo.
Omuvali (yina) gwomukiintu omugundjuka ngoka ta lundile minista omukulu Mac Hengari kutya okwa kala noku mu katwa onkonga lwiikando oyindji sho a li okanona okashona okwa popi, ta ti okamwanakadhona sho ka ke na uudhigu ethimbo ele oka kwatwa kethindakano lyomadhiladhilo, ohaka kambuka nolundji oka kambadhala okwiikutha omwenyo.
Omukiintu nguka omunamimvo 21 ngashingeyi okwa holola uudhigu we pethimbo a li ta hungwa omwenyo mu Kotomba 2024, shoka sha thiminike omuhungimwenyo a lopote oshiningwanima shika kopolisi konima yoomwedhi mbali.
Hengari, ngoka a adhika opo a ningi ominista, okwa mangwa po mu Apilili nuumvo sha landula sho taku hokololwa kutya okwa li ta kambadhala okupa oshihakanwa N$220 000 nelalakano oshihakanwa shi kuthe mo oshipotha shika. Omumwayinamati gwoshihakanwa, ngoka a li omupokati megandjo lyoshimaliwa shika, naye okwa tulwa miipandeko. Aalumentu mbaka ayehe yaali otaya ikala omahokololo ngoka taya lundililwa nomongashingeyi otayi ningi eindilo lyombooloha.
Moonkundathana noshikundaneki shoNamibia Sun, Selma – kali shi edhina lye lyoshili, elalakano okugamena okamwanakadhona – okwa ti okwa kala nokufekela kutya ope na sha sha puka nonande ina tseya naanaa ashihe shoka shi li po.
“Onda tameke okuuva omahokololo kutya okamwandjekadhona otaka hepekwa paihulo, ashike okamwandje oki indile ndje ndaa ye kopolisi,” Selma a ti. “Kanda li ndi na uumbangi washa, olundji ihandi kala kala po pegumbo pethimbo ndjoka. Natango, onda mono a lunduluka – okwa li ta kokelele noonkondo, noka li we okakadhona he ya okashona nda li ndi shi.”
Selma okwa ti okwa ka mona lela nkene okamwana ke na uudhigu lela mo2024, sho ka mono okanona okakadhona, sho ka kwatwa kuunkundi wopamadhiladhilo, ke na oshizimbi noshintona.
Omuhungimwenyo ngoka a hungu omwenyo omukiintu nguka omugundjuka muKotomba nomuNovemba 2024 okwe mu hokolola kutya okwa li “e na ostressa noonkondo” nokwa li a pumbwa okuhungumwa omwenyo ethimbo nethimbo.
Olopota onkwawo oya koleke kutya omuvali nguka kali ta vulu okuyamutha okamwana omolwuunkundi we. Okanona oka li taka silwa oshimpwiyu kuyinakulu Selma, ngoka ta ti okatekulu oka valwa okapelema noka li ka pumbwa esiloshimpwiyu lya kwata miiti.
Oombumbo neinekelathano lya teka po
Selma ota ti kutya okwa li ta pewa iimaliwa, oyindji ya adha pomiliona yimwe, opo a mwenene oshinima shika ashike okwa tindi, okwa gwedha po woo kutya aakwanezimo yamwe oya taamba ko iimaliwa mbika kee he shi shi.
“Inandi hala iimaliwa nande nande. Onda hala owala okamwandje ka popilwe pauyuuki,” okwa ti.
“Opolisi oya longitha okamwandje miineya opo yi kwate omufekelwa. Osho ngaaka omumwayinamati (omufekelwa pamwe naHengari) a kwatela mo moshinima shika. Inandi itaala kutya ota vulu okutaamba iimaliwa mbyoka, oshoka onda lombwela aamwandje ayehe kutya itatu futwa mo nandenande nokupewa oombumbo.”
Okwa ti woo kutya aakonakoni inaya kwata nande nawa uumbangi mboka wa li po wa simana, moka mwa kwatelwa uukwatwamawi woonkundathana dhawo naHengari.
“Oya kutha ndje oongodhi dhandje, noye dhi galula ya dhima mo iinima ayihe. Oya ti kutya uuyelele oye wu pungula palwe, ashike uumbangi kau po we,” okwa hokolola.
Omuvali ti ipe uusama
Selma okwa koleke kutya omandhindhiliko gokumu londodha kutya okamwana oke li moshiponga ine ga pupa, ngaashi sho okamwana ka kala ke na iimaliwa oyindji niinima yondilo mbyoka ine yi ka landela.
“Okwa li e na uukenisa wondilo niikutu iiwanawa, ashike hangame nde yi landa nande. Onde mu dhenge, opo a lombwele ndje kutya okwe yi adha peni. Onda li te dhiladhila kutya itaa vulika owala,” okwa ti.
Mo2022 nomo2023, Selma okwa mono okamwana kadhona taka ziya omahini, ashike itaka ulike ke li metegelelo nande. “Kasha li tashi ikwata. Mokululilwa kwandje, onde mu ula kutya okuhole iipala. Onde mu ula nayi. Ngashingeyi ondi wete kutya onda li mepuko,” okwa popi nokulila.
“Ando onde mu etelele ohenda nokupopya naye newi etalala. Peha lyaashoka, onda li nda geya, nda thitha po nonde mu dhengagula. Hugunina, okwa ka tameka ihaa popiwe nangame.”
Ofamili yi li muudhigu
Shi ikolela kuSelma, oshiningwanima shika osha dhenga pevi noonkondo ofamili ye ayihe.
“Okamwandjekadhona ka ke li nawa. Ngele oka mwena, oha kala hwepo – ashike okuyemata ohaku nayipike onkalo yako. Omumwandjemati oku li mondholongo, ngashingeyi ontowele yandje otayi ulike yi niwe nayo koshizimbi,” okwa ti. “Ofamili yetu oya teka po.”
Selma okwa popi woo kombinga yankene omakonakono goDNA yokatekulu ga ungaungiwa nago, tati ina lombwelwa ye na pulwa a tye ko sha. Opolisi oya kolekele kutya oya kutha Hengari ombinzi noyoshihakanwa woo opo ya konakone kutya he yokanona olye.
“Onde shi uvu miikundaneki kutya omakonakono goDNA oga ningwa, ashike inandi lombwelwa sha,” okwa ti.
Hela sho Hengari a mangwelwe po, Selma ina mona omwanakadhona noke shi po e li nokatekulu ke.
‘Ita landithwa po’
Selma okwe ekelehi omahokololo kutya okwa lya mo nawa muudhigu mbuka womwanakadhona.
“Itandi landitha po okamwandjekadhona. Ngame omunangeshefa – ohandi landitha iikulya, ohandi feweke iituthi, ohandi kala momalikilo gopaiindi te landitha. Aantu naya hulithe po kutya otandi li mo nawa mokulanditha okamwandjekadhona. Ngele ope na ngoka e na uumbangi musho ne ke shi lopote kopolisi.”
Okwa gwedha po: “Okamwandjekadhona oko akeke paamati. Onda li nde mu dhiladhilila oondjodhi oombwanawa. Onda li nda tegamena ta koko, omunyanyukwi, nota ka kwatha ndje limwe lyomasiku.”
Selma okwa ti kutya okwa dhimbulula kutya eputudho lye ongomuvali otashi vulika olyo lye etele okamwanadhona kaa ke mu lombwele uudhigu wako.
“Aahungimwenyo oya lombwele ndje kutya onda kala nokwiipyakidhila nokulonga oshimaliwa, ashike onda ndopa okugandja ohole nokupulakena kaamwandje. Onda li handi dhenge uumwandje, naashika osha mbandameke uunona wandje wu kale itau lombwele ndje omaudhigu gawo,” okwa popi neyemato.
“Opwa li omathimbo ha kala owala a kuutumba ta lili. A pugalala owala. Onda li ndi shi wete shili kutya okweehama komwenyo. Onda kambadhala oku mu kwatha, ashike onde shi ningi kwa lata nani. Iihuna oya adhika ya longwa nale nuudhigu wa dhigupala nale.”
Okwa goyo ko netumwalaka lya nuninwa aavali ooyakwawo: “Alikana kaleni nekwatathano ewanawa naana yeni. Pulakaneni kuyo. Ya kwatheni pamadhiladhilo. Ino zala moongaku dhandje – sho tandi ipe uusama ngeyi.”
*Selma kali shi edhina lye lyoshili.
Omukiintu nguka omunamimvo 21 ngashingeyi okwa holola uudhigu we pethimbo a li ta hungwa omwenyo mu Kotomba 2024, shoka sha thiminike omuhungimwenyo a lopote oshiningwanima shika kopolisi konima yoomwedhi mbali.
Hengari, ngoka a adhika opo a ningi ominista, okwa mangwa po mu Apilili nuumvo sha landula sho taku hokololwa kutya okwa li ta kambadhala okupa oshihakanwa N$220 000 nelalakano oshihakanwa shi kuthe mo oshipotha shika. Omumwayinamati gwoshihakanwa, ngoka a li omupokati megandjo lyoshimaliwa shika, naye okwa tulwa miipandeko. Aalumentu mbaka ayehe yaali otaya ikala omahokololo ngoka taya lundililwa nomongashingeyi otayi ningi eindilo lyombooloha.
Moonkundathana noshikundaneki shoNamibia Sun, Selma – kali shi edhina lye lyoshili, elalakano okugamena okamwanakadhona – okwa ti okwa kala nokufekela kutya ope na sha sha puka nonande ina tseya naanaa ashihe shoka shi li po.
“Onda tameke okuuva omahokololo kutya okamwandjekadhona otaka hepekwa paihulo, ashike okamwandje oki indile ndje ndaa ye kopolisi,” Selma a ti. “Kanda li ndi na uumbangi washa, olundji ihandi kala kala po pegumbo pethimbo ndjoka. Natango, onda mono a lunduluka – okwa li ta kokelele noonkondo, noka li we okakadhona he ya okashona nda li ndi shi.”
Selma okwa ti okwa ka mona lela nkene okamwana ke na uudhigu lela mo2024, sho ka mono okanona okakadhona, sho ka kwatwa kuunkundi wopamadhiladhilo, ke na oshizimbi noshintona.
Omuhungimwenyo ngoka a hungu omwenyo omukiintu nguka omugundjuka muKotomba nomuNovemba 2024 okwe mu hokolola kutya okwa li “e na ostressa noonkondo” nokwa li a pumbwa okuhungumwa omwenyo ethimbo nethimbo.
Olopota onkwawo oya koleke kutya omuvali nguka kali ta vulu okuyamutha okamwana omolwuunkundi we. Okanona oka li taka silwa oshimpwiyu kuyinakulu Selma, ngoka ta ti okatekulu oka valwa okapelema noka li ka pumbwa esiloshimpwiyu lya kwata miiti.
Oombumbo neinekelathano lya teka po
Selma ota ti kutya okwa li ta pewa iimaliwa, oyindji ya adha pomiliona yimwe, opo a mwenene oshinima shika ashike okwa tindi, okwa gwedha po woo kutya aakwanezimo yamwe oya taamba ko iimaliwa mbika kee he shi shi.
“Inandi hala iimaliwa nande nande. Onda hala owala okamwandje ka popilwe pauyuuki,” okwa ti.
“Opolisi oya longitha okamwandje miineya opo yi kwate omufekelwa. Osho ngaaka omumwayinamati (omufekelwa pamwe naHengari) a kwatela mo moshinima shika. Inandi itaala kutya ota vulu okutaamba iimaliwa mbyoka, oshoka onda lombwela aamwandje ayehe kutya itatu futwa mo nandenande nokupewa oombumbo.”
Okwa ti woo kutya aakonakoni inaya kwata nande nawa uumbangi mboka wa li po wa simana, moka mwa kwatelwa uukwatwamawi woonkundathana dhawo naHengari.
“Oya kutha ndje oongodhi dhandje, noye dhi galula ya dhima mo iinima ayihe. Oya ti kutya uuyelele oye wu pungula palwe, ashike uumbangi kau po we,” okwa hokolola.
Omuvali ti ipe uusama
Selma okwa koleke kutya omandhindhiliko gokumu londodha kutya okamwana oke li moshiponga ine ga pupa, ngaashi sho okamwana ka kala ke na iimaliwa oyindji niinima yondilo mbyoka ine yi ka landela.
“Okwa li e na uukenisa wondilo niikutu iiwanawa, ashike hangame nde yi landa nande. Onde mu dhenge, opo a lombwele ndje kutya okwe yi adha peni. Onda li te dhiladhila kutya itaa vulika owala,” okwa ti.
Mo2022 nomo2023, Selma okwa mono okamwana kadhona taka ziya omahini, ashike itaka ulike ke li metegelelo nande. “Kasha li tashi ikwata. Mokululilwa kwandje, onde mu ula kutya okuhole iipala. Onde mu ula nayi. Ngashingeyi ondi wete kutya onda li mepuko,” okwa popi nokulila.
“Ando onde mu etelele ohenda nokupopya naye newi etalala. Peha lyaashoka, onda li nda geya, nda thitha po nonde mu dhengagula. Hugunina, okwa ka tameka ihaa popiwe nangame.”
Ofamili yi li muudhigu
Shi ikolela kuSelma, oshiningwanima shika osha dhenga pevi noonkondo ofamili ye ayihe.
“Okamwandjekadhona ka ke li nawa. Ngele oka mwena, oha kala hwepo – ashike okuyemata ohaku nayipike onkalo yako. Omumwandjemati oku li mondholongo, ngashingeyi ontowele yandje otayi ulike yi niwe nayo koshizimbi,” okwa ti. “Ofamili yetu oya teka po.”
Selma okwa popi woo kombinga yankene omakonakono goDNA yokatekulu ga ungaungiwa nago, tati ina lombwelwa ye na pulwa a tye ko sha. Opolisi oya kolekele kutya oya kutha Hengari ombinzi noyoshihakanwa woo opo ya konakone kutya he yokanona olye.
“Onde shi uvu miikundaneki kutya omakonakono goDNA oga ningwa, ashike inandi lombwelwa sha,” okwa ti.
Hela sho Hengari a mangwelwe po, Selma ina mona omwanakadhona noke shi po e li nokatekulu ke.
‘Ita landithwa po’
Selma okwe ekelehi omahokololo kutya okwa lya mo nawa muudhigu mbuka womwanakadhona.
“Itandi landitha po okamwandjekadhona. Ngame omunangeshefa – ohandi landitha iikulya, ohandi feweke iituthi, ohandi kala momalikilo gopaiindi te landitha. Aantu naya hulithe po kutya otandi li mo nawa mokulanditha okamwandjekadhona. Ngele ope na ngoka e na uumbangi musho ne ke shi lopote kopolisi.”
Okwa gwedha po: “Okamwandjekadhona oko akeke paamati. Onda li nde mu dhiladhilila oondjodhi oombwanawa. Onda li nda tegamena ta koko, omunyanyukwi, nota ka kwatha ndje limwe lyomasiku.”
Selma okwa ti kutya okwa dhimbulula kutya eputudho lye ongomuvali otashi vulika olyo lye etele okamwanadhona kaa ke mu lombwele uudhigu wako.
“Aahungimwenyo oya lombwele ndje kutya onda kala nokwiipyakidhila nokulonga oshimaliwa, ashike onda ndopa okugandja ohole nokupulakena kaamwandje. Onda li handi dhenge uumwandje, naashika osha mbandameke uunona wandje wu kale itau lombwele ndje omaudhigu gawo,” okwa popi neyemato.
“Opwa li omathimbo ha kala owala a kuutumba ta lili. A pugalala owala. Onda li ndi shi wete shili kutya okweehama komwenyo. Onda kambadhala oku mu kwatha, ashike onde shi ningi kwa lata nani. Iihuna oya adhika ya longwa nale nuudhigu wa dhigupala nale.”
Okwa goyo ko netumwalaka lya nuninwa aavali ooyakwawo: “Alikana kaleni nekwatathano ewanawa naana yeni. Pulakaneni kuyo. Ya kwatheni pamadhiladhilo. Ino zala moongaku dhandje – sho tandi ipe uusama ngeyi.”
*Selma kali shi edhina lye lyoshili.
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article