Aaniilonga mOmpangu yaNdangwa ya faula molwuutile
Egameno lya kwata miiti tali yiwa moshipala koshimaliwa
Omutamaneki owala gumwe a li ta kwathele oompangulilo ne dhOmpangu yaMangestrata gwaNdangwa ohela, kombinga onkwawo omupanguli gumwe ka li ko kiilonga molwuumbanda mboka wi itilila maaniilonga yoshikondo shuuyuuki sha landula oshiponokela shi nyanyaleka shomEtitano sho omweeti gwiihokolola a ponokelwa megumbo lye.
Sho omutoolinkundana gwoNamibian Sun a talele po ompangu okwa mono kutya omwaka nguka ogwa thigi oompangulilo ndatu dhopaikandjo nayimwe yopashitopolwa dhi na owala omweeti gwiihokolola gumwe oye e ya kiilonga, shoka sha thiminike opo iipotha oyindji yu undulilwe komeho.
Molwonkalo ndjika, mompangulilo yimwe omwa li omupolisi oye ta undulile iipotha komeho – oshilonga shoka hashi longwa komupanguli melongelokumwe naatamaneki.
Shika oshe etwa koshiningwanima oshitilithi sha ningwa oshiwike sha zi ko sho omweeti gwiihokolola mompangu yopashitopolwa mOndangwa Justine Shiweda, a yahwa nokweehamekwa noonkondo kaafekelwa yaali megumbo lye. Okwa hupu moshiponokela shika nongashingeyi oku li momake goondohotola naapangi. Oshiponokela shika, osha ningwa konima yomasiku gamwe gamwe sho egumbo lye lya teyelwe koongangala, noshiningwanima shika osha halutha noonkondo aaniilonga pamwe naye.
‘Kape na egameno lya gwedhwa po’
Omakonakono gopolisi ogi ipyakidhilwa nago. Ashike aaniilonga yokoompangu oya holola okwaauva ombili kwawo sho kaa pe na egameno lya gwedhwa po lya tulwa po konima yoshiningwanima.
“Nena onkalo oyi li owala ngoshito pompangu. Kape na opalapala. Kape na egameno lya gwedhwa po. Kape na sha,” omuniilonga gumwe a ti. “Aantu mbano inaya itula mo – opolisi, ombelewa yomutamaneki ndjai, uuministeli wuuyuuki. Kaye na ko nasha.”
Nonande inashi yela natango kutya oshiponokela shika osha pambathana niilonga nenge oshopaumwene, iiningwanima yoludhi nduka yokuponokela aaniilonga moshikondo shuuyuuki oya kala nokuholoka miikundaneki momimvo ndhika.
Uuministeli tau ti oshimaliwa kashi po
Omunambelewa pitithi muuministeli wUuyuuki Benhardt Kukuri okwa zimine kutya oshimaliwa shoka hashi zi mOshiketha shepangelo inashi gwana nosho sha tsikila nokuya moshipala oonkambadhala dhokundjekitha po egameno moompangu adhihe moshilongo ashihe.
“Aapanguli owala haya gamenwa kaapolisi komagumbo gawo. Oomangestrata naayeti yiihokolola, mboka haya ungaunga niipotha ya nika oshiponga esiku kehe, olundji ihaya kala megameno,” okwa ti.
Kukuri okwa fatulula kutya oonkondo dhuuministeli okugwedhela egameno lyaanambelewa yawo oli ikolela koshimaliwa shoka hali pewa noshowo kelongelokumwe lyaaniimpwiyu yalwe ngaashi aapolisi.
“Otatu vulu owala okulonga naashoka twa pewa nenge tu na. Ngele kape na oshimaliwa, otatu kumagidha owala aanambelewa yetu yi isile oshimpwiyu nokwiigamena yoyene. Oshinima sha katakana noshi na ondilo nosha pumbwa okutalika lela meendelelo,” okwa dhenge omuthindo.
Okwa koleke kutya Ompangu yaMangestrata gwaNdangwa oya kala ya talika ko kutya oya pumbwa egameno lela nokwa ti ota ka konakona oshiningwanima shika oshitalalatalala shampa a galukile moshilongo.
Kukuri okwa gwedha po kutya omapulo kombinga yegameno lyaaniilonga yomoshikondo shuuyuuki oga li ga pulwa pethimbo lyoonkundathana niilyo yokakomitiye koparliamende ke nasha nekotampango nooveta sha ningilwa kOpuwo mu Juli, oonkundathana ndhoka dha li tadhi lalakanene okunkondopeka omakwatathano noonkundathana niiputudhilo nomahangano ga yama koshikondo shuuyuuki.
Opolisi tayi ti natu ngungumaneni
Komanda gwopolisi moshitopolwa shaShana Komufala Naftal Lungameni Sakaria okwi indile oshigwana shi ngungumane, ta ti oshiningwanima shika inashi tu mbandameka nenge shi tu dhilaadhilithe kutya oompangu odha nika oshiponga.
“Oshiningwanima shika osho ashike – otashi vulika osho shotango sholudhi ndoka,” Sakaria a ti. “Omakonakono ogi ipyakidhilwa nago, notwi inekela itatu ka thiga emanya lya londa kekwawo. Inandi hala okutilitha oshigwana. Aantu oye li megameno.”
Okwa ti komwaalu gwaapolisi yokOmpangu yaNdangwa okwa gwedhwa naanambelewa yopolisi otaya tsikile nokukwashilipaleka kutya aaniilonga oye li megameno.
“Aantu naya igamene woo. Otu na aapolisi poohofa adhihe dhomoshitopolwa shetu. Nonande ongawo, aapanguli owala oyo haya kala negameno komagumbo, noitashi vulika tu gamene mangestrata kehe nenge omutamaneki kehe oshoka iikwaniipangitho yetu otayi nyangwanyangwa,” okwa gwedha po.
Okumbandameka
Oshiningwanima shomOndangwa osha landula iiningwanima iikwawo yuukolokoshi noyembandameko lyaaniilonga yomoshikondo shuuyuuki moNamibia.
MuAuguste mo2007, egumbo lyaMangestrata gwopashitopolwa mOshakati Thomas Kanime olya li lya mbomwa po mOngwediva pethimbo a li omupanguli gwoshipotha oshinene sha guma ofamili yimwe komudhingoloko ngoka. Okwi indile kaa kale we omupanguli gwoshipotha shoka, ta ti oshiponokela shoka osho onkambadhala yoku mu mbandameka.
Mo2023, mangestrata Nelao Ya France okwa pe Jeremia Nadhipite Shipanga egeelo lyokweedhililwa mondholongo uule woomwedhi ndatu molwokudhina ompangu sha landula sho u umbu omweeti gwiihokolola omukiintu nongaku noku mu ponokela pethimbo lyiihokolola mompangu yaNdangwa.
Oshikwawo muKotomba 2024, oombelewa dhaatamaneki mOmpangu yaMangestrata gwaGobabis odha fikwa po, shoka she etitha ehangano lyOomangestrata nolyAapanguli moNamibia li kondeme oshiningwanima shoka, noya li ya londodha oshigwana kutya egameno inali gwana nawa poompangu moshilongo otali limbilike oshigwana.
Petameko lyomumvo 2024, omulandithi gwiingangamithi a monika ondjo okwa ponokele mangestrata Unchen Konjore mompangu yaMangestrata gwaKeetmanshoop, a nuka mokakololo kaatamanekwa noku mu guma moshipala konima sho a tokolelwa egeelo lye.
- [email protected]
Sho omutoolinkundana gwoNamibian Sun a talele po ompangu okwa mono kutya omwaka nguka ogwa thigi oompangulilo ndatu dhopaikandjo nayimwe yopashitopolwa dhi na owala omweeti gwiihokolola gumwe oye e ya kiilonga, shoka sha thiminike opo iipotha oyindji yu undulilwe komeho.
Molwonkalo ndjika, mompangulilo yimwe omwa li omupolisi oye ta undulile iipotha komeho – oshilonga shoka hashi longwa komupanguli melongelokumwe naatamaneki.
Shika oshe etwa koshiningwanima oshitilithi sha ningwa oshiwike sha zi ko sho omweeti gwiihokolola mompangu yopashitopolwa mOndangwa Justine Shiweda, a yahwa nokweehamekwa noonkondo kaafekelwa yaali megumbo lye. Okwa hupu moshiponokela shika nongashingeyi oku li momake goondohotola naapangi. Oshiponokela shika, osha ningwa konima yomasiku gamwe gamwe sho egumbo lye lya teyelwe koongangala, noshiningwanima shika osha halutha noonkondo aaniilonga pamwe naye.
‘Kape na egameno lya gwedhwa po’
Omakonakono gopolisi ogi ipyakidhilwa nago. Ashike aaniilonga yokoompangu oya holola okwaauva ombili kwawo sho kaa pe na egameno lya gwedhwa po lya tulwa po konima yoshiningwanima.
“Nena onkalo oyi li owala ngoshito pompangu. Kape na opalapala. Kape na egameno lya gwedhwa po. Kape na sha,” omuniilonga gumwe a ti. “Aantu mbano inaya itula mo – opolisi, ombelewa yomutamaneki ndjai, uuministeli wuuyuuki. Kaye na ko nasha.”
Nonande inashi yela natango kutya oshiponokela shika osha pambathana niilonga nenge oshopaumwene, iiningwanima yoludhi nduka yokuponokela aaniilonga moshikondo shuuyuuki oya kala nokuholoka miikundaneki momimvo ndhika.
Uuministeli tau ti oshimaliwa kashi po
Omunambelewa pitithi muuministeli wUuyuuki Benhardt Kukuri okwa zimine kutya oshimaliwa shoka hashi zi mOshiketha shepangelo inashi gwana nosho sha tsikila nokuya moshipala oonkambadhala dhokundjekitha po egameno moompangu adhihe moshilongo ashihe.
“Aapanguli owala haya gamenwa kaapolisi komagumbo gawo. Oomangestrata naayeti yiihokolola, mboka haya ungaunga niipotha ya nika oshiponga esiku kehe, olundji ihaya kala megameno,” okwa ti.
Kukuri okwa fatulula kutya oonkondo dhuuministeli okugwedhela egameno lyaanambelewa yawo oli ikolela koshimaliwa shoka hali pewa noshowo kelongelokumwe lyaaniimpwiyu yalwe ngaashi aapolisi.
“Otatu vulu owala okulonga naashoka twa pewa nenge tu na. Ngele kape na oshimaliwa, otatu kumagidha owala aanambelewa yetu yi isile oshimpwiyu nokwiigamena yoyene. Oshinima sha katakana noshi na ondilo nosha pumbwa okutalika lela meendelelo,” okwa dhenge omuthindo.
Okwa koleke kutya Ompangu yaMangestrata gwaNdangwa oya kala ya talika ko kutya oya pumbwa egameno lela nokwa ti ota ka konakona oshiningwanima shika oshitalalatalala shampa a galukile moshilongo.
Kukuri okwa gwedha po kutya omapulo kombinga yegameno lyaaniilonga yomoshikondo shuuyuuki oga li ga pulwa pethimbo lyoonkundathana niilyo yokakomitiye koparliamende ke nasha nekotampango nooveta sha ningilwa kOpuwo mu Juli, oonkundathana ndhoka dha li tadhi lalakanene okunkondopeka omakwatathano noonkundathana niiputudhilo nomahangano ga yama koshikondo shuuyuuki.
Opolisi tayi ti natu ngungumaneni
Komanda gwopolisi moshitopolwa shaShana Komufala Naftal Lungameni Sakaria okwi indile oshigwana shi ngungumane, ta ti oshiningwanima shika inashi tu mbandameka nenge shi tu dhilaadhilithe kutya oompangu odha nika oshiponga.
“Oshiningwanima shika osho ashike – otashi vulika osho shotango sholudhi ndoka,” Sakaria a ti. “Omakonakono ogi ipyakidhilwa nago, notwi inekela itatu ka thiga emanya lya londa kekwawo. Inandi hala okutilitha oshigwana. Aantu oye li megameno.”
Okwa ti komwaalu gwaapolisi yokOmpangu yaNdangwa okwa gwedhwa naanambelewa yopolisi otaya tsikile nokukwashilipaleka kutya aaniilonga oye li megameno.
“Aantu naya igamene woo. Otu na aapolisi poohofa adhihe dhomoshitopolwa shetu. Nonande ongawo, aapanguli owala oyo haya kala negameno komagumbo, noitashi vulika tu gamene mangestrata kehe nenge omutamaneki kehe oshoka iikwaniipangitho yetu otayi nyangwanyangwa,” okwa gwedha po.
Okumbandameka
Oshiningwanima shomOndangwa osha landula iiningwanima iikwawo yuukolokoshi noyembandameko lyaaniilonga yomoshikondo shuuyuuki moNamibia.
MuAuguste mo2007, egumbo lyaMangestrata gwopashitopolwa mOshakati Thomas Kanime olya li lya mbomwa po mOngwediva pethimbo a li omupanguli gwoshipotha oshinene sha guma ofamili yimwe komudhingoloko ngoka. Okwi indile kaa kale we omupanguli gwoshipotha shoka, ta ti oshiponokela shoka osho onkambadhala yoku mu mbandameka.
Mo2023, mangestrata Nelao Ya France okwa pe Jeremia Nadhipite Shipanga egeelo lyokweedhililwa mondholongo uule woomwedhi ndatu molwokudhina ompangu sha landula sho u umbu omweeti gwiihokolola omukiintu nongaku noku mu ponokela pethimbo lyiihokolola mompangu yaNdangwa.
Oshikwawo muKotomba 2024, oombelewa dhaatamaneki mOmpangu yaMangestrata gwaGobabis odha fikwa po, shoka she etitha ehangano lyOomangestrata nolyAapanguli moNamibia li kondeme oshiningwanima shoka, noya li ya londodha oshigwana kutya egameno inali gwana nawa poompangu moshilongo otali limbilike oshigwana.
Petameko lyomumvo 2024, omulandithi gwiingangamithi a monika ondjo okwa ponokele mangestrata Unchen Konjore mompangu yaMangestrata gwaKeetmanshoop, a nuka mokakololo kaatamanekwa noku mu guma moshipala konima sho a tokolelwa egeelo lye.
- [email protected]
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article