OMATHIMBO OMADHIGU: Epangelo otaku popiwa itali sile oshisho ehangano ndyoka li na oshinakugwanithwa okukondolola oonzo dhomefuta.
OMATHANO: Namibia Media Holdings
OMATHIMBO OMADHIGU: Epangelo otaku popiwa itali sile oshisho ehangano ndyoka li na oshinakugwanithwa okukondolola oonzo dhomefuta. OMATHANO: Namibia Media Holdings

Ekondololo lyoonzo mefuta lyankundipala

Okwa ningwa omutumba nuuministeli woonzo dhomefuta
Ehangano li na oshinakugwanithwa shokukalekapo oompango nomalandulathano momeya gaNamibia olya holola omalimbililo omolwa eyambidhidho lyankundipala okuza kepangelo mokukalekapo iilonga yehangano ndyoka.
Mathias Haufiku
Onkalo ondhigu yopashimaliwa ya taalela ehangano lyoFisheries Observer Agency (FOA), ndyoka li na oshinakugwanithwa shokuninga omapekaapeko nokugamena oonzo dhoshilongo dhomefuta otayi shunitha pevi iilonga yehangano ndyoka li na oshinakugwaithwa oshinene.

Ehangano ndyoka olya nuninwa okukondjithila miilonga oompango dheteyo neungaungo lyoonzo dhomefuta kombinga yokomunkulofuta gwoshilongo.

Ehangano ndyoka oli na woo oshinakugwanitha shokugongela omauyelele gopaunongononi ngoka haga longithwa kuuministeli woonzo dhomefuta okuninga omatokolo kombinga yomwaalu gwoohi tagu pitikwa okukwatatwa poshikako sheteyo kehe.

Onga omukalo gwokuyanda uupyakadhi mboka, ehangano ndyoka otali pula uuministeli wu gwedhele iifuta yoohi okuya poopresenda 100 nenge ehangano li pewa ookota dhokukwata oohi nenge kutalululwe ondando yiishoshela koohi tadhi tumwa momalanditho gopondje.

Ehangano olya holola kutya onkalo ndjoka oya etitha ngashiingeyi edhigupalo miilonga yehangano shoka sheetitha oombautu tadhi yi momeya pwaahena aanambelewa yehangano ndyoka nokweetitha oombauto dhoka kadhi landule omilandu dhoka dha tulwa po.

Omunashipundi gwehangano ndyoka Inocencio Verde okwa koleke kutya oya kala omutumba nelelo lyopombanda lyuuministeli ihe okwa tindi okuholola kutya oya kundathana shike.

Okwa popi kutya oya kala omutumba nuuministeli na oya gandja omaupyakadhi ngoka ya taalela na inaya hala okutula moshigwana iikundathanwa yawo yomeni sigo uuministeli wa yamukula.

Pethimbo lyomutumba gwa ningwa kuyele omwedhi nguka, elelo lyehangano ndyoka olya lopota ompumbwe yeyambidhidho okuza kuuministeli.

Olopota ya monika koNamibian Sun oya holola kutya iifuta yaaniilonga mehangano oya londo pombanda okuza poomiliyona 37 momvula yo 2014 okuya poomiliyona 66 momvula yo 2022. Iiyemo yawo nayo oya shuna pevi okuza poomiliyona 39 muMaalitsa gwo 2017 okuya poomiliyona 8 muMaalitsa gwomvula yo 2022.

Ehangano otali pula uuministeli wu gwedhele iifuta mbyoka hugunina ya gwedhelwa momvula yo 2017 nonando FOA kali a gwedhela okuza poopresenda 0.9 momvula yo 2014. Oya hala iifuta mbyoka yi gwedhele okuya poopresenda 1.5. oya hala woo ookota dhokukwata oohi opo ya vule okumona iiyemo.

Ominista yoohi noonzo dhomomeya, Derek Klazen, okwa hololwa ina kala momutumba ngoka naasho a pulwa okwa holola kutya okwa li e li momutumba gumwe ihe aantu ye oya li ya kala momutumba ngoka gwa ningwa noFOA.

Uuyelele mboka wa monika koNamibia Sun owa holola kutya ehangano ndyoka olya pumbwa aaniilonga ya thika po 230 opo ya vule okukala taya yi momalweendo agehe goombautu ihe omolwa onkalo ehangano oli na owala aanambelewa ye li 138 mboka haya yi momalweendo noombauto okukalekapo omilandu.

Monena ope na oombauto dhoka dhi na oombaapila dha pitikwa okuya momeya gaNamibia dhi li 120. Momalweedno geli 6 893 ngoka ga kuthwa koombautu dhoka pokati komvula yo 2019 no 2022, oopresenda 40 dhomalweendo ngoka oombauto dhoka odha kala kudho dhene pwaahena aanambelelwa yekalekepo lyomilandu okuza koFOA.

Nonando okwa gandjwa oombaapila omayovi dhokupitika omalweendo, omalweendo ngoka oga pitikwa pwaahena aanambelewa mboka. Omunambelelwa gumwe okuza mehangano ndyoka okwa popi kutya onkalo oya dhigupala.

“Oshikondo shetu shoohi oshi na ongushu yoobiliyona 13 komvula kehe na osha kuta miilonga AaNamibia omayovi ihe otashi ihumbatelwa owala sha fa okanona kopondje yondjokana. Omahangano ngoka otaga vulu okuninga shoka ga hala.”

Onzo yimwe oya holola kutya oombauto dhoka ohadhi kala dha hala okuya pondje ompango nonando aanambelewa mboka omo yeli moombauto, nomaipulo ogeli mpaka kutya oshike taga vulu okuninga uuna oombauto tadhi ethelwa momalweendo pwaahena aanambelewa yokukalekapo omilandu.

Comments

Namibian Sun 2024-05-19

No comments have been left on this article

Please login to leave a comment

LaLiga: Deportivo Alaves 1 vs 0 Getafe | Real Sociedad 1 vs 0 Valencia | Almería 0 vs 2 Barcelona | Las Palmas 2 vs 2 Real Betis SerieA: Torino 3 vs 1 AC Milan | Lecce 0 vs 2 Atalanta | Fiorentina 2 vs 2 Napoli European Championships Qualifying: Southampton 3 vs 1 West Bromwich Albion | Leeds United 4 vs 0 Norwich City English Championship: Southampton 3 vs 1 West Bromwich Albion | Leeds United 4 vs 0 Norwich City Katima Mulilo: 10° | 31° Rundu: 10° | 30° Eenhana: 12° | 31° Oshakati: 13° | 31° Ruacana: 12° | 31° Tsumeb: 14° | 29° Otjiwarongo: 12° | 27° Omaruru: 13° | 30° Windhoek: 12° | 27° Gobabis: 13° | 27° Henties Bay: 19° | 33° Wind speed: 26km/h, Wind direction: E, Low tide: 07:06, High tide: 13:28, Low Tide: 19:06, High tide: 01:31 Swakopmund: 20° | 23° Wind speed: 20km/h, Wind direction: S, Low tide: 07:04, High tide: 13:26, Low Tide: 19:04, High tide: 01:29 Walvis Bay: 22° | 32° Wind speed: 23km/h, Wind direction: S, Low tide: 07:04, High tide: 13:25, Low Tide: 19:04, High tide: 01:28 Rehoboth: 12° | 27° Mariental: 16° | 29° Keetmanshoop: 17° | 29° Aranos: 16° | 29° Lüderitz: 19° | 35° Ariamsvlei: 16° | 31° Oranjemund: 14° | 31° Luanda: 24° | 28° Gaborone: 13° | 27° Lubumbashi: 11° | 27° Mbabane: 11° | 23° Maseru: 8° | 23° Antananarivo: 14° | 24° Lilongwe: 15° | 26° Maputo: 19° | 26° Windhoek: 12° | 27° Cape Town: 15° | 20° Durban: 16° | 24° Johannesburg: 15° | 24° Dar es Salaam: 24° | 32° Lusaka: 15° | 26° Harare: 12° | 26° Currency: GBP to NAD 23.01 | EUR to NAD 19.73 | CNY to NAD 2.51 | USD to NAD 18.15 | DZD to NAD 0.13 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.3 | EGP to NAD 0.38 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.7 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.55 | RUB to NAD 0.2 | INR to NAD 0.22 | USD to DZD 134.35 | USD to AOA 847.42 | USD to BWP 13.49 | USD to EGP 46.86 | USD to KES 130.48 | USD to NGN 1467 | USD to ZAR 18.15 | USD to ZMW 25.45 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 79530.63 Up +0.03% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1754.58 Up +0.81% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 13426.13 Up +0.11% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 26142.84 Up +3.27% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI 9151.06 Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 414.72/OZ UP +1.55% | Copper US$ 5.04/lb UP +4.12% | Zinc US$ 3 059.30/T UP 0.11% | Brent Crude Oil US$ 84.28/BBP UP +0.60% | Platinum US$ 1 084.88/OZ UP +2.19% Sport results: LaLiga: Deportivo Alaves 1 vs 0 Getafe | Real Sociedad 1 vs 0 Valencia | Almería 0 vs 2 Barcelona | Las Palmas 2 vs 2 Real Betis SerieA: Torino 3 vs 1 AC Milan | Lecce 0 vs 2 Atalanta | Fiorentina 2 vs 2 Napoli European Championships Qualifying: Southampton 3 vs 1 West Bromwich Albion | Leeds United 4 vs 0 Norwich City English Championship: Southampton 3 vs 1 West Bromwich Albion | Leeds United 4 vs 0 Norwich City Weather: Katima Mulilo: 10° | 31° Rundu: 10° | 30° Eenhana: 12° | 31° Oshakati: 13° | 31° Ruacana: 12° | 31° Tsumeb: 14° | 29° Otjiwarongo: 12° | 27° Omaruru: 13° | 30° Windhoek: 12° | 27° Gobabis: 13° | 27° Henties Bay: 19° | 33° Wind speed: 26km/h, Wind direction: E, Low tide: 07:06, High tide: 13:28, Low Tide: 19:06, High tide: 01:31 Swakopmund: 20° | 23° Wind speed: 20km/h, Wind direction: S, Low tide: 07:04, High tide: 13:26, Low Tide: 19:04, High tide: 01:29 Walvis Bay: 22° | 32° Wind speed: 23km/h, Wind direction: S, Low tide: 07:04, High tide: 13:25, Low Tide: 19:04, High tide: 01:28 Rehoboth: 12° | 27° Mariental: 16° | 29° Keetmanshoop: 17° | 29° Aranos: 16° | 29° Lüderitz: 19° | 35° Ariamsvlei: 16° | 31° Oranjemund: 14° | 31° Luanda: 24° | 28° Gaborone: 13° | 27° Lubumbashi: 11° | 27° Mbabane: 11° | 23° Maseru: 8° | 23° Antananarivo: 14° | 24° Lilongwe: 15° | 26° Maputo: 19° | 26° Windhoek: 12° | 27° Cape Town: 15° | 20° Durban: 16° | 24° Johannesburg: 15° | 24° Dar es Salaam: 24° | 32° Lusaka: 15° | 26° Harare: 12° | 26° Economic Indicators: Currency: GBP to NAD 23.01 | EUR to NAD 19.73 | CNY to NAD 2.51 | USD to NAD 18.15 | DZD to NAD 0.13 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.3 | EGP to NAD 0.38 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.7 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.55 | RUB to NAD 0.2 | INR to NAD 0.22 | USD to DZD 134.35 | USD to AOA 847.42 | USD to BWP 13.49 | USD to EGP 46.86 | USD to KES 130.48 | USD to NGN 1467 | USD to ZAR 18.15 | USD to ZMW 25.45 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 79530.63 Up +0.03% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1754.58 Up +0.81% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 13426.13 Up +0.11% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 26142.84 Up +3.27% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI 9151.06 Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 414.72/OZ UP +1.55% | Copper US$ 5.04/lb UP +4.12% | Zinc US$ 3 059.30/T UP 0.11% | Brent Crude Oil US$ 84.28/BBP UP +0.60% | Platinum US$ 1 084.88/OZ UP +2.19%