Oondjokana dhaanona onkene tadhi ningwa moNamibia
ELLANIE SMIT
OVENDUKA
Oopresenda 7 dhaanona yaakadhona moNamibia odha yi moondjokana omanga inaya gwanitha oomvula 18 omanga oopresenda 2 ya yi moondjokana manga ina gwanitha oomvula 15. Nonando oveta oya indika oondjokana dhoka moNamibia, oondjokana dhoka natango onkene tadhi ningwa pamalongekidho gomidhigululwakalo.
Palopota ya pitithwa koUnited Nations Population Fund (UNFPA), tayi ithanwa 2020 State of World Population, nonando oondjokana dhaanona odha indikwa onkene tadhi ningwa iikando ya thika po 33 000 muuyuni.
Olopota oya tsikile kutya omikalo tadhi ehameke tadhi ningwa ngaashi okukonaakona omagundji oshowo ngele aanona mboka inaya ya momilalo, ndhoka dhili e yo pondje lyuudhemba womuntu.
Olopota oya tsikile kutya otaku tengenekwa kutya aanona yaakadhona oshowo aakiintu yeli poomiliyona 650 muuyuni oya yi moondjokana omanga aanona aashona, nokuya momvula yo 2030 aanona yaakadhona ye li oomiliyona 150 yeli kohi yoomvula 18 otaya ka kala ya ya moondjokana. Olopota ndjoka oya holola kutya ehulithepo lyoondjokana dhoka otashi ka kala uuwanawa kaanona yaakadhona kakushi owala kokuya nkondopeka ihe okuundjolowele wawo, elongo nonkalamwenyo yawo miigwana ayihe muuyini.
Omwaalu omunene gwoondjokana dhaanona okwa lopotwa guli miilongo yomuuzilo oshowo pokati kaAfrica, moka mwa lopotwa oondjokana dhaanona dhi li poopresenda 40, omanga miilongo yomuuninginino wAfrica oshowo muumbugantu, dhi li poopresenda 34.
Olopota oya gwedhapo kutya miilongo 17 yasub-Saharan Africa, oopresenda 10 dhaanona yaakadhona otaya yi moondjokana nenge yeli momakwatathano omanga inaya gwanitha oomvula 15.
Pauyelele wehangano, Girls not Brides organisation, omaipulo oga hololwa kutya omidhigululwakalo moNamibia otadhi hwahwameke okwaaha thike pamwe naakadhona oya talikako omanga omaliko gaalumentu.
Esithahoni nomiyonena oyimwe yomiinima hayi ningilwa aanona yaakadhona onga aniwa omalongekidhilo gawo goondjokana.
“Aanona yaakadhona moNamibia ohaya hokanwa kaalumentu aakuluntu noonkondo naashoka otashi hwahwameke okwaahathikapamwe moondjokana.”Namibia okwiitulamo okuhulitha po ondjakana dhaanona okuya momvula yo 2030, momulandu gwoSustainable Development Goals.
Namibia oku li woo shimwe shomiilongo 20 mbyoka yiitulamo okuhulitha po oondjokana dhaanona aashona okuya pehulilo lyomvula yo 2020 kohi yoministerial commitment on comprehensive sexuality education and sexual and reproductive health services for adolescents and young people in Eastern and Southern Africa.
Aanona mboka ya kondjithilwa moondjokana olundji ohaya dhigipo ooskola.
Ehangano lyoGirls Not Brides oli li mekwatahano nomahangano inaga yama kepangelo lya thika pe 1 000 ga nuninwa okuhulithapo oondjokana dhaanona aashona.
OVENDUKA
Oopresenda 7 dhaanona yaakadhona moNamibia odha yi moondjokana omanga inaya gwanitha oomvula 18 omanga oopresenda 2 ya yi moondjokana manga ina gwanitha oomvula 15. Nonando oveta oya indika oondjokana dhoka moNamibia, oondjokana dhoka natango onkene tadhi ningwa pamalongekidho gomidhigululwakalo.
Palopota ya pitithwa koUnited Nations Population Fund (UNFPA), tayi ithanwa 2020 State of World Population, nonando oondjokana dhaanona odha indikwa onkene tadhi ningwa iikando ya thika po 33 000 muuyuni.
Olopota oya tsikile kutya omikalo tadhi ehameke tadhi ningwa ngaashi okukonaakona omagundji oshowo ngele aanona mboka inaya ya momilalo, ndhoka dhili e yo pondje lyuudhemba womuntu.
Olopota oya tsikile kutya otaku tengenekwa kutya aanona yaakadhona oshowo aakiintu yeli poomiliyona 650 muuyuni oya yi moondjokana omanga aanona aashona, nokuya momvula yo 2030 aanona yaakadhona ye li oomiliyona 150 yeli kohi yoomvula 18 otaya ka kala ya ya moondjokana. Olopota ndjoka oya holola kutya ehulithepo lyoondjokana dhoka otashi ka kala uuwanawa kaanona yaakadhona kakushi owala kokuya nkondopeka ihe okuundjolowele wawo, elongo nonkalamwenyo yawo miigwana ayihe muuyini.
Omwaalu omunene gwoondjokana dhaanona okwa lopotwa guli miilongo yomuuzilo oshowo pokati kaAfrica, moka mwa lopotwa oondjokana dhaanona dhi li poopresenda 40, omanga miilongo yomuuninginino wAfrica oshowo muumbugantu, dhi li poopresenda 34.
Olopota oya gwedhapo kutya miilongo 17 yasub-Saharan Africa, oopresenda 10 dhaanona yaakadhona otaya yi moondjokana nenge yeli momakwatathano omanga inaya gwanitha oomvula 15.
Pauyelele wehangano, Girls not Brides organisation, omaipulo oga hololwa kutya omidhigululwakalo moNamibia otadhi hwahwameke okwaaha thike pamwe naakadhona oya talikako omanga omaliko gaalumentu.
Esithahoni nomiyonena oyimwe yomiinima hayi ningilwa aanona yaakadhona onga aniwa omalongekidhilo gawo goondjokana.
“Aanona yaakadhona moNamibia ohaya hokanwa kaalumentu aakuluntu noonkondo naashoka otashi hwahwameke okwaahathikapamwe moondjokana.”Namibia okwiitulamo okuhulitha po ondjakana dhaanona okuya momvula yo 2030, momulandu gwoSustainable Development Goals.
Namibia oku li woo shimwe shomiilongo 20 mbyoka yiitulamo okuhulitha po oondjokana dhaanona aashona okuya pehulilo lyomvula yo 2020 kohi yoministerial commitment on comprehensive sexuality education and sexual and reproductive health services for adolescents and young people in Eastern and Southern Africa.
Aanona mboka ya kondjithilwa moondjokana olundji ohaya dhigipo ooskola.
Ehangano lyoGirls Not Brides oli li mekwatahano nomahangano inaga yama kepangelo lya thika pe 1 000 ga nuninwa okuhulithapo oondjokana dhaanona aashona.
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article