Oofaalama dhomalandithilo dha taalela uupyakadhi
Oongunga tadhi londo pombanda, omwaalu gwiimuna tagu shuna pevi oshowo ompumbwe yomayambidhidho omolwa oshikukuta shuule woomvula heyali, oyimwe yomwaambyoka tayi tula aanafaalama yomalanditho muupyakadhi.
Omwaalu omunene gwaanafaalama ogwa gumwa noonkondo konkalo yoshikukuta yuule woomvula heyali monena, ndjoka ya taalela oshilongo na otayi thiminikile muupyakadhi aanafaalama mboka ngele tashi ya komwaalu gwiimuna, iilonga oshowo oonzo dhopauntu, pahapu dhaDederick Jankowitz gwoAuction Dynamix na okuli woo omunafaalama.
Roelie Venter gwoNamibian Agricultural Union (NAU) okwa tsukumwe kutya sha landula oshikukuta shuule woomvula heyali oshikondo shuunafaalama oshi li koongolo.
Yamwe oya kunkilile kutya onkalo ndjika yoshikukuta otashi vulika yi e te pehulilo uunafaalama moNamibia sho itawu talikako we onga oshikondo shi na oshilonga noyendji otaya thigi po oshikondo shoka mepupi lyoomvula 65 omanga aanafaalama aanyasha ya pumba sho omaithano gamwe giilonga taga gandja iimaliwa oyindji okuyeleka nuunafaalama monena, Pieter Kotzé gwoPropcor a popi.
Kotzé okwa kunkilile kutya nonando okwa monika omuloka gulihwepo, otashi kutha uule woomvula mbali nenge ndatu opo uulithilo wu kale nawa, moka oyendji taya ka adhika ya gwa pevi unene omolwa ompumbwe yoshimaliwa.
Jankowitz okwa popi kutya nonando oshikako shomuloka inashi thika pehulilo natango, aanafaalama oyendji otaya ka kala ya taalela ompumbwe yuulithilo moomweedhi dhoka dhuuka poshikako shomuloka tashi landula.
Maans Dreyer gwoAqua Real Estate okwa popi kutya onkalo yoshikukuta oya thiminike aanafaalama oyendji ya shunithe pevi omwaalu gwiimuna yawo nokulongitha po iiyemo mbyoka taya mono mokulanda iikulya yiimuna yawo mbyoka ya hupithapo.
Okwa popi kutya yeli monkalo moka ye na owala iiyemo iishona onkene itaya vulu we okulanda iimuna ya gwedhwapo uuna uulithilo wa kala nawa, na itaya vulu okulongitha iimuna mbyoka yahupapo mokupulitha iilonga yoofaalama komeho nenge okufutila po omikuli ndhoka ye na.
Kotzé okwa koleke kutya onkalo yoshikukuta ndjika yataalela oshilongo oya thiminike aanafaalama oyendji ya landithepo iimuna yawo noyendji natango oye na ohokwe yokulanditha.
Natango onkalo otayi thiminike oombaanga dhi puleko oongunga dhawo okuza kaanafalaama sho iiputudhilo mbyoka nayo yataalela omikundu dhawo omolwa onkalo yeliko ndjoka tayi gu pevi.
Jankowitz okwa popi kutya nonando uunafaalama moNamibia kawu shi uupu, ope na ngaa natango omukumo.
Venter gwoNAU okwa popi kutya uuhupilo muunafaalama owiikolelela kiinima yontumba, ngaashi ekwatho lyonkatu yopashigwana mwakwatelwa okugandja iishoshela yi li pevi kaanafaalama mboka ye na omikuli oshowo okugandja omafudho giifuta yoongunga dhoka dhiniwe kaanafaalama omanga taya yambula poomwaalu gwiimuna yawo nehwepopaleko lyiiyemo yawo.
Okwa popi kutya elongelo kumwe moshikondo shuunamapya olya pumbiwa mokutala komaupyakadhi nokomakandulepo gomaupyakadhi ngoka, opo aafalaama ya vule ishewe okuyambukapo.
Kakele koshikukuta, Jankowitz okwa popi kutya aanafaalama oya kala ya taalela uupyakadhi wompumbwe yoshimaliwa sho iiyemo mbyoka taya mono ya kala pevi okuyeleka niifuta mbyoka ye na okufuta.
Uupyakadhi wumwe natango ompumbwe yeyambidhidho okuza kepangelo, nonando okwa popi kutya ope na natango omukumo moshikondo shuunafaalama ngele tagu gandjwa omayambidhidho kaanafaalama ayehe.
Omapekaapeko ngoka ga ningwa koNAU oga holola kutya ngele aanafaalama oya dhigwa owala noopresenda 50 dhiimuna yawo na oyiikolelea owala miimuna mbyoka okumona iiyemo omanga ye na omikuli dhoka ye na okufuta nena oofaalaama itadhi ka kala oonzo dhiiyemo. Omapekaapeko oga holola kutya aanafaalama oya pumbwa okutula miilonga omikalo dhilwe dhokwiimonena iiyemo.
Oshikondo shomatalelepo, uukongo, elongo lyomakala oshowo iikunwa oyimwe yomomikalo ndhoka tadhi vulu okutulwa miilonga.
Omundohotola Ndahafa Nghifindaka gwoNamibia Emerging Commercial Farmers' Union (NECFU) okwa tsu omuthindo kutya aanafaalama oya pumbwa okutula miilonga omikalo dhimwe omipe dhuunafaalama opo owala taya vulu okuhupa, nuunafaalama owa pumbwa okutalikako onga uunangeshefa.
JANA-MARI SMITH
Roelie Venter gwoNamibian Agricultural Union (NAU) okwa tsukumwe kutya sha landula oshikukuta shuule woomvula heyali oshikondo shuunafaalama oshi li koongolo.
Yamwe oya kunkilile kutya onkalo ndjika yoshikukuta otashi vulika yi e te pehulilo uunafaalama moNamibia sho itawu talikako we onga oshikondo shi na oshilonga noyendji otaya thigi po oshikondo shoka mepupi lyoomvula 65 omanga aanafaalama aanyasha ya pumba sho omaithano gamwe giilonga taga gandja iimaliwa oyindji okuyeleka nuunafaalama monena, Pieter Kotzé gwoPropcor a popi.
Kotzé okwa kunkilile kutya nonando okwa monika omuloka gulihwepo, otashi kutha uule woomvula mbali nenge ndatu opo uulithilo wu kale nawa, moka oyendji taya ka adhika ya gwa pevi unene omolwa ompumbwe yoshimaliwa.
Jankowitz okwa popi kutya nonando oshikako shomuloka inashi thika pehulilo natango, aanafaalama oyendji otaya ka kala ya taalela ompumbwe yuulithilo moomweedhi dhoka dhuuka poshikako shomuloka tashi landula.
Maans Dreyer gwoAqua Real Estate okwa popi kutya onkalo yoshikukuta oya thiminike aanafaalama oyendji ya shunithe pevi omwaalu gwiimuna yawo nokulongitha po iiyemo mbyoka taya mono mokulanda iikulya yiimuna yawo mbyoka ya hupithapo.
Okwa popi kutya yeli monkalo moka ye na owala iiyemo iishona onkene itaya vulu we okulanda iimuna ya gwedhwapo uuna uulithilo wa kala nawa, na itaya vulu okulongitha iimuna mbyoka yahupapo mokupulitha iilonga yoofaalama komeho nenge okufutila po omikuli ndhoka ye na.
Kotzé okwa koleke kutya onkalo yoshikukuta ndjika yataalela oshilongo oya thiminike aanafaalama oyendji ya landithepo iimuna yawo noyendji natango oye na ohokwe yokulanditha.
Natango onkalo otayi thiminike oombaanga dhi puleko oongunga dhawo okuza kaanafalaama sho iiputudhilo mbyoka nayo yataalela omikundu dhawo omolwa onkalo yeliko ndjoka tayi gu pevi.
Jankowitz okwa popi kutya nonando uunafaalama moNamibia kawu shi uupu, ope na ngaa natango omukumo.
Venter gwoNAU okwa popi kutya uuhupilo muunafaalama owiikolelela kiinima yontumba, ngaashi ekwatho lyonkatu yopashigwana mwakwatelwa okugandja iishoshela yi li pevi kaanafaalama mboka ye na omikuli oshowo okugandja omafudho giifuta yoongunga dhoka dhiniwe kaanafaalama omanga taya yambula poomwaalu gwiimuna yawo nehwepopaleko lyiiyemo yawo.
Okwa popi kutya elongelo kumwe moshikondo shuunamapya olya pumbiwa mokutala komaupyakadhi nokomakandulepo gomaupyakadhi ngoka, opo aafalaama ya vule ishewe okuyambukapo.
Kakele koshikukuta, Jankowitz okwa popi kutya aanafaalama oya kala ya taalela uupyakadhi wompumbwe yoshimaliwa sho iiyemo mbyoka taya mono ya kala pevi okuyeleka niifuta mbyoka ye na okufuta.
Uupyakadhi wumwe natango ompumbwe yeyambidhidho okuza kepangelo, nonando okwa popi kutya ope na natango omukumo moshikondo shuunafaalama ngele tagu gandjwa omayambidhidho kaanafaalama ayehe.
Omapekaapeko ngoka ga ningwa koNAU oga holola kutya ngele aanafaalama oya dhigwa owala noopresenda 50 dhiimuna yawo na oyiikolelea owala miimuna mbyoka okumona iiyemo omanga ye na omikuli dhoka ye na okufuta nena oofaalaama itadhi ka kala oonzo dhiiyemo. Omapekaapeko oga holola kutya aanafaalama oya pumbwa okutula miilonga omikalo dhilwe dhokwiimonena iiyemo.
Oshikondo shomatalelepo, uukongo, elongo lyomakala oshowo iikunwa oyimwe yomomikalo ndhoka tadhi vulu okutulwa miilonga.
Omundohotola Ndahafa Nghifindaka gwoNamibia Emerging Commercial Farmers' Union (NECFU) okwa tsu omuthindo kutya aanafaalama oya pumbwa okutula miilonga omikalo dhimwe omipe dhuunafaalama opo owala taya vulu okuhupa, nuunafaalama owa pumbwa okutalikako onga uunangeshefa.
JANA-MARI SMITH
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article