Onkalo yomeya monooli ya nayipala
Omalelo goshitopolwa shaShana oshowo Omusati otaga longekidha okuya kuuministeli womeya opo ku pulwe NamWater a pombeleomeya mUuvudhiya ko ku vulwe ku tulwe omeya momulonga gwaPonona ngoka tagu pwiinine, nomeya oga ningwa oshimongwa itaga vulu okunuwa kiimuna.
Aanambelewa yomalelo ngoka oya ningi omutumba naNamWater oshiwike sha piti, opo ya kundathane kombinga yokupombela omeya okuza mOndama yaLushandja okuya mUuvudhiya.
Pethimbo lyomutumba ngoka gwa ningilwa koNamibia National Farmers Union (NNFU) oshowo elelo lyOshana mOshakati, Kansela gwoshikandjohogolo shUuvuthiya, Amutenya Ndahafa okwa popi kutya iimuna otayi tindi okunwa momulonga moka molwaashoka omeya oga ninga oshimongwa naaniimuna oya tameka okweenditha iimuna yawo iinano iile, taya kongo omeya.
Omulonga gwaPonona ohagu mono omeya gawo okuza mondjila yomeya yaCuvelai, ndjoka ya kwatakanithwa kumwe kiishana okuza muumbugantu waAngola okuya mEtosha, ihe omolwa omuloka gwa nkundipala nuumvo omeya inaga thika momulonga ngoka nuumvo.
Ndahafa okwa popi kutya omolwa omuloka omwaanawa ngoka gwa li ko omvula ya piti, omulonga ngoka ogwa li gwa mono omeya ogendji ihe nuumvo inaku lokwa nomulonga ngoka inagu mono omeya. Omeya ngoka ge li mo ngashiingeyi oge na oshimongwa.
“Aanafaalama yomUuvuthiya oyiikolelela mOmulonga gwaPonona oshowo momulonga gwaYinakulu yomadhiya. Omeya gomOponona oge na oshimongwa uushitwe ihe ngele oga tulwa mumwe nomeya gomvula ohaga vulu okunuwa kiimuna. Otatu indile NamWater opo a pombele omeya mUuvuthiya, gwomulonga gwaPonona gu vule okumona omeya.”
Uuvuthiya owu na ehala ewanawa lyuulithilo na owu li egumbo komwaalu omunene gwoohambo dhaanafaalama okuza mOhangwena, Oshikoto, Omusati oshowo Oshana ihe kape na oozo dha gwana dhomeya.
Aanafaalama ngashiingeyi oyiikolelela komunino gwaShakati-Omapale ngoka gu na omahala gomeya gontumba.
Nonando ongaaka Ndahafa okwa popi kutya aaniimuna ngashiingeyi otaya uvithwa nayi komeya ngoka taga ende kashona, na oya talele po ombelewa ye taya nyenyeta, molwaashoka omunino ngoka itagu gwanitha we okugandja omeya kiimuna ayehe momudhingoloko omolwa ompumbwe yomeya.
Natango aalongithi yomeya ngoka oye na oongunga dha NamWater dhoomiliyona 3.4.
Ngoloneya gwaShana, Elia Irimari pethimbo lyomutumba ngoka gwa ningwa naanambelewa yaNamWater mOutapi, okwa popi kutya NamWater okwa lombwele oongoloneya mboka yaali kutya onkalo yompumbwe yomeya ndjoka ya talela ngashiingeyi onooli yoshilongo, otayi etithwa kelongo lyokanala kaCalueque-Oshakati.
Irimari okwa popi kutya NamWater otashi vulika a ka pombele omeya momulonga gwaPonona uuna a mana niilonga yokupangela okanala hoka. Omupopiliko gwehangano ndyoka Johannes Shigwedha okwa popi kutya aakuthimbinga ayehe ya gumwa koshinima shoka oye na okutsakumwe tango komilandu dhontumba omanga inaku pombwa omeya okuza mOlushandja okuya mOponona.
“Ngashiingeyi otwa pata manga oompomba dhomeya mondama yaCalueque Dam moAngola na otatu kutha omeya mOlushandja okugandja koompungulilo dhetu dhomeya mOutapi, Ogongo nOshakati. Otwa ningi omutumba noongoloneya yaali moka twa kundathana kombinga yonkalo yomeya.
Epombo lyomeya mOlushandja-Uuvudhiya otali ka guma aalongithi yomeya miitopolwa shaMusati oshowo Oshana onkene aakuthimbinga oya pumbw oakutsakumwe tango omanga omeya inaga pombwa.” MuJuli gwo2016, NamWater okwa li a tameke okupombela omeya okuza mOlushandja okuza kOponona, ta longitha okanala kuule wookilometa 130, ihe sigo omomwedhi Januari 2017 omeya ngoka inaga thika mOponona. Aanafaalama oya li yiiyamba okuwapaleka okanala opo omeya ga tondoke taga endelele andola, ihe omolwa evi ndyoka lya kukutha omeya oga pwinepo owala.
ILENI NANDJATO
Aanambelewa yomalelo ngoka oya ningi omutumba naNamWater oshiwike sha piti, opo ya kundathane kombinga yokupombela omeya okuza mOndama yaLushandja okuya mUuvudhiya.
Pethimbo lyomutumba ngoka gwa ningilwa koNamibia National Farmers Union (NNFU) oshowo elelo lyOshana mOshakati, Kansela gwoshikandjohogolo shUuvuthiya, Amutenya Ndahafa okwa popi kutya iimuna otayi tindi okunwa momulonga moka molwaashoka omeya oga ninga oshimongwa naaniimuna oya tameka okweenditha iimuna yawo iinano iile, taya kongo omeya.
Omulonga gwaPonona ohagu mono omeya gawo okuza mondjila yomeya yaCuvelai, ndjoka ya kwatakanithwa kumwe kiishana okuza muumbugantu waAngola okuya mEtosha, ihe omolwa omuloka gwa nkundipala nuumvo omeya inaga thika momulonga ngoka nuumvo.
Ndahafa okwa popi kutya omolwa omuloka omwaanawa ngoka gwa li ko omvula ya piti, omulonga ngoka ogwa li gwa mono omeya ogendji ihe nuumvo inaku lokwa nomulonga ngoka inagu mono omeya. Omeya ngoka ge li mo ngashiingeyi oge na oshimongwa.
“Aanafaalama yomUuvuthiya oyiikolelela mOmulonga gwaPonona oshowo momulonga gwaYinakulu yomadhiya. Omeya gomOponona oge na oshimongwa uushitwe ihe ngele oga tulwa mumwe nomeya gomvula ohaga vulu okunuwa kiimuna. Otatu indile NamWater opo a pombele omeya mUuvuthiya, gwomulonga gwaPonona gu vule okumona omeya.”
Uuvuthiya owu na ehala ewanawa lyuulithilo na owu li egumbo komwaalu omunene gwoohambo dhaanafaalama okuza mOhangwena, Oshikoto, Omusati oshowo Oshana ihe kape na oozo dha gwana dhomeya.
Aanafaalama ngashiingeyi oyiikolelela komunino gwaShakati-Omapale ngoka gu na omahala gomeya gontumba.
Nonando ongaaka Ndahafa okwa popi kutya aaniimuna ngashiingeyi otaya uvithwa nayi komeya ngoka taga ende kashona, na oya talele po ombelewa ye taya nyenyeta, molwaashoka omunino ngoka itagu gwanitha we okugandja omeya kiimuna ayehe momudhingoloko omolwa ompumbwe yomeya.
Natango aalongithi yomeya ngoka oye na oongunga dha NamWater dhoomiliyona 3.4.
Ngoloneya gwaShana, Elia Irimari pethimbo lyomutumba ngoka gwa ningwa naanambelewa yaNamWater mOutapi, okwa popi kutya NamWater okwa lombwele oongoloneya mboka yaali kutya onkalo yompumbwe yomeya ndjoka ya talela ngashiingeyi onooli yoshilongo, otayi etithwa kelongo lyokanala kaCalueque-Oshakati.
Irimari okwa popi kutya NamWater otashi vulika a ka pombele omeya momulonga gwaPonona uuna a mana niilonga yokupangela okanala hoka. Omupopiliko gwehangano ndyoka Johannes Shigwedha okwa popi kutya aakuthimbinga ayehe ya gumwa koshinima shoka oye na okutsakumwe tango komilandu dhontumba omanga inaku pombwa omeya okuza mOlushandja okuya mOponona.
“Ngashiingeyi otwa pata manga oompomba dhomeya mondama yaCalueque Dam moAngola na otatu kutha omeya mOlushandja okugandja koompungulilo dhetu dhomeya mOutapi, Ogongo nOshakati. Otwa ningi omutumba noongoloneya yaali moka twa kundathana kombinga yonkalo yomeya.
Epombo lyomeya mOlushandja-Uuvudhiya otali ka guma aalongithi yomeya miitopolwa shaMusati oshowo Oshana onkene aakuthimbinga oya pumbw oakutsakumwe tango omanga omeya inaga pombwa.” MuJuli gwo2016, NamWater okwa li a tameke okupombela omeya okuza mOlushandja okuza kOponona, ta longitha okanala kuule wookilometa 130, ihe sigo omomwedhi Januari 2017 omeya ngoka inaga thika mOponona. Aanafaalama oya li yiiyamba okuwapaleka okanala opo omeya ga tondoke taga endelele andola, ihe omolwa evi ndyoka lya kukutha omeya oga pwinepo owala.
ILENI NANDJATO
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article