Ongushu yonyama yongombe oyi Ii omukundu monooli
Oongombe dha thika po 20 000 oshowo onyama otayi landithwa kehe omvula okuza muumbugantu woVeterinary Cordon Area (VCA) okuya moshitopolwa shoNorthern Communal Area (NCA).
Shoka otashi ningwa omolwa ompumbwe yonyama yongushu momalanditho gomonooli.
Pauyelele mboka wa gandjwa kolopota ya ningwa koStudy of Marketing moNCA, opo ku yambulwepo ongushu yonyama yongombe monooli, uuministeli wuunamapya oshowo oMeat Board of Namibia oya pumbwa okutula miilonga ooskema dhi na sha neyambulepo lyongushu yonyama ndjoka.
Olopota yatsikile kutya okwa pumbwa okulundululwa omadhilaadhilo gaanafaalama opo ya lundulule uunafaalama wawo okuza muunafaalama yopamuthigululwakalo okuya muunafaalama wopangeshefa.
Elundululo lyomadhilaadhilo ngoka otali vulu owala okuningwa paku gandja omauyelele nelongo kombinga yuunafaalama wa nuninwa okwiimonena iiyemo.
Ope na woo ompumbwe yeuvitheko lyaanafaalama kombinga yelanditho lyiimuna omanga iishona na oyi li monkalo ombwaanawa opo owala tayi vulu okugandja onyama yongushu yi li nawa pehala lyokulanditha po iimuna mbyoka ya koka na itayi kala nonyama ombwaanawa nomalanditho.
Olopota natango oya tsu omuthindo opo uutomeno wepangelo nomandiki gokulongela onyama ngoka ga longululwa niimaliwa ya thika poomiliyona dhi li po 250 ga kwatelwe komeho kookomitiye pehala ga kale momake gomahangao ngaashi oAgro-Marketing and Trade Agency (AMTA).
Eyonagulo lya ningilwa oshikondo shiimuna omolwa epato lyuutomeno unene monooli yoshilongo nali talikeko, pauyelele mboka wa hololwa kolopota ndjoka ya pitithwa.
Olopota oya tsikile kutya moshitopolwa shaZaambezi endiki lyokulongela onyama ndyoka lya pumbwa okutungwa moshitopolwa moka nali kale pamuthika tagu vulu okulonga onyama tayi vulu okutumwa woo momalanditho gopondje yoshitopolwa, shoka sha gumwa ketukuko lyomukithi gwekondo nelaka.
Moshitopolwa shaKunene, okatomeno komOpuwo oka pumbwa okulongululwa nokunenepekwa opo ka vule nana aaniimuna ayehe aanene naashona moshitopolwa shoka, yo ya vule okukala taya longitha endiki ndyoka.
Uutomeno monooli nopokati oshowo miitopolwa iyali yaKavango owa pumbwa okukwashilipaleka ongushu yiimuna nokuyanda omaupyakadhi ngaashi onyama yongushu yi li pevi nenge iimuna tayi tomwa manga ya kulupa, shoka tashi shunitha woo pevi ondando yonyama mokilogramaoshowo ongushu.
Sha landula omapekaapeko ngoka ga ningwa, omandiki gokulongela iikulya yiimuna oga pumbwa okutungwa po kepangelo nomapungulo goludhi ndoka oga pumbiwa noonkondo okuningwa kepangelo molwaashoka oshikondo shopaumwene oshowo oombanga itadhi vulu okwiitula moshiponga uuna omandiki ngoka ga pata omolwa etukuko lyomukithi gwekondo nelaka.
Natango mpoka tashi vulika oshitopolwa shevi lyuunene woohecta 500, shomwiidhi gwa kukuta osha pumbiwa okukwatakanithwa nuutomeno opo ku vule okukala taku paluthwa oongombe komvula.
ELLANIE SMIT
Shoka otashi ningwa omolwa ompumbwe yonyama yongushu momalanditho gomonooli.
Pauyelele mboka wa gandjwa kolopota ya ningwa koStudy of Marketing moNCA, opo ku yambulwepo ongushu yonyama yongombe monooli, uuministeli wuunamapya oshowo oMeat Board of Namibia oya pumbwa okutula miilonga ooskema dhi na sha neyambulepo lyongushu yonyama ndjoka.
Olopota yatsikile kutya okwa pumbwa okulundululwa omadhilaadhilo gaanafaalama opo ya lundulule uunafaalama wawo okuza muunafaalama yopamuthigululwakalo okuya muunafaalama wopangeshefa.
Elundululo lyomadhilaadhilo ngoka otali vulu owala okuningwa paku gandja omauyelele nelongo kombinga yuunafaalama wa nuninwa okwiimonena iiyemo.
Ope na woo ompumbwe yeuvitheko lyaanafaalama kombinga yelanditho lyiimuna omanga iishona na oyi li monkalo ombwaanawa opo owala tayi vulu okugandja onyama yongushu yi li nawa pehala lyokulanditha po iimuna mbyoka ya koka na itayi kala nonyama ombwaanawa nomalanditho.
Olopota natango oya tsu omuthindo opo uutomeno wepangelo nomandiki gokulongela onyama ngoka ga longululwa niimaliwa ya thika poomiliyona dhi li po 250 ga kwatelwe komeho kookomitiye pehala ga kale momake gomahangao ngaashi oAgro-Marketing and Trade Agency (AMTA).
Eyonagulo lya ningilwa oshikondo shiimuna omolwa epato lyuutomeno unene monooli yoshilongo nali talikeko, pauyelele mboka wa hololwa kolopota ndjoka ya pitithwa.
Olopota oya tsikile kutya moshitopolwa shaZaambezi endiki lyokulongela onyama ndyoka lya pumbwa okutungwa moshitopolwa moka nali kale pamuthika tagu vulu okulonga onyama tayi vulu okutumwa woo momalanditho gopondje yoshitopolwa, shoka sha gumwa ketukuko lyomukithi gwekondo nelaka.
Moshitopolwa shaKunene, okatomeno komOpuwo oka pumbwa okulongululwa nokunenepekwa opo ka vule nana aaniimuna ayehe aanene naashona moshitopolwa shoka, yo ya vule okukala taya longitha endiki ndyoka.
Uutomeno monooli nopokati oshowo miitopolwa iyali yaKavango owa pumbwa okukwashilipaleka ongushu yiimuna nokuyanda omaupyakadhi ngaashi onyama yongushu yi li pevi nenge iimuna tayi tomwa manga ya kulupa, shoka tashi shunitha woo pevi ondando yonyama mokilogramaoshowo ongushu.
Sha landula omapekaapeko ngoka ga ningwa, omandiki gokulongela iikulya yiimuna oga pumbwa okutungwa po kepangelo nomapungulo goludhi ndoka oga pumbiwa noonkondo okuningwa kepangelo molwaashoka oshikondo shopaumwene oshowo oombanga itadhi vulu okwiitula moshiponga uuna omandiki ngoka ga pata omolwa etukuko lyomukithi gwekondo nelaka.
Natango mpoka tashi vulika oshitopolwa shevi lyuunene woohecta 500, shomwiidhi gwa kukuta osha pumbiwa okukwatakanithwa nuutomeno opo ku vule okukala taku paluthwa oongombe komvula.
ELLANIE SMIT
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article