Omunyekadhi a nongonona uupyakadhi woombashu
Omunyekadhi a nongonona uupyakadhi woombashu

Omunyekadhi a nongonona uupyakadhi woombashu

Omunyekadhi gwaNamibia, Monica Geingos okwa pula aatseyinawa opo ya ete omadhilaadhilo gawo komeho yaatotiveta, nkene ku na okukandulwa po ompumbwe yomagumbo mokati koshigwana.
Jana-Mari Smith
Etalelepo kolukanda hoka taku yambulwapo opoloyeka yomagumbo moFreedom Square moGobabis, lya landula koonkundathana naGeingos odha etitha omukumo kutya epangelo olyiitulamo mokweendelelitha onkalo yekandulepo lyompumbwe yomagumbo , ngaashi omuleli Hage Geingob a popi kutya onkalo yoombashu kayi shi onkalo yopauntu.

Aanambelelwa ya za kehangano lyoShack Dwellers Federation of Namibia (SDFN), Slum Dwellers International (SDI) oshowo aanambelewa yelelo lyOshilando shaVenduka oya tsakanene nomupresidende omanga omutumba ngoka inagu ningwa.

Momukanda ngoka gwa pitithwa komunyekadhi gwoshilongo mEtitano lya piti, ogwa holola kutya ope na eyooloko kombinga yaashoka aathigona yahala naashoka aanapolotika yahala.

Okwa gandja oshiholelwa ngaashi shoomilandu dhoompangela dhomatungo dhomoondoolopa ndhoka olundji inadhi pumbiwa na otadhi yi moshipala aakwashigwana naaakuthimbinga ya vule okugandja omagumbo gondando yopevi.

Oshiimbi shimwe ondando yili pombanda oshowo okwaahauvako oompumbwe dhoshigwana.

Omathimbo ga piti, Martin Mendelsohn gwoResearch and Information Services of Namibia (RASION) okwa li a popi kutya omukalo omuwanawa opo epangelo li ulike kutya oliitula mo shili mokuya moshipala onkalo ndjoka, ongee tali endelelitha owala omukalo gwegandjo lyomavi oshowo okushunitha pevi iipumbiwa kombinga yonkalo ndjoka. Jane Weru, Omunambelewa omukomeho gwoAkiba Mashinani Trust moKenya, okwa popi kutya uupyakadhi womalukanda otawu vulu owala okukandulwa po ngele kwa uvika onkalo ndjoka.

Heinrich Amushila, gwoNamibia Housing Action Group (NHAG), ngoka e li kuume koSDFN, okwa popi kutya eidhopomo lyombelewa yomunyekadhi otali ka kwathela opo ooprograma nomilandu ndhoka dhi vule okukala dha yamukula onkalo yoshili ndjoka yi li po.

Okwa tsikile kutya okwiidhimbika omayele goshigwana otashi keetitha ku tulwe po omakandulepo gomaupyakadhi ngoka taga longo kwaamboka ye li hwepo moondjato ihe itaga ka longa kaathigona.

Oyendji ya popi kutya elelo lyOshilando shaVenduka otali shi ningitha oshidhigu okulongela kumwe nomahangano ngaashi SDFN, unene ngele tashi ya keyambulepo lyomalukanda.

Amushila okwa popi kutya ekalo lyaanambelewa yoshilando shaVenduka moonkundathana ndhoka oshinima oshiwanawa na oye na omukumo kutya otashi etitha ekatuko lyookantu dhondjila ombwaanawa yelongelokumwe.

Rose Molokoane, omunashipundi gwoShack Dwellers International, okwa tsu omuthindo opo ehangano li ninge athigona ookuume kawo miilonga. Omapekaapeko ngoka ga ningwa oga holola kutya oombashu dha thika po 12 000 ohadhi tungwa kehe omvula moNamibia.

Omwaalu gwoombashu oshowo aakwashigwana mboka haya zi moombashu ndhoka itagu tsukumwe nonando Elelo lyaVenduka olya popi omasiku ga piti kutya omayalulo ngoka lya ningi oga ulike kutya aakwashigwana ye li po 131 000 otaya lumbu momalukanda ga thika pe 87.

Membo lya shangwa momvula yo 2017 tali ithanwa 'Informal Settlements in Namibia: Their Nature and Growth', ndyoka lya shangwa kutya John Mendelsohn oshowo Beat Weber, olya kunkilile kutya ngele onkalo yomalukanda inayi talika mbala nena oombashu dha thika po 500 000 otadhi ka kala moshilongo okuya momvula yo 2030 naantu ya thika poomiliyona 2 otaya ka kala taya lumbu moombashu ndhoka.

Aashangi yembo ndyoka oya kunkilile kutya onkalo yiifuta yopaliko, onkalo yopauntu nomidhingoloko oshowo omayambulepo ngoka inaga pangelwa oyi li onene noonkondo kuNamibia onga oshilongo oshowo oshigwana she.

JANA-MARI SMITH

Comments

Namibian Sun 2024-04-16

No comments have been left on this article

Please login to leave a comment

Premier League: Chelsea 6 vs 0 Everton | Arsenal 0 vs 2 Aston Villa | West Ham 0 vs 2 Fulham | Liverpool 0 vs 1 Crystal Palace | Bournemouth 2 vs 2 Manchester United | Manchester City 5 vs 1 Luton Town | Brentford 2 vs 0 Sheffield United | Burnley 1 vs 1 Brighton | Nottingham Forest 2 vs 2 Wolves | Newcastle 4 vs 0 Tottenham Hotspur LaLiga: Osasuna 0 vs 1 Valencia | Real Sociedad 2 vs 2 Almería | Athletic Club 1 vs 1 Villarreal | Granada 2 vs 0 Deportivo Alaves | Las Palmas 0 vs 2 Sevilla | Cadiz 0 vs 1 Barcelona | Mallorca 0 vs 1 Real Madrid | Rayo Vallecano 0 vs 0 Getafe | Atletico Madrid 3 vs 1 Girona SerieA: Atalanta 2 vs 2 Hellas Verona | Fiorentina 1 vs 1 Genoa | Inter Milan 2 vs 2 Cagliari | Udinese 1 vs 1 AS Roma | Sassuolo 3 vs 3 AC Milan | Napoli 2 vs 2 Frosinone | Bologna 0 vs 0 Monza | Torino 0 vs 0 Juventus | Lecce 1 vs 0 Empoli European Championships Qualifying: Preston North End 0 vs 1 Norwich City | Bristol City 1 vs 1 Huddersfield Town | Swansea City 1 vs 0 Rotherham United | Hull City 3 vs 0 Queens Park Rangers | Sheffield Wednesday 1 vs 1 Stoke City | West Bromwich Albion 0 vs 1 Sunderland | Southampton 3 vs 2 Watford | Birmingham City 3 vs 0 Coventry City | Ipswich Town 1 vs 1 Middlesbrough | Millwall FC 3 vs 1 Cardiff City | Leeds United 0 vs 1 Blackburn Rovers English Championship: Preston North End 0 vs 1 Norwich City | Bristol City 1 vs 1 Huddersfield Town | Swansea City 1 vs 0 Rotherham United | Hull City 3 vs 0 Queens Park Rangers | Sheffield Wednesday 1 vs 1 Stoke City | West Bromwich Albion 0 vs 1 Sunderland | Southampton 3 vs 2 Watford | Birmingham City 3 vs 0 Coventry City | Ipswich Town 1 vs 1 Middlesbrough | Millwall FC 3 vs 1 Cardiff City | Leeds United 0 vs 1 Blackburn Rovers Katima Mulilo: 18° | 33° Rundu: 17° | 34° Eenhana: 23° | 35° Oshakati: 24° | 34° Ruacana: 23° | 36° Tsumeb: 19° | 32° Otjiwarongo: 17° | 32° Omaruru: 15° | 33° Windhoek: 13° | 29° Gobabis: 16° | 32° Henties Bay: 14° | 21° Wind speed: 22km/h, Wind direction: S, Low tide: 04:10, High tide: 10:17, Low Tide: 16:39, High tide: 23:27 Swakopmund: 15° | 16° Wind speed: 26km/h, Wind direction: SW, Low tide: 04:08, High tide: 10:15, Low Tide: 16:37, High tide: 23:25 Walvis Bay: 14° | 25° Wind speed: 31km/h, Wind direction: S, Low tide: 04:08, High tide: 10:14, Low Tide: 16:37, High tide: 23:24 Rehoboth: 13° | 31° Mariental: 14° | 30° Keetmanshoop: 16° | 30° Aranos: 16° | 32° Lüderitz: 13° | 28° Ariamsvlei: 16° | 30° Oranjemund: 13° | 23° Luanda: 26° | 29° Gaborone: 15° | 23° Lubumbashi: 15° | 25° Mbabane: 13° | 20° Maseru: 11° | 17° Antananarivo: 14° | 18° Lilongwe: 15° | 25° Maputo: 19° | 26° Windhoek: 13° | 29° Cape Town: 18° | 25° Durban: 18° | 25° Johannesburg: 13° | 21° Dar es Salaam: 23° | 25° Lusaka: 15° | 27° Harare: 13° | 26° Currency: GBP to NAD 23.61 | EUR to NAD 20.2 | CNY to NAD 2.62 | USD to NAD 18.99 | DZD to NAD 0.14 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.33 | EGP to NAD 0.38 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.02 | ZMW to NAD 0.75 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.65 | RUB to NAD 0.2 | INR to NAD 0.23 | USD to DZD 134.51 | USD to AOA 832.82 | USD to BWP 13.85 | USD to EGP 48.5 | USD to KES 130.98 | USD to NGN 1138.13 | USD to ZAR 19 | USD to ZMW 25.05 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 74518.63 Down -1.05% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1551.69 Down -0.27% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 13372.72 Up +0.24% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 29616.47 Up +3.90% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 371.34/OZ DOWN -0.0045 | Copper US$ 4.28/lb DOWN -0.0168 | Zinc US$ 2 751.90/T DOWN -1.6% | Brent Crude Oil US$ 90.26/BBP DOWN -0.0053 | Platinum US$ 961.39/OZ DOWN -0.0111 Sport results: Premier League: Chelsea 6 vs 0 Everton | Arsenal 0 vs 2 Aston Villa | West Ham 0 vs 2 Fulham | Liverpool 0 vs 1 Crystal Palace | Bournemouth 2 vs 2 Manchester United | Manchester City 5 vs 1 Luton Town | Brentford 2 vs 0 Sheffield United | Burnley 1 vs 1 Brighton | Nottingham Forest 2 vs 2 Wolves | Newcastle 4 vs 0 Tottenham Hotspur LaLiga: Osasuna 0 vs 1 Valencia | Real Sociedad 2 vs 2 Almería | Athletic Club 1 vs 1 Villarreal | Granada 2 vs 0 Deportivo Alaves | Las Palmas 0 vs 2 Sevilla | Cadiz 0 vs 1 Barcelona | Mallorca 0 vs 1 Real Madrid | Rayo Vallecano 0 vs 0 Getafe | Atletico Madrid 3 vs 1 Girona SerieA: Atalanta 2 vs 2 Hellas Verona | Fiorentina 1 vs 1 Genoa | Inter Milan 2 vs 2 Cagliari | Udinese 1 vs 1 AS Roma | Sassuolo 3 vs 3 AC Milan | Napoli 2 vs 2 Frosinone | Bologna 0 vs 0 Monza | Torino 0 vs 0 Juventus | Lecce 1 vs 0 Empoli European Championships Qualifying: Preston North End 0 vs 1 Norwich City | Bristol City 1 vs 1 Huddersfield Town | Swansea City 1 vs 0 Rotherham United | Hull City 3 vs 0 Queens Park Rangers | Sheffield Wednesday 1 vs 1 Stoke City | West Bromwich Albion 0 vs 1 Sunderland | Southampton 3 vs 2 Watford | Birmingham City 3 vs 0 Coventry City | Ipswich Town 1 vs 1 Middlesbrough | Millwall FC 3 vs 1 Cardiff City | Leeds United 0 vs 1 Blackburn Rovers English Championship: Preston North End 0 vs 1 Norwich City | Bristol City 1 vs 1 Huddersfield Town | Swansea City 1 vs 0 Rotherham United | Hull City 3 vs 0 Queens Park Rangers | Sheffield Wednesday 1 vs 1 Stoke City | West Bromwich Albion 0 vs 1 Sunderland | Southampton 3 vs 2 Watford | Birmingham City 3 vs 0 Coventry City | Ipswich Town 1 vs 1 Middlesbrough | Millwall FC 3 vs 1 Cardiff City | Leeds United 0 vs 1 Blackburn Rovers Weather: Katima Mulilo: 18° | 33° Rundu: 17° | 34° Eenhana: 23° | 35° Oshakati: 24° | 34° Ruacana: 23° | 36° Tsumeb: 19° | 32° Otjiwarongo: 17° | 32° Omaruru: 15° | 33° Windhoek: 13° | 29° Gobabis: 16° | 32° Henties Bay: 14° | 21° Wind speed: 22km/h, Wind direction: S, Low tide: 04:10, High tide: 10:17, Low Tide: 16:39, High tide: 23:27 Swakopmund: 15° | 16° Wind speed: 26km/h, Wind direction: SW, Low tide: 04:08, High tide: 10:15, Low Tide: 16:37, High tide: 23:25 Walvis Bay: 14° | 25° Wind speed: 31km/h, Wind direction: S, Low tide: 04:08, High tide: 10:14, Low Tide: 16:37, High tide: 23:24 Rehoboth: 13° | 31° Mariental: 14° | 30° Keetmanshoop: 16° | 30° Aranos: 16° | 32° Lüderitz: 13° | 28° Ariamsvlei: 16° | 30° Oranjemund: 13° | 23° Luanda: 26° | 29° Gaborone: 15° | 23° Lubumbashi: 15° | 25° Mbabane: 13° | 20° Maseru: 11° | 17° Antananarivo: 14° | 18° Lilongwe: 15° | 25° Maputo: 19° | 26° Windhoek: 13° | 29° Cape Town: 18° | 25° Durban: 18° | 25° Johannesburg: 13° | 21° Dar es Salaam: 23° | 25° Lusaka: 15° | 27° Harare: 13° | 26° Economic Indicators: Currency: GBP to NAD 23.61 | EUR to NAD 20.2 | CNY to NAD 2.62 | USD to NAD 18.99 | DZD to NAD 0.14 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.33 | EGP to NAD 0.38 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.02 | ZMW to NAD 0.75 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.65 | RUB to NAD 0.2 | INR to NAD 0.23 | USD to DZD 134.51 | USD to AOA 832.82 | USD to BWP 13.85 | USD to EGP 48.5 | USD to KES 130.98 | USD to NGN 1138.13 | USD to ZAR 19 | USD to ZMW 25.05 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 74518.63 Down -1.05% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1551.69 Down -0.27% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 13372.72 Up +0.24% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 29616.47 Up +3.90% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 371.34/OZ DOWN -0.0045 | Copper US$ 4.28/lb DOWN -0.0168 | Zinc US$ 2 751.90/T DOWN -1.6% | Brent Crude Oil US$ 90.26/BBP DOWN -0.0053 | Platinum US$ 961.39/OZ DOWN -0.0111