Omeya ogeli apehe ihe aantu otaya si enota
Omeya ogeli apehe ihe aantu otaya si enota

Omeya ogeli apehe ihe aantu otaya si enota

Ileni Nandjato
ILENI NANDJATO

Nonando oshitopolwa shaHangwena oshi na oonzo nomithima dhomeya gomevi taku tengenekwa kutya otadhi vulu okugandja oocubic metre dhomeya dha thika poobiliyona 20, aakalimo yomiikandjohogololo ngaashi Omundaungilo, Oshikunde, Okongo oshowo Epembe otaya nu omeya inaga yogoka, omolwa ompumbwe yomeya miikandjohogololo yawo.

Omapulo ge li po oongoka kutya omolwashike ehangano lyoNamWater li wete kutya lya pumbwa okutunga endiki lyokuwapalekela nokupungula omeya mEenhana lyongundu yoomiliyona 5.65 omanga ongundu yaakonaakoni yoKalahari Ohangwena Aquifer (KOH) ya holola kutya ope na omeya ga yela momudhingoloko gwa Omhalapapa popepi noongamba dhaAngola, ngoka taga vulu okulongithwa pwaahena endiki ndyoka tali tungwa.

NamWater okwa longitha nale oshimaliwa shoomiliyona mokumboola oombola ndatu mEenhana ihe okwa hololwa kutya oomboola ndhoka odhi na omeya ge na oshimongwa.

Omeya ngoka ngashiingeyi ohaga tulwa mumwe nomeya gomominino omanga inaga longithwa.

Omanga oongundu dhaanongononi yoKOH ya lopota kutya ohayi gandja omeya kaakwashigwana yomomudhingoloko gwa Omundaungilo nopomidhingoloko dhopuushinda nomeya ngoka taya kutha mo Omhalapapa, ndjoka yi li oshinano shookilometa 40 mUuzilo wEenhana.

Okuza omvula yo 2007, Federal Institute for Geoscience and Natural Resources (BGR), oshowo oshikondo shiikumungu yomeya muuministeli wuunamapya oshowo ehangano lyoNamWater oya kala taya ningile omalolelo oKalahari Ohangwena Aquifer, ndjoka yi na omeya omawanawa ihe oge na oshimongwa.

Oonzo dhoka odha monika momvula yo 2006, na odhi li oshitopolwa shoCuvelai-Etosha Basin. Momaandaha goshiwike shika ongundu ndjoka yaanongononi oya ningi oshituthi shepato lyomakonaakono.

Pethimbo lyoshituthi, menindjela gwopoloteka ndjoka, Martin Quinger okwa popi kutya omalolelo nomapekaapeko oga manithwa nomeya otaga vulu okulongithwa.

Okwa popi kutya oye na omikalo dhopaali ndhoka tadhi vulu okulongitha meyandjakaneko lyomeya ngoka mokati koshigwana, shotango okuyandjakaneka omeya okuza koomboola mOmhalapapa popepi nOmundaungilo. Ehala ndyoka aniwa oli li popepi naAngola nomeya momudhingoloko ngoka omawanawa noopresenda 100.

Omukalo omutiyali okutula po omunino mopoloyeka yomeya mEenhana moka NamWater a longitha nale iimaliwa oyindji na ope na iikwaniipangitho nale yoku gandja omeya koshigwana.

“Oshinima oshiwanawa kombinga yomeya gomOmhalapapa omeya ngoka omawanawa ihe mEenhana omeya oge na oshimongwa na otaga vulu okugandja uupyakadhi kaantu uuna ga longithwa ethimbo ele.”

Quinger okwa popi kutya monena ope na oombola mbali mOmhalapapa ndjoka tadhi gandja omeya okuukilila kaakwashigwana.

KOH-1 oya tulwa po momvula yo 2009 na otayi gandja omeya kaakwashigwana yomOmhalapapa nomikunda dhopuushinda omanga KOH-2 tayi kondolola omboola na oya tulwa po momvula yo 2012, nokugandja omeya mOmundaungilo.

Omboola ndjoka ya tulwa pOmundaungilo kayi na oshilonga molwaashoka omeya gawo oge na oshimongwa unene.

Pahapu dhomukomeho gwehangano lyoNamWater na okwa li nale omukomeho muuministeli wuunamapya, Abraham Nehemia, okwa popi kutya NamWater okwiipyakidhila nokutula miilonga ompangela ndjoka tayi ka totha mo kutya omeya gomEenhana otaga ka longithwa ngiini omanga etungo lyendiki lyokuwapaleka omeya nokupungula omeya mEenhana lya tameke okutungwa.

Nehemia okwa popi kutya endiki ndyoka otali ka kala nokukutha mo oshimongwa shimwe momeya omanga inaga pewa oshigwana.

“Otatu vulu okugandja omeya koshigwana okuzilila moonzo dhomevi mehala ndyoka molwaashoka oguudha oshimongwa. Ngashiingeyi omeya ngoka otatu ga tula mumwe nomeya gokopomba ngoka haga zilile kendiki lyaShakati, okupitila momunino ngoka gwa ya kEenhana gweendela mOshakati-Omakango-Omafo,” Nehemia a popi.

Endiki ndyoka kwwa tegelelwa li manithwe muSepetemba gwonuumvo otali tungwa noshimaliwa sha thika poomiliyona 5.65 sha gandjwa kuGermany okupitila mo BGR.

Ngoloneya gwaHangwena, Usko Nghaamwa okwa popi kutya omikalo adhihe dhokugandja omeya koshigwana moshitopolwa odha pumbwa okutulwa po meendelelo molwaashoka oshigwana otashi si enota.

Omupeha minista guunamapya, Anna Shiweda, okwa popi kutya AaNamibia oya pumbwa okuvaako kutya oshilongo osha pumbwa okuninga omapekaapeko gokukonga omeya palwe molwaashoka oonzo dhoka dhi li moHangwena itadhi vulu okukandula po ompumbwe yomeya moshilongo ashihe.

Comments

Namibian Sun 2024-04-26

No comments have been left on this article

Please login to leave a comment

Premier League: Brighton 0 vs 4 Manchester City | Manchester United 4 vs 2 Sheffield United | Everton 2 vs 0 Liverpool | Crystal Palace 2 vs 0 Newcastle | Wolves 0 vs 1 Bournemouth | Arsenal 5 vs 0 Chelsea SerieA: Udinese 1 vs 2 AS Roma European Championships Qualifying: Coventry City 2 vs 3 Hull City | Leicester City 5 vs 0 Southampton English Championship: Coventry City 2 vs 3 Hull City | Leicester City 5 vs 0 Southampton Katima Mulilo: 16° | 33° Rundu: 16° | 33° Eenhana: 16° | 35° Oshakati: 17° | 34° Ruacana: 17° | 35° Tsumeb: 18° | 32° Otjiwarongo: 14° | 31° Omaruru: 16° | 34° Windhoek: 15° | 29° Gobabis: 18° | 30° Henties Bay: 15° | 22° Wind speed: 26km/h, Wind direction: S, Low tide: 10:31, High tide: 04:30, Low Tide: 22:38, High tide: 16:57 Swakopmund: 15° | 18° Wind speed: 28km/h, Wind direction: SW, Low tide: 10:29, High tide: 04:28, Low Tide: 22:36, High tide: 16:55 Walvis Bay: 16° | 26° Wind speed: 34km/h, Wind direction: SW, Low tide: 10:29, High tide: 04:27, Low Tide: 22:36, High tide: 16:54 Rehoboth: 17° | 31° Mariental: 20° | 34° Keetmanshoop: 22° | 34° Aranos: 20° | 33° Lüderitz: 13° | 24° Ariamsvlei: 20° | 35° Oranjemund: 17° | 30° Luanda: 26° | 29° Gaborone: 18° | 27° Lubumbashi: 11° | 25° Mbabane: 13° | 17° Maseru: 9° | 23° Antananarivo: 14° | 27° Lilongwe: 14° | 26° Maputo: 18° | 25° Windhoek: 15° | 29° Cape Town: 15° | 27° Durban: 17° | 22° Johannesburg: 15° | 23° Dar es Salaam: 23° | 31° Lusaka: 17° | 26° Harare: 14° | 26° Currency: GBP to NAD 23.46 | EUR to NAD 20.11 | CNY to NAD 2.6 | USD to NAD 18.81 | DZD to NAD 0.14 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.33 | EGP to NAD 0.39 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.71 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.68 | RUB to NAD 0.21 | INR to NAD 0.23 | USD to DZD 134.22 | USD to AOA 834.06 | USD to BWP 13.79 | USD to EGP 47.85 | USD to KES 134.48 | USD to NGN 1329.44 | USD to ZAR 18.81 | USD to ZMW 26.6 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 74329.37 Down -0.25% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1642.69 Up +6.30% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 13346.81 Up +0.49% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 25917.59 Down -3.21% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 339.02/OZ UP +0.36% | Copper US$ 4.53/lb UP +0.40% | Zinc US$ 2 869.50/T UP 0.15% | Brent Crude Oil US$ 89.10/BBP UP +0.23% | Platinum US$ 912.03/OZ DOWN -0.0042 Sport results: Premier League: Brighton 0 vs 4 Manchester City | Manchester United 4 vs 2 Sheffield United | Everton 2 vs 0 Liverpool | Crystal Palace 2 vs 0 Newcastle | Wolves 0 vs 1 Bournemouth | Arsenal 5 vs 0 Chelsea SerieA: Udinese 1 vs 2 AS Roma European Championships Qualifying: Coventry City 2 vs 3 Hull City | Leicester City 5 vs 0 Southampton English Championship: Coventry City 2 vs 3 Hull City | Leicester City 5 vs 0 Southampton Weather: Katima Mulilo: 16° | 33° Rundu: 16° | 33° Eenhana: 16° | 35° Oshakati: 17° | 34° Ruacana: 17° | 35° Tsumeb: 18° | 32° Otjiwarongo: 14° | 31° Omaruru: 16° | 34° Windhoek: 15° | 29° Gobabis: 18° | 30° Henties Bay: 15° | 22° Wind speed: 26km/h, Wind direction: S, Low tide: 10:31, High tide: 04:30, Low Tide: 22:38, High tide: 16:57 Swakopmund: 15° | 18° Wind speed: 28km/h, Wind direction: SW, Low tide: 10:29, High tide: 04:28, Low Tide: 22:36, High tide: 16:55 Walvis Bay: 16° | 26° Wind speed: 34km/h, Wind direction: SW, Low tide: 10:29, High tide: 04:27, Low Tide: 22:36, High tide: 16:54 Rehoboth: 17° | 31° Mariental: 20° | 34° Keetmanshoop: 22° | 34° Aranos: 20° | 33° Lüderitz: 13° | 24° Ariamsvlei: 20° | 35° Oranjemund: 17° | 30° Luanda: 26° | 29° Gaborone: 18° | 27° Lubumbashi: 11° | 25° Mbabane: 13° | 17° Maseru: 9° | 23° Antananarivo: 14° | 27° Lilongwe: 14° | 26° Maputo: 18° | 25° Windhoek: 15° | 29° Cape Town: 15° | 27° Durban: 17° | 22° Johannesburg: 15° | 23° Dar es Salaam: 23° | 31° Lusaka: 17° | 26° Harare: 14° | 26° Economic Indicators: Currency: GBP to NAD 23.46 | EUR to NAD 20.11 | CNY to NAD 2.6 | USD to NAD 18.81 | DZD to NAD 0.14 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.33 | EGP to NAD 0.39 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.71 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.68 | RUB to NAD 0.21 | INR to NAD 0.23 | USD to DZD 134.22 | USD to AOA 834.06 | USD to BWP 13.79 | USD to EGP 47.85 | USD to KES 134.48 | USD to NGN 1329.44 | USD to ZAR 18.81 | USD to ZMW 26.6 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 74329.37 Down -0.25% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1642.69 Up +6.30% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 13346.81 Up +0.49% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 25917.59 Down -3.21% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 339.02/OZ UP +0.36% | Copper US$ 4.53/lb UP +0.40% | Zinc US$ 2 869.50/T UP 0.15% | Brent Crude Oil US$ 89.10/BBP UP +0.23% | Platinum US$ 912.03/OZ DOWN -0.0042