Omategelelo noHIV tayi teya po aanona moNamibia
Omategelelo noHIV tayi teya po aanona moNamibia

Omategelelo noHIV tayi teya po aanona moNamibia

Namibia okwa taalela omukundu omunene gwomategelelo oshowo ekwato lyomukithi gwoHIV mokati kaanona ye, unene miitopolwa yaKavango mbyoka ya dhengwa odhimbo onene komaupyakadhi ngoka.
Jemima Beukes
Shoka osha kolekwa kuVeronica Theron, omugandjimayele gopautekinika mOmbelewa yOmunyekadhi gwOshilongo, ngoka a popi woo kutya moshitopolwa shaKunene omakwatathano gopahole pokati komapupi ga yooloka ogeli oshinima sha lundalala na osha tambulwako.

“Aanaskola ohaya zi momagumbo naavali yawo ihe oyeli momakwatathano gopaihole. Aanaskola mboka oyeli moondondo onti 10, 11 oshowo 12 nenge aashona nokuli. Ohaya yi koskola na oye na aanona pamwe. Omakwatathano ngoka otaga kwatelwa komeho komiyonena oshowo elongitho lyiikolitha niingangamithi. Otatu popi kombinga yaanona mboka haya yi kooskola,” Theron a popi.

Okwa popi kutya aanaskola yamwe ohaya zi pamwe onga aahokanathani nonando kape na uunzapo wondjokana.

Theron okwa popi ngaaka sha landula omutumba gwoonkundathaa dhomayambulepo pokati kaantu haya mono iiyemo yopokati miilongo yomUumbugantu waAfrica.

Oonkundathana ndhoka odha longekidhwa koUnited Nations Population Fund (UNFPA) na otadhi tala uene kongushu yonkalaamwenyo nuuwanawa waakiintu oshowo aanona aashona.

Omunambelewa omukomeho gwoUNFPA moshitopolwa shomuuninginino oshowo muumbugantu waAfrica, Dr Julitta Onabanjo, okwa popi kutya omategelelo mokati kaanona aashona oge li ga londa noonkondo pombanda.

Okwa tsikile kutya omaupyakadhi pethimbo lyomategelelo nenge pethimbo lyomapulumutho osho tashi etitha woo omaso mokati kaanona yoomvula dhopokati unene aakadhona, omanga ombuto yoHIV/Aids nayo yi li oshipotha tashi etitha omaso mokati kaanona mboka.

Okwa tsikile kutya okanona kokakadhona kamwe komuunona une otaka dhigi po oskola muAfrica lyomuumbugantu omolwa etegelelo.

“Namibia okwa lopotwa e na omwaalu gwomategelelo mokati kaanona yoomvula dhopokati gu li pombanda miilongo yomuumbugantu, kwa yelekwa kutya aanona yahetatu yomaanona 100 yomvula dhoo 15 sigo 19.”

Omunyekadhi gwaNamibia, Monica Geingos okwa tsu omuthindo kutya omikalo nomaihumbato inaga lunduluka.

“Onda hala okupopya kombinga yegameno. Onda hala okupopya kombinga yomadhilaadhilo molwaashoka aagandji yomayakulo kaye na uuyelele mboka, omolwa omaitaalo onakuziwa hoka ya za. Ngele otu na omupangi ngoka okanona koomvula 15 taka yi kuye opo ka pewe iingambekithi yoluvalo ihe oku na eitaalo ndyoka kutya aantu aashona naya yande okuya momilalo nena otatu kala nuupyakadhi.”

Okwa hololwa kutya aanona yaakadhona yoomvula dhopokati oshowo aanyasha aakiintu oya gumwa noonkondo kombuto yoHIV.

Aanona yaakadhona ye li po 4 500 mwakwatelwaa aanyasha aakiintu otaku popi taya kwatwa kombuto kehe oshiwike omanga etata lyaantu taya lumbu nombuto ndjoka muuyuni yeli aakalimo yomuumbugantu waAfrica, pahapu dhaOnabanjo.

JEMIMA BEUKES

Comments

Namibian Sun 2024-04-18

No comments have been left on this article

Please login to leave a comment

Premier League: Chelsea 6 vs 0 Everton LaLiga: Osasuna 0 vs 1 Valencia SerieA: Atalanta 2 vs 2 Hellas Verona | Fiorentina 1 vs 1 Genoa European Championships Qualifying: Southampton 3 vs 0 Preston North End English Championship: Southampton 3 vs 0 Preston North End Katima Mulilo: 18° | 34° Rundu: 18° | 33° Eenhana: 20° | 36° Oshakati: 22° | 35° Ruacana: 21° | 35° Tsumeb: 20° | 33° Otjiwarongo: 18° | 32° Omaruru: 20° | 34° Windhoek: 17° | 31° Gobabis: 18° | 31° Henties Bay: 16° | 24° Wind speed: 22km/h, Wind direction: S, Low tide: 06:51, High tide: 13:03, Low Tide: 18:49, High tide: 01:16 Swakopmund: 16° | 19° Wind speed: 23km/h, Wind direction: SW, Low tide: 06:49, High tide: 13:01, Low Tide: 18:47, High tide: 01:14 Walvis Bay: 17° | 26° Wind speed: 28km/h, Wind direction: SW, Low tide: 06:49, High tide: 13:00, Low Tide: 18:47, High tide: 01:13 Rehoboth: 18° | 32° Mariental: 21° | 34° Keetmanshoop: 21° | 35° Aranos: 20° | 33° Lüderitz: 15° | 28° Ariamsvlei: 21° | 35° Oranjemund: 15° | 24° Luanda: 26° | 29° Gaborone: 18° | 30° Lubumbashi: 16° | 25° Mbabane: 15° | 26° Maseru: 11° | 24° Antananarivo: 10° | 24° Lilongwe: 17° | 24° Maputo: 19° | 30° Windhoek: 17° | 31° Cape Town: 16° | 24° Durban: 19° | 26° Johannesburg: 15° | 26° Dar es Salaam: 23° | 29° Lusaka: 18° | 28° Harare: 15° | 28° Currency: GBP to NAD 23.76 | EUR to NAD 20.36 | CNY to NAD 2.64 | USD to NAD 19.14 | DZD to NAD 0.14 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.33 | EGP to NAD 0.38 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.02 | ZMW to NAD 0.74 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.62 | RUB to NAD 0.2 | INR to NAD 0.23 | USD to DZD 134.2 | USD to AOA 832.83 | USD to BWP 13.77 | USD to EGP 48.28 | USD to KES 132.73 | USD to NGN 1147.53 | USD to ZAR 19.14 | USD to ZMW 25.5 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 73271.44 Up +0.38% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1531.99 Up +0.70% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 13455.65 Up +0.53% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 28332.65 Down -4.5% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 379.05/OZ UP +0.47% | Copper US$ 4.41/lb UP +2.18% | Zinc US$ 2 831.90/T UP 0.11% | Brent Crude Oil US$ 87.21/BBP DOWN -0.0057 | Platinum US$ 936.69/OZ DOWN -0.0035 Sport results: Premier League: Chelsea 6 vs 0 Everton LaLiga: Osasuna 0 vs 1 Valencia SerieA: Atalanta 2 vs 2 Hellas Verona | Fiorentina 1 vs 1 Genoa European Championships Qualifying: Southampton 3 vs 0 Preston North End English Championship: Southampton 3 vs 0 Preston North End Weather: Katima Mulilo: 18° | 34° Rundu: 18° | 33° Eenhana: 20° | 36° Oshakati: 22° | 35° Ruacana: 21° | 35° Tsumeb: 20° | 33° Otjiwarongo: 18° | 32° Omaruru: 20° | 34° Windhoek: 17° | 31° Gobabis: 18° | 31° Henties Bay: 16° | 24° Wind speed: 22km/h, Wind direction: S, Low tide: 06:51, High tide: 13:03, Low Tide: 18:49, High tide: 01:16 Swakopmund: 16° | 19° Wind speed: 23km/h, Wind direction: SW, Low tide: 06:49, High tide: 13:01, Low Tide: 18:47, High tide: 01:14 Walvis Bay: 17° | 26° Wind speed: 28km/h, Wind direction: SW, Low tide: 06:49, High tide: 13:00, Low Tide: 18:47, High tide: 01:13 Rehoboth: 18° | 32° Mariental: 21° | 34° Keetmanshoop: 21° | 35° Aranos: 20° | 33° Lüderitz: 15° | 28° Ariamsvlei: 21° | 35° Oranjemund: 15° | 24° Luanda: 26° | 29° Gaborone: 18° | 30° Lubumbashi: 16° | 25° Mbabane: 15° | 26° Maseru: 11° | 24° Antananarivo: 10° | 24° Lilongwe: 17° | 24° Maputo: 19° | 30° Windhoek: 17° | 31° Cape Town: 16° | 24° Durban: 19° | 26° Johannesburg: 15° | 26° Dar es Salaam: 23° | 29° Lusaka: 18° | 28° Harare: 15° | 28° Economic Indicators: Currency: GBP to NAD 23.76 | EUR to NAD 20.36 | CNY to NAD 2.64 | USD to NAD 19.14 | DZD to NAD 0.14 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.33 | EGP to NAD 0.38 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.02 | ZMW to NAD 0.74 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.62 | RUB to NAD 0.2 | INR to NAD 0.23 | USD to DZD 134.2 | USD to AOA 832.83 | USD to BWP 13.77 | USD to EGP 48.28 | USD to KES 132.73 | USD to NGN 1147.53 | USD to ZAR 19.14 | USD to ZMW 25.5 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 73271.44 Up +0.38% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1531.99 Up +0.70% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 13455.65 Up +0.53% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 28332.65 Down -4.5% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 379.05/OZ UP +0.47% | Copper US$ 4.41/lb UP +2.18% | Zinc US$ 2 831.90/T UP 0.11% | Brent Crude Oil US$ 87.21/BBP DOWN -0.0057 | Platinum US$ 936.69/OZ DOWN -0.0035