Omaso goCovid ga londo pombanda
Omakonaakono kombinga yomiyalu dhoCovid ngoka ga ningwa oga holola iipotha iipe yekwato lyombuto ndjoka yakalelapo oopresenda 81, oopresenda 91 dhekwatelo miipangelo, oopresenda 94 dhaamboka ya tulwa moICU oshowo omaso goopresenda 91 gaamboka inaya tuntilwa.
ELLANIE SMIT
OVENDUKA
Aakwashigwana yaNamibia yevulithe po 3 700 oya hulitha koCovid-10 nomwaalu ngoka otagu londo pombanda noonkondo pethimbo lyekuthikuthi etine lyombuto ndjoka, pauyelele wa pitithwa kuuministeli wuundjolowele.
Pethimbo lyomutumba gwokugandja omauyele ngoka gwa ningwa oshiwike sha piti, minista guundjolowele, Omundohotola Kalumbi Shangula okwa popi kutya ekuthikuthi etine lyoCovid ndyoka otali hwahwamekwa koOmicron ndjoka ya tameke momasiku 29 gaNovemba mo2021 moNmaibia niipotha oya londo pombanda momasiku 19 gaDesemba 2021.
Iipotha oyali ya tameke okuya pevi moasiku 26 gaDesemba omvula ya piti moka kwa li kwa lopotwa iipotha 450 mesiku.
“Okuza momasiku 16 gaDesemba okuya momasiku 11 gaJanuari, muule womasiku ngoka 27 okwa ningwa omakonaakono geli po68 975 moka iipotha 18 586 iipe ya kolekwa nokugandja eyooloko lyoopresenda 27 dhiipotha okuyeleka noopresenda 11 methimbo lya piti.”’
Minista okwa popi kutya omiyalu dhoka otadhi holola kutya omwaalu gwomakonaakono ngoka ga ningwa ogwa londa popresenda 37.2 nomwaalu gwiipotha iipe ogwa londo poopresenda 69.8 omanga omwaalu gwiipotha yomukithi ngoka gwa londo poopresenda 59.3.
“Omwaalu gwomaso ogwa londo pombanda noonkondo okuza pomaso 13 nuule womasiku 27 gopetameko okuya pomaso 181 muule womasiku 27 ga landula, naashoka otashi toloka e yo pombanda noopresenda 92.8.”
Metiyali lya piti, Namibia okwa lopota iipotha 153 290 iipe yoCOvid-19 okuza momakonaakono geli 893 635 ngoka ga ningwa.
Shoka otashi lopota woo iipotha iipe yili po 19 846 konima yomutumba gwahugunina ngoka gwa li gwa ningwa momasiku 14 gaDesemba 2021.
Shangula okwa holola omaiyuvo kombinga yomwaalu gwaantu taya kwatululwa kombuto ndjoka, moka a popi kutya iipotha yaantu ya kwatululwa kombuto ndjoka yi li po 1 876 oya lopotwa okuza momasiku gahetatu gaDesemba.
Omwaalu gwaantu yeeluka okuza koCovid guli po 140 973 ogwa lopotwa nokweetitha oopresenda dhaamboka taya eluka po 92.
Iipotha mboka natago yili oya thikama po 10 418 okuyelekaa niipotha 3 392 mbok ya li ya lopotwa petimbo lyomutumba gwa hugunina. Oomwenyo dhili po 182 odha kana nokweetitha omwaaalu ngoka pomaso 3 761 okutameka petameko lyombuto ndjika gwekomba.
Okuya mEtiyali, aantu yeli 411 163 oya mono otuntila yawo yotango nokweetitha omwaalu ngoka gu kale poopresenda 22.7, okuyeleka nomwaalu aguhe gwaakwashigwana moshilongo.
Aantu yeli po 348 552 oya tuntilwa okuudha nokweeta omwaalu gwaantu mboka ya tuntilwa gu kale poopresenda 52.7.
Okwa popi kutya sha landula etseyitho lyotuntila ya gwedhwapo, aantu yeli po 8 290 oya ka tuntilwa natangp.
Omupresidende Hage Geingob okwa popi kombinga yetindo lyontutila moka a tothamo iitopolwa moka mu na aantu inaya hala okutuntiwa.
Okwa holola kutya iitopolwa ngaashi tayi landula mpaka oyi na omwaalu omushona gwaantu mboka ya tuntilwa: Zambezi oopresenda 6%, Ohangwena, Omusati oshowo Oshikoto oopresenda 9% oshowo Oshana oopresenda 10%. Iitopolwa yin a omwaalu omunene gwaantu mboka ya tuntilwa ongaashi Hardap 23%, Kavango West oshowo Omaheke 19%, oshitopolwa shaKunene no//Karas 18%.
Okwa tseyithwa woo omilandu dhoshigwana ndhoka dhi na okulandulwa pokati komasiku 16 gaJanuari sigo 15 gaFebruali.
Inaku ningwa omalunduluko gasha kombinga yomwaalu gwaakwashigwana mboka ya pitikwa okukala ya gongala pamwe, okangendjo kuusiku, elongo oshowo omaindiko ge na sha niikolitha, oowili dhokulonga koongeshefa, omalweendo gaayehe oshowo omakonaakono gomeendelelo.
Shangula okwa popi kutya omwaalu gomagongalo gopamwe nagu kale po 200. Aanamibia mboka ya tuntila okuudha, aakalimo oshowo aahingi yomaloli itaya pulwa we ya ningilwe omakonaakono gomeendelelo iina taye ya moshilongo.
OVENDUKA
Aakwashigwana yaNamibia yevulithe po 3 700 oya hulitha koCovid-10 nomwaalu ngoka otagu londo pombanda noonkondo pethimbo lyekuthikuthi etine lyombuto ndjoka, pauyelele wa pitithwa kuuministeli wuundjolowele.
Pethimbo lyomutumba gwokugandja omauyele ngoka gwa ningwa oshiwike sha piti, minista guundjolowele, Omundohotola Kalumbi Shangula okwa popi kutya ekuthikuthi etine lyoCovid ndyoka otali hwahwamekwa koOmicron ndjoka ya tameke momasiku 29 gaNovemba mo2021 moNmaibia niipotha oya londo pombanda momasiku 19 gaDesemba 2021.
Iipotha oyali ya tameke okuya pevi moasiku 26 gaDesemba omvula ya piti moka kwa li kwa lopotwa iipotha 450 mesiku.
“Okuza momasiku 16 gaDesemba okuya momasiku 11 gaJanuari, muule womasiku ngoka 27 okwa ningwa omakonaakono geli po68 975 moka iipotha 18 586 iipe ya kolekwa nokugandja eyooloko lyoopresenda 27 dhiipotha okuyeleka noopresenda 11 methimbo lya piti.”’
Minista okwa popi kutya omiyalu dhoka otadhi holola kutya omwaalu gwomakonaakono ngoka ga ningwa ogwa londa popresenda 37.2 nomwaalu gwiipotha iipe ogwa londo poopresenda 69.8 omanga omwaalu gwiipotha yomukithi ngoka gwa londo poopresenda 59.3.
“Omwaalu gwomaso ogwa londo pombanda noonkondo okuza pomaso 13 nuule womasiku 27 gopetameko okuya pomaso 181 muule womasiku 27 ga landula, naashoka otashi toloka e yo pombanda noopresenda 92.8.”
Metiyali lya piti, Namibia okwa lopota iipotha 153 290 iipe yoCOvid-19 okuza momakonaakono geli 893 635 ngoka ga ningwa.
Shoka otashi lopota woo iipotha iipe yili po 19 846 konima yomutumba gwahugunina ngoka gwa li gwa ningwa momasiku 14 gaDesemba 2021.
Shangula okwa holola omaiyuvo kombinga yomwaalu gwaantu taya kwatululwa kombuto ndjoka, moka a popi kutya iipotha yaantu ya kwatululwa kombuto ndjoka yi li po 1 876 oya lopotwa okuza momasiku gahetatu gaDesemba.
Omwaalu gwaantu yeeluka okuza koCovid guli po 140 973 ogwa lopotwa nokweetitha oopresenda dhaamboka taya eluka po 92.
Iipotha mboka natago yili oya thikama po 10 418 okuyelekaa niipotha 3 392 mbok ya li ya lopotwa petimbo lyomutumba gwa hugunina. Oomwenyo dhili po 182 odha kana nokweetitha omwaaalu ngoka pomaso 3 761 okutameka petameko lyombuto ndjika gwekomba.
Okuya mEtiyali, aantu yeli 411 163 oya mono otuntila yawo yotango nokweetitha omwaalu ngoka gu kale poopresenda 22.7, okuyeleka nomwaalu aguhe gwaakwashigwana moshilongo.
Aantu yeli po 348 552 oya tuntilwa okuudha nokweeta omwaalu gwaantu mboka ya tuntilwa gu kale poopresenda 52.7.
Okwa popi kutya sha landula etseyitho lyotuntila ya gwedhwapo, aantu yeli po 8 290 oya ka tuntilwa natangp.
Omupresidende Hage Geingob okwa popi kombinga yetindo lyontutila moka a tothamo iitopolwa moka mu na aantu inaya hala okutuntiwa.
Okwa holola kutya iitopolwa ngaashi tayi landula mpaka oyi na omwaalu omushona gwaantu mboka ya tuntilwa: Zambezi oopresenda 6%, Ohangwena, Omusati oshowo Oshikoto oopresenda 9% oshowo Oshana oopresenda 10%. Iitopolwa yin a omwaalu omunene gwaantu mboka ya tuntilwa ongaashi Hardap 23%, Kavango West oshowo Omaheke 19%, oshitopolwa shaKunene no//Karas 18%.
Okwa tseyithwa woo omilandu dhoshigwana ndhoka dhi na okulandulwa pokati komasiku 16 gaJanuari sigo 15 gaFebruali.
Inaku ningwa omalunduluko gasha kombinga yomwaalu gwaakwashigwana mboka ya pitikwa okukala ya gongala pamwe, okangendjo kuusiku, elongo oshowo omaindiko ge na sha niikolitha, oowili dhokulonga koongeshefa, omalweendo gaayehe oshowo omakonaakono gomeendelelo.
Shangula okwa popi kutya omwaalu gomagongalo gopamwe nagu kale po 200. Aanamibia mboka ya tuntila okuudha, aakalimo oshowo aahingi yomaloli itaya pulwa we ya ningilwe omakonaakono gomeendelelo iina taye ya moshilongo.
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article