• Home
  • CRIME
  • Omalyenge giimbuluma tayi longwa koomafia dhaChina ga hololwa
Omalyenge giimbuluma tayi longwa koomafia dhaChina ga hololwa
Omalyenge giimbuluma tayi longwa koomafia dhaChina ga hololwa

Omalyenge giimbuluma tayi longwa koomafia dhaChina ga hololwa

Catherine Sasman
CATHERINE SASMAN

Andrew Fordred okwa popi kutya AaChina mboka kaye shi aanangeshefa mboka ya hala okuninga iimaliwa meendelelo tashi pitile miimbuluma ihe oyeli iilyo yoongundu dhiimbuluma ya longekidhwa.

Olundji ohaya kala inaya longwa na ohaya toto po omahala goongeshefa haga ithanwa ‘Chinatown’ na ohaya longitha omahala mokulonga iimbuluma yawo, ngaashi elanditho lyiinima ya tulwa iilimbo yomadhina ngoka ga tseyika nawa, elanditho lyiingangamithi, niimbuluma tayi ningilwa iiyamakuti, okutumbula po owala yimwe po.

Okwa popi kutya omalyenge ngoka ohaga kala niitayi oyindji muuyuni, na otaga longele okuzilila moChina.

Okwa tsikile kutya iitayi ya thika pu ine otayi longele miilongo yaAfrika mwakwatelwa Namibia, South Africa, Tanzania, Kenya, Zimbabwe naZambia.

Omalyenge ngoka oga tumbulwa komadhina kutya

Ongaashi Wo Shing Wo group, San Yee On group, 14K-Hao group, oshowo 14K-Ngai group.

Ongundu yo 14K okwa hololwa kutya oyimwe yomoongundu dhi na oonkondo moChina nomuuyuni, pahapu dhaFordred.

Oongundu ndhoka okwa hololwa dha tameke iilonga yadho moBotswana moka oshikondo shoDirectorate of Intelligence and Security Services (DISS), oshowo labour and immigration departments, ya ningi iihakanwa yoongundu dhoka dhuumafia.

Oshikondo shoDirectorate on Corruption and Economic Crime (DCEC), Financial Intelligence Agency (FIA) oshowo Botswana United Revenue Services (BURS) osha mono uuyelele kutya omuulikwa gwoBotswana Democratic Party (BDP) okwa pewa omayambidhidho kongundu ndjoka yoomafia.

Iipotha yeholeko lyoonzo dhiimaliwa mbyoka tayi konaakonwa ko

FIA noDCEC oya holola kutya oomafia ndhoka odha yaka moshilongo iimaliwa yoopula oomiliyona 45 muule woomwedhi 24.

Oongundu ndhoka okwa lopotwa kutya otadhi kwatele komeho elando nelanditho lyaali paveta lyomayego goondjamba nooniga dhoompanda nuuwe naNamibia ina hupako kongundu yiilongo mbyoka ya gwile moshiponga shoongundu ndhoka, naashoka otashi popilwa koolopota dhiipotha moompangu moshilongo.

Moomvula ngaashi o-2009 Namibia kali e na ondjodhi kutya iipotha yuukongo waali paveta mboka wa kala tawu dhana onkandangala moshishiindalongo South Afrika, otayi ka taaguuluka oongamba nokuya moNamibia.

Omukwatakanithi gwopoloyeka yoLand, Environment and Development (LEAD) moLegal Assistance Centre (LAC), Willem Odendaal, okwa popi kutya onkalo ndjoka oya lunduluka sho kwa lopotwa oshipotha shotango shedhipago lyompanda momudhingoloko gwaPalmwag muDesemba gwo-2012.



Ondjele yuukongo waaheli paveta

Fordred okwa popi kutya open a omalyenge goongangala gomoshilongo otaga longele kumwe noongangala dhaChina.

Okuza mo-2012 sigo 2015 aakwashigwana yaChina yaheyali oshowo Aanamibia 103 oya tulwa miipandeko shi na ekwatathano nuukongo waaheli paveta wiiyamakuti.





Shoka osha etitha ombelewa yOmukalelipo gwaChina yi popye kutya omapopyo ngoka taga ningwa kutya aakwashigwana yaChina otaya longo iimbuluma moshilongo itaye ga popile molwaashoka oyendji mboka ya tulwa miipandeko aakwashigwana yaNamibia.

Nonando ongaaka oFinancial Intelligence Centre (FIC) oya totha mo kutya aakwashigwana yaNamibia ohaya kutha unene ombinga muukongo wopondondo yotango nontiyali.

Oya popi kutya AaChina ohaya kutha ombinga muukongo wopondondo onti-3 miimbuluma ya longekidhwa noongundu ndhoka ohadhi kutu miilonga yiimbuluma aakwashigwana yomoshilongo oyo ya longe iilonga yawo ya nyata.

MuDesemba gwomvula ya piti, oNamibian Chamber of Environment oya pula omukalelipo gwaChina moNamibia opo ku hulithepo iimbuluma yomiyonena yiimayamuti, nehangano ndyoka olya popi kutya ombelewa yomukalelipo oyo yi na oshinakugwanithwa shomaihumbato gaakwashigwana yaawo.

Aakuthimbinga yomoshilongo

Elyenge lyomoshilongo olya kwatela mo Dr Gerson Kandjii pamwe nooyakwawo mboka ya tulwa miipandeko iikando yontumba omolwa iipotha yuukongo waaheli paveta.

Ongundu ndjoka tango oya tulwa miipandeko muNovemba gwo-2014 omolwa edhipago lyoompanda 4 mEtosha National Park. Omanga ye li pondje yondholongo sho ya pewa omboloha, oya tulwa ishewe miipandeko omolwa edhipago lyomukwashigwana gwaGermany, Reinhard Schmidt momudhingoloko gwaKalkrand muMaalitsa gwo-2015.







Etulo lyawo miipandeko shi na sha nedhipago lyoompanda mEtosha, olya etitha woo etulitho miipandeko lyaPinehas Auene, omupeha omukomeho gwoshikondo shodirectorate of maritime affairs. Okwa mangululwa modhoongo komboloha yooN$35 000.

Okwa tulwa woo miipandeko Fillemon Magongo Ilende, omunambelewa gwopolisi, ngoka ta kwatakanithwa noshipotha shoka, na okwa mangululwa koshimaliwa shoN$25 000.

Ongundu tayi ithanwa ‘Karibib gang’, ndjoka ya kala tayi longo moomvula dho-2010, oya kwatela moBeatus Emvula, Absalom Fillemon, Thomas Iyambo, Jacob Jacobine, Joe Emvula, Otillia Sheehama, Paulus Amakali oshowo Thomas Xoagub.

Absalom okwa tulwa miipandeko konima yomwedhi gumwe omolwa oshipotha shedhipago lyompanda na okwa holoka komeho yompangu yaMangestrata mOmaruru.



Fordred okwa popi kutya ongundu ndjoka yi li popepi na Festus Mazuva, omuniilonga mehangano lyaNored, oya kambadhala okulanditha ooniga dhoompanda moZambia muMei gwo-2016.

Shoka osha etitha etulo miipandeko lyaNefuma Stefanus pamwe naakwashigwana yaZambia yatatu, mboka yaali yomuyo aanambelelwa yetanga lyegameno moshilongo shoka.

Mazuva, Eben Levi naTuakutuakumue Mupiam oya tulwa miipandeko na oya tindilwa omboloha, ihe mo2013 Levi okwa mangululwa pahenda yomupresidende. Ngoka natango ta kongwa okwa tseyika nedhina Ulemo, ngoka e li omupangi moshipangelo shEpangelo shaRundu.





Ookadhenga miimbuluma mbyoka aakwashigwana yaChina

Iimbuluma mbyoka omwa kwatelwa omukwashigwana gwaChina, Xuecheng Hou (41), ngoka a tseyika nedhina Jose.



Ehangano lye lyedhina New Force Logistics otali kutha ombinga meteto lyomiti moKatima Farm oshowo Caprivi State Forest.

Fordred okwa popi kutya Hou oye omulandi omunene gwomiti tadhi ithanwa African rosewood, ndhoka ehangano lye lya kala tali tete moKatima Farm okutameka omwedhi Februali.

Hou okwa tulwa miipandeko iikando ihetatu moNamibia pokati ko-2004 no-2014m omolwa uulunga iimbuluma yiiyamakuti, nonando ina holola mompangu miipotha ayihe mbyoka, okwa pewa ombooha yongushu yooN$100 000.

Omakonaakono giimbuluma ya longekidhwa oga fala metulo miipandeko lyaHui Wang, Li Xiaoling, Li Zhibing oshowo Pu Xuexin, mboka taya lonele ondhoongo oomvul 14.

Fordred, okwa tsikile kutya okwa tulwa woo miipandeko Stefan Geng, ngoka a futu iifuta yawo yomilalo. Stefan okuli omumwayinamati gwa Zhi Geng, ngoka a tulwa miipandeko pamwe naJames Barron Wallace omolwa oshipotha sheyako moshilongo oniga gompanda.

Fordred okwa popi kutya ope na woo uumbangi tawu holola ekuthombinga lyaakwashigwana yaPakistani naaIndia.

Comments

Namibian Sun 2024-04-27

No comments have been left on this article

Please login to leave a comment

Premier League: Brighton 0 vs 4 Manchester City | Manchester United 4 vs 2 Sheffield United | Everton 2 vs 0 Liverpool | Crystal Palace 2 vs 0 Newcastle | Wolves 0 vs 1 Bournemouth LaLiga: Real Sociedad 0 vs 1 Real Madrid SerieA: Frosinone 3 vs 0 Salernitana | Udinese 1 vs 2 AS Roma European Championships Qualifying: Queens Park Rangers 4 vs 0 Leeds United | Coventry City 2 vs 3 Hull City English Championship: Queens Park Rangers 4 vs 0 Leeds United | Coventry City 2 vs 3 Hull City Katima Mulilo: 16° | 33° Rundu: 16° | 33° Eenhana: 16° | 35° Oshakati: 17° | 34° Ruacana: 17° | 35° Tsumeb: 18° | 32° Otjiwarongo: 14° | 31° Omaruru: 16° | 34° Windhoek: 15° | 29° Gobabis: 18° | 30° Henties Bay: 15° | 22° Wind speed: 21km/h, Wind direction: S, Low tide: 11:03, High tide: 05:02, Low Tide: 23:14, High tide: 17:32 Swakopmund: 15° | 18° Wind speed: 23km/h, Wind direction: SW, Low tide: 11:01, High tide: 05:00, Low Tide: 23:12, High tide: 17:30 Walvis Bay: 16° | 26° Wind speed: 28km/h, Wind direction: SW, Low tide: 11:01, High tide: 04:59, Low Tide: 23:12, High tide: 17:29 Rehoboth: 17° | 31° Mariental: 20° | 34° Keetmanshoop: 22° | 34° Aranos: 20° | 33° Lüderitz: 13° | 24° Ariamsvlei: 20° | 35° Oranjemund: 17° | 30° Luanda: 26° | 29° Gaborone: 18° | 27° Lubumbashi: 11° | 25° Mbabane: 13° | 17° Maseru: 9° | 23° Antananarivo: 14° | 27° Lilongwe: 14° | 26° Maputo: 18° | 25° Windhoek: 15° | 29° Cape Town: 15° | 27° Durban: 17° | 22° Johannesburg: 15° | 23° Dar es Salaam: 23° | 31° Lusaka: 17° | 26° Harare: 14° | 26° #N/A #N/A