• Home
  • HEALTH
  • Iipotha iipe yoHepatitis E ya londo pombanda
Iipotha iipe yoHepatitis E ya londo pombanda
Iipotha iipe yoHepatitis E ya londo pombanda

Iipotha iipe yoHepatitis E ya londo pombanda

Ehangano lyoWorld Health Organisation olya popi kutya epangelo oshowo omalelo gopaitopolwa oya pumbwa okukatuka oonkatu dhomeendelelo mokuungaunga netukuko lyomukithi gwoHepatitis E.
Jana-Mari Smith
Ehangano lyUundjolowele mUuyuni, oWorld Health Organisation (WHO) olya holola omaiyuvo ngoka oshiwike shika, sha landula e yo pombanda ndyoka lya dhidhikikwa metukuko lyiipotha yomukithi gwohepatitis E muJuni, nokupopya kutya okwa pumbwa okukatukwa oonkatu omolwa omukithi ngoka ngashiingeyi gwa kwata AaNamibia ye li po 5 400 nokudhipaga aantu yeli po 45, konima nkene gwa tukuka oomvula mbali dha piti.

Iipotha yomukithi ngoka yi li po 56 oya dhidhilikwa pokati komasiku 20 gaMei oshowo gaali gaJuni nuumvo, palopota ompe ndjoka ya pitithwa kuuministeli wuundjolowele, nomwaalu ngoka ogwa londo pombanda sigo opiipotha 113 okuza momasiku gatatu sigo 16 gaJuni.

Mokuyamukula, olopota yopaundjolowele wopaulumomhumbwe nomatukuko gomikithi muAfrika ndjoka ya pitithwa koWHO mOmaandaha, oya holola omaupyakadhi ngoka taga yi moshipala oonkambadhala dhokukondolola omukithi ngoka uule woomwedhi 20 ngashiingeyi.

WHO okwa gandja ekunkililo kepangelo nomalelo giitopolwa opo ya katuke oonkatu nokutala komaupyakadhi ngoka geli eshongo mokukondjitha omukithi ngoka.

Olopota oya holola kutya e yo pombanda lyiipotha yomukithi ngoka moNamibia muule womasiku ga piti, oli li omaipulo omanene unene sho oshilongo sha taalela onkalo yoshikukuta ndjoka tayi vulu okuya moshipala eyandjakaneko lyomeya nokutula pombanda ompumbwe yomeya moshilongo.

Olopota oya holola kutya omukithi gwohepatitis E ngoka gwa tukuka moNamibia muSepetemba gwomvula yo 2017, ogwa ninga omukundu omunene moshilongo.

Namibia okwa lopotwa kutya okuli a gumwa nayi noonkondo komukithi ngoka oshowo uule wethimbo omukithi gwa kala moshilongo uule woomwedhi dhi vulithe po 18 ngashiingeyi.

Uupyakadhi wumwe mboka wa dhidhilikwa kutya otawu taandelitha unene omukithi, ompumbwe yomeya ga yogoka, omayambidhidho gopauyogoki mokati koshigwana unene komahala hoka kwadhidhilikwa omukithi unene momalukanda.



Omalimbililo

Iipotha yombuto yohepatatais E ngashiingeyi oyi li po 5 423, okuza po 5 309 petameko lyomwedhi Juni.

Uuministeli wuundjolowele owa koleke kutya iipotha iipe yi li 113 yombuto yohepatitis mboka ya dhidhilikwa ngashiingeyi o 60 oya lopotwa moshitopolwa shaKhomas, ya landulwa kiipotha 17 ya dhidhilikwa moshitopolwa shErongo, moshitopolwa shaMusati omwa dhidhilikwa iipotha ihetatu, mOmaheke omwa dhidhilikwa iipotha ihamano omanga miitopolwa Oshana, Ohangwena oshowo Kavango mwadhidhilikwa oshipotha shimwe kehe pokati komasiku gatatu sigo 16 gaJuni.

Omukithi ngoka ogwa tukuka unene momalukanda moka mu na ompumbwe yeyandjakaneko lyomeya ga yogoka, oshowo ompumbwe yuundjugo niikwaniipangitho yilwe yuuyogoki mwakwatelwa woo omahala gokwiiyogela koonyala.

Omahala ngoka ga dhengwa unene ongaashi Havana noGoreangab mOvenduka oshowo olukanda lwaDRC moSwakopmund.

Moshitopolwa shaKhomas, aantu ya thika po 3 529 oya kwatwa kombuto ndjoka omanga moshitopolwa shErongo, aantu ye li po 1 267 ya gumwa.

Iitopolwa yilwe ya hupako oyo ya humbata oopresenda 12 dhombuto ndjoka.

Iipotha yi li po 37 yohepatitis A oya lopotwa moshitopolwa shaMusati nuumvo, na otaku tengenekwa kutya oyo ya etitha etukuko ndyoka.

Ombuto hepatitis E oshowo A adhihe ohadhi taandelithwa okuza monyata nenge momeya niikulya ya kwatwa koombuto ndhoka, na ohayi taandele unene momahala ge na onkalo yuuyogoki ya nkundipala. Dr Bernard Haufiku, ngoka a kwatele komeho okomitiye yekondololo lyopaulumomhumbwe lyuundjolowele pashigwana, okwa li a popi kutya okwa pumbwa okuteya po elyenge lyetaandelitho lyoombuto ndhoka.

JANA-MARI SMITH

Comments

Namibian Sun 2024-04-27

No comments have been left on this article

Please login to leave a comment

Premier League: Brighton 0 vs 4 Manchester City | Manchester United 4 vs 2 Sheffield United | Everton 2 vs 0 Liverpool | Crystal Palace 2 vs 0 Newcastle | Wolves 0 vs 1 Bournemouth LaLiga: Real Sociedad 0 vs 1 Real Madrid SerieA: Frosinone 3 vs 0 Salernitana | Udinese 1 vs 2 AS Roma European Championships Qualifying: Queens Park Rangers 4 vs 0 Leeds United | Coventry City 2 vs 3 Hull City English Championship: Queens Park Rangers 4 vs 0 Leeds United | Coventry City 2 vs 3 Hull City Katima Mulilo: 16° | 31° Rundu: 20° | 32° Eenhana: 17° | 33° Oshakati: 19° | 33° Ruacana: 16° | 33° Tsumeb: 17° | 31° Otjiwarongo: 17° | 30° Omaruru: 19° | 32° Windhoek: 16° | 28° Gobabis: 17° | 28° Henties Bay: 17° | 25° Wind speed: 19km/h, Wind direction: S, Low tide: 11:03, High tide: 05:02, Low Tide: 23:14, High tide: 17:32 Swakopmund: 16° | 22° Wind speed: 21km/h, Wind direction: SW, Low tide: 11:01, High tide: 05:00, Low Tide: 23:12, High tide: 17:30 Walvis Bay: 18° | 29° Wind speed: 28km/h, Wind direction: SW, Low tide: 11:01, High tide: 04:59, Low Tide: 23:12, High tide: 17:29 Rehoboth: 18° | 29° Mariental: 21° | 32° Keetmanshoop: 22° | 33° Aranos: 18° | 31° Lüderitz: 16° | 28° Ariamsvlei: 22° | 33° Oranjemund: 14° | 25° Luanda: 25° | 30° Gaborone: 15° | 26° Lubumbashi: 11° | 24° Mbabane: 11° | 20° Maseru: 10° | 23° Antananarivo: 15° | 24° Lilongwe: 13° | 24° Maputo: 17° | 26° Windhoek: 16° | 28° Cape Town: 16° | 23° Durban: 15° | 24° Johannesburg: 14° | 23° Dar es Salaam: 23° | 30° Lusaka: 15° | 25° Harare: 12° | 24° Currency: GBP to NAD 23.44 | EUR to NAD 20.1 | CNY to NAD 2.59 | USD to NAD 18.8 | DZD to NAD 0.14 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.32 | EGP to NAD 0.38 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.7 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.66 | RUB to NAD 0.2 | INR to NAD 0.23 | USD to DZD 134.22 | USD to AOA 834.06 | USD to BWP 13.79 | USD to EGP 47.85 | USD to KES 134.48 | USD to NGN 1329.44 | USD to ZAR 18.78 | USD to ZMW 26.5 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 75370.99 Up +1.40% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1673.12 Up +1.85% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 13354.97 Up +0.06% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 25917.59 Down -3.21% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI 9142.54 Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 338.05/OZ UP +0.31% | Copper US$ 4.54/lb UP +0.71% | Zinc US$ 2 869.50/T UP 0.15% | Brent Crude Oil US$ 88.96/BBP UP +0.08% | Platinum US$ 913.47/OZ DOWN -0.0026 Sport results: Premier League: Brighton 0 vs 4 Manchester City | Manchester United 4 vs 2 Sheffield United | Everton 2 vs 0 Liverpool | Crystal Palace 2 vs 0 Newcastle | Wolves 0 vs 1 Bournemouth LaLiga: Real Sociedad 0 vs 1 Real Madrid SerieA: Frosinone 3 vs 0 Salernitana | Udinese 1 vs 2 AS Roma European Championships Qualifying: Queens Park Rangers 4 vs 0 Leeds United | Coventry City 2 vs 3 Hull City English Championship: Queens Park Rangers 4 vs 0 Leeds United | Coventry City 2 vs 3 Hull City Weather: Katima Mulilo: 16° | 31° Rundu: 20° | 32° Eenhana: 17° | 33° Oshakati: 19° | 33° Ruacana: 16° | 33° Tsumeb: 17° | 31° Otjiwarongo: 17° | 30° Omaruru: 19° | 32° Windhoek: 16° | 28° Gobabis: 17° | 28° Henties Bay: 17° | 25° Wind speed: 19km/h, Wind direction: S, Low tide: 11:03, High tide: 05:02, Low Tide: 23:14, High tide: 17:32 Swakopmund: 16° | 22° Wind speed: 21km/h, Wind direction: SW, Low tide: 11:01, High tide: 05:00, Low Tide: 23:12, High tide: 17:30 Walvis Bay: 18° | 29° Wind speed: 28km/h, Wind direction: SW, Low tide: 11:01, High tide: 04:59, Low Tide: 23:12, High tide: 17:29 Rehoboth: 18° | 29° Mariental: 21° | 32° Keetmanshoop: 22° | 33° Aranos: 18° | 31° Lüderitz: 16° | 28° Ariamsvlei: 22° | 33° Oranjemund: 14° | 25° Luanda: 25° | 30° Gaborone: 15° | 26° Lubumbashi: 11° | 24° Mbabane: 11° | 20° Maseru: 10° | 23° Antananarivo: 15° | 24° Lilongwe: 13° | 24° Maputo: 17° | 26° Windhoek: 16° | 28° Cape Town: 16° | 23° Durban: 15° | 24° Johannesburg: 14° | 23° Dar es Salaam: 23° | 30° Lusaka: 15° | 25° Harare: 12° | 24° Economic Indicators: Currency: GBP to NAD 23.44 | EUR to NAD 20.1 | CNY to NAD 2.59 | USD to NAD 18.8 | DZD to NAD 0.14 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.32 | EGP to NAD 0.38 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.7 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.66 | RUB to NAD 0.2 | INR to NAD 0.23 | USD to DZD 134.22 | USD to AOA 834.06 | USD to BWP 13.79 | USD to EGP 47.85 | USD to KES 134.48 | USD to NGN 1329.44 | USD to ZAR 18.78 | USD to ZMW 26.5 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 75370.99 Up +1.40% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1673.12 Up +1.85% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 13354.97 Up +0.06% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 25917.59 Down -3.21% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI 9142.54 Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 338.05/OZ UP +0.31% | Copper US$ 4.54/lb UP +0.71% | Zinc US$ 2 869.50/T UP 0.15% | Brent Crude Oil US$ 88.96/BBP UP +0.08% | Platinum US$ 913.47/OZ DOWN -0.0026