Ekwato lyoohi lya pitilila itali popilwa
Okwa dhidhilikwa ekwato lyohi lya pitilila komukomunkulofuta gwomoonoli yondoolopa yaHenties Bay, sha etitha mayola gwondoolopa ndjoka a katuke oonkatu.
Uule wiiwike ya piti ngashiingeyi oohi dholudhi halu ithanwa Kabeljou okwa lopotwa dha kwatwa sha pitilila komukulofuta gwaHenties Bay, namayola gwondoolopa ndjoka Herman Honeb okwa tokola okuya moshipala omukundu ngoka.
Konima nkene omafudho giituthi yomatango omanene ga tameke kuyele Desemba gwomvula ya piti okwa lopotwa omwaalu ogundji gwoohi gwa kwatelwa komukulofuta ngoka kaakwashigwana, nayamwe po oya yi pondje oompango nokukwata oohi odhindji dhi vulithe omwaalu ngoka gwa tulwa po paveta.
“Otashi limbililike sho otashi halutha woo”, Spyker Kruger ngoka ha gandja omalweendo kaakwati yoohi moHenties Bay a popi, a limbililwa konakuyiwa yoonzo dhoohi ngele nena onkalo ndjoka oya tsikile.
Oyendji oya holola omaiyuvo gawo kombinga yonkalo ndjoka, pethimbo ndyoka natango pe na omananathano kombinga yoHanganeni Artisinal Fishing Association (HAFA), ngoka omalalakano ge ga nuninwa okugandja iiyemo kaantu mboka kaye na iilonga okupitila mekwato lyoohi.
“Ope na omwaka gomukundu”, Honeb a zimine.
HAFA oku na omaludhi gomapitiko gokukwata oohi ngoka ha gandja, nehangano ndyoka olya nuninwa aantu ayehe mboka ihaya longo opo ya vule okwiimonena iiyemo okupitia mekwato lyoohi. Oya pitikwa owala okukwata oohi dhili pomulongo ngaashi tashi uthwa kompango.
“Otwa li komukulofuta omasiku ngaka ihe omulumentu gumwe a li pooha natse okwa li ta kwata oohi kee na oluthuwo,” Kruger.
Okwa popi kutya okwa li a pula omulumentu ngoka na okwe mu yamukula nongeyo kutya ye okwiishangitha noHAFA na oku na uuthemba wokukwata omwaalu gwoohi kehe ngoka a hala, nonando okwa li nale a kwata oohi dhi li po 54.
Honeb okwa popi kutya omukalo ngoka otagu kutha ongushu elalakano lyoHAFA, na omolwa omantompelo ngoka okwa kutha oonkondo manga omapitiko gamwe po ngoka ya gandja okupitila mehangano ndyoka.
Aakwati yoohi yamwe po oya gandja uusama kaakonaakoni moshikondo shoohi noonzo dhomomeya mboka ye na oshinakugwanithwa shokukondolola ominkulofuta unene ngele tashi ya kekwato lyoohi.
Oya popi kutya inaya mona aanambelewa mboka pethimbo lyomafudho taya patolola omunkulofuta naashoka osho sha etitha onkalo ndjoka yi nayipale noonkondo molwaashoka aantu kaye na uumbanda washa.
Oya pula woo ku gandjwe omageelo geli pombanda kwaamboka taya adhika taya pogola omapango nokukwata omwaalu gwoohi gwa pitilila nenge oohi ooshona naandhoka dhuuthwa okukwatwa.
Omunambelewa omukuluntu omukonaakoni muuministeli woohi noonzo dhomeya, Rosalia Mupetani ina vula okutya sha komapulo ngoka a ningilwa molwaashoka oku li mefudho.
Omanga ngoka ta longo pehala lyomunambelewa omukonaakoni omukuluntu ina vula okumonika.
Honeb okwa popi kutya HAFA oshowo aakonaakoni mboka oya taalela ompumbwe yiiyemo ihe onkalo ndjoka otayi ka lunduluka mbala.
Erwin Leuschner
Konima nkene omafudho giituthi yomatango omanene ga tameke kuyele Desemba gwomvula ya piti okwa lopotwa omwaalu ogundji gwoohi gwa kwatelwa komukulofuta ngoka kaakwashigwana, nayamwe po oya yi pondje oompango nokukwata oohi odhindji dhi vulithe omwaalu ngoka gwa tulwa po paveta.
“Otashi limbililike sho otashi halutha woo”, Spyker Kruger ngoka ha gandja omalweendo kaakwati yoohi moHenties Bay a popi, a limbililwa konakuyiwa yoonzo dhoohi ngele nena onkalo ndjoka oya tsikile.
Oyendji oya holola omaiyuvo gawo kombinga yonkalo ndjoka, pethimbo ndyoka natango pe na omananathano kombinga yoHanganeni Artisinal Fishing Association (HAFA), ngoka omalalakano ge ga nuninwa okugandja iiyemo kaantu mboka kaye na iilonga okupitila mekwato lyoohi.
“Ope na omwaka gomukundu”, Honeb a zimine.
HAFA oku na omaludhi gomapitiko gokukwata oohi ngoka ha gandja, nehangano ndyoka olya nuninwa aantu ayehe mboka ihaya longo opo ya vule okwiimonena iiyemo okupitia mekwato lyoohi. Oya pitikwa owala okukwata oohi dhili pomulongo ngaashi tashi uthwa kompango.
“Otwa li komukulofuta omasiku ngaka ihe omulumentu gumwe a li pooha natse okwa li ta kwata oohi kee na oluthuwo,” Kruger.
Okwa popi kutya okwa li a pula omulumentu ngoka na okwe mu yamukula nongeyo kutya ye okwiishangitha noHAFA na oku na uuthemba wokukwata omwaalu gwoohi kehe ngoka a hala, nonando okwa li nale a kwata oohi dhi li po 54.
Honeb okwa popi kutya omukalo ngoka otagu kutha ongushu elalakano lyoHAFA, na omolwa omantompelo ngoka okwa kutha oonkondo manga omapitiko gamwe po ngoka ya gandja okupitila mehangano ndyoka.
Aakwati yoohi yamwe po oya gandja uusama kaakonaakoni moshikondo shoohi noonzo dhomomeya mboka ye na oshinakugwanithwa shokukondolola ominkulofuta unene ngele tashi ya kekwato lyoohi.
Oya popi kutya inaya mona aanambelewa mboka pethimbo lyomafudho taya patolola omunkulofuta naashoka osho sha etitha onkalo ndjoka yi nayipale noonkondo molwaashoka aantu kaye na uumbanda washa.
Oya pula woo ku gandjwe omageelo geli pombanda kwaamboka taya adhika taya pogola omapango nokukwata omwaalu gwoohi gwa pitilila nenge oohi ooshona naandhoka dhuuthwa okukwatwa.
Omunambelewa omukuluntu omukonaakoni muuministeli woohi noonzo dhomeya, Rosalia Mupetani ina vula okutya sha komapulo ngoka a ningilwa molwaashoka oku li mefudho.
Omanga ngoka ta longo pehala lyomunambelewa omukonaakoni omukuluntu ina vula okumonika.
Honeb okwa popi kutya HAFA oshowo aakonaakoni mboka oya taalela ompumbwe yiiyemo ihe onkalo ndjoka otayi ka lunduluka mbala.
Erwin Leuschner
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article