Ekondjitho lyuukongo waaheli paveta
ELLANIE SMIT
Opolisi yaNamibia oya tumu iilyo yi li 280 opo yi ka yambidhidhe mekondjitho lyuukongo waaheli paveta.
Omukomeho gwopolisi, Sebastian Ndeitunga okwa popi kutya iilyo mbyoka ya hogololwa okuza moshilongo otayi tumwa uule woomwedhi ndatu moPalmwag Concession, Etosha oshowo Bwabwata national park.
Okwa popi kutya elalakano okunkondopeka opatolola mekondjitho lyuukongo nokuyambidhidha aanambelewa yuuministeli womidhingoloko.
Ndeitunga okwa li ta popi poshigongiilonga showildlife legislation for prosecutors and investigating officers shoka sha ningilwa mOvenduka oshiwike sha piti.
Okwa dhimbulukitha aakuthimbinga moshigongiilonga kutya omboloha oyi li uuthemba woomuntu kehe ngoka ina monika ondjo naatango na etindilo lyomboloha inali tali ka ko onga egeelo.
Ominista yomidhingoloko, Pohamba Shifeta oya popi kutya oshindji natango osha pumbwa okuningwa opo ku kwashilipalekwe kutya mboka taya longele iiyamakuti omiyonena oya pangulwa nokupewa omageelo kwiikwatelelwa koompango dhegameno lyiiyamakuti.
Okwa popi kutya uukongo woondjamba odhowo oompanda mboka wa dhidhilikwa muAfrika otawu limbilike na itawu vulu okwiidhidhimikilwa.
“E yo pombanda lyiimbuluma mbyoka ya longekidhwa muukongo wiiyamakuti otali hwahwameke uulingilingi, otali yi moshipala ombili, otali kondopele omalanditho giinima nayi pitikwa, otali gwitha pevi omaliko giilongo ngoka giikolelela miiyamakuti.”
Ompango yoNature Conservation Ordinance of 1975 oya lundululwa nokutula pombanda omageelo guukongo waaheli paveta. Ompango yoControlled Wildlife Products and Trade Act of 2008 nayo oya lundululwa nokutula pombanda omageelo giifuta kwaamboka taya adhika ye na iiyamakuti nenge iilongomwa yiiyamakuti ya gamenwa.
Shifeta okwa tsu omuthindo kutya iimbuluma mbyoka oya pumbwa okutalikako onga iimbuluma iinene na osha simana noonkondo aafali yiihokolola kompangu naanambelewa yomakonaakono giimbuluma ya tale nawa nokwiindungika kombinga yoompango dhoPrevention of Organised Crime Act (POCA) nokudhi tula miilonga mekondjitho lyuukongo mboka waaheli paveta.
Okwa tsikile kutya aafali yiihokolola kompangu naapanguli oya pumbwa okunongela nokuuvako uupyakadhi wiimbuluma tayi longelwa iiyamakuti keliko lyopaitopolwa oshowo keliko lyoshilongo.
Oompanda dhi li 28 okwa lopotwa dha dhipagwa nale nuumvo okuyeleka noompanda 70 dha dhipagwa omvula ya piti, omanga oondjamba dhi li 11 dha dhipagwa nuumvo kuyeleka noondjamba 27 ndhoka dha dhipagwa omvula ya piti.
Oshiwike sha piti, iimbuluma yuukongo waaheli paveta yi li iheyali oya lopotwa omanga aafekelewa ye li 13 ya tulwa miipandeko.
Shoka oshiikwatelelwa kuuyelele mboka wa gandjwa koshikondo shoIntelligence and Investigative Unit muuministeli womidhingoloko oshowo oshikondo shoProtective Resources Division muuministeli wopolisi.
Aafekela yane yomaafekelwa 13 oya tulwa miipandeko omolwa uukongo wompanda oshowo ondjamba.
Ooniga dhoompanda mbali, omayego gaali goondjamba, oshipa shonkoshi niilwitho oshowo iipa yiinamwenyo ya gamenwa niinamwenyo yi na omwenyo oya kwatwako kopolisi oshiwike sha piti.
Olopota oya holola kutya oompanda mbali odha dhipagwa mofaalama yaFarm Gravenstyn moDordabis. Opolisi oya holola kutya aafekelwa kaye shiwike oya dhipaga oompanda ndhoka nokukuthako ooniga naashoka osha monika owala kumwene gwofaalama mEtine.
Opolisi yaNamibia oya tumu iilyo yi li 280 opo yi ka yambidhidhe mekondjitho lyuukongo waaheli paveta.
Omukomeho gwopolisi, Sebastian Ndeitunga okwa popi kutya iilyo mbyoka ya hogololwa okuza moshilongo otayi tumwa uule woomwedhi ndatu moPalmwag Concession, Etosha oshowo Bwabwata national park.
Okwa popi kutya elalakano okunkondopeka opatolola mekondjitho lyuukongo nokuyambidhidha aanambelewa yuuministeli womidhingoloko.
Ndeitunga okwa li ta popi poshigongiilonga showildlife legislation for prosecutors and investigating officers shoka sha ningilwa mOvenduka oshiwike sha piti.
Okwa dhimbulukitha aakuthimbinga moshigongiilonga kutya omboloha oyi li uuthemba woomuntu kehe ngoka ina monika ondjo naatango na etindilo lyomboloha inali tali ka ko onga egeelo.
Ominista yomidhingoloko, Pohamba Shifeta oya popi kutya oshindji natango osha pumbwa okuningwa opo ku kwashilipalekwe kutya mboka taya longele iiyamakuti omiyonena oya pangulwa nokupewa omageelo kwiikwatelelwa koompango dhegameno lyiiyamakuti.
Okwa popi kutya uukongo woondjamba odhowo oompanda mboka wa dhidhilikwa muAfrika otawu limbilike na itawu vulu okwiidhidhimikilwa.
“E yo pombanda lyiimbuluma mbyoka ya longekidhwa muukongo wiiyamakuti otali hwahwameke uulingilingi, otali yi moshipala ombili, otali kondopele omalanditho giinima nayi pitikwa, otali gwitha pevi omaliko giilongo ngoka giikolelela miiyamakuti.”
Ompango yoNature Conservation Ordinance of 1975 oya lundululwa nokutula pombanda omageelo guukongo waaheli paveta. Ompango yoControlled Wildlife Products and Trade Act of 2008 nayo oya lundululwa nokutula pombanda omageelo giifuta kwaamboka taya adhika ye na iiyamakuti nenge iilongomwa yiiyamakuti ya gamenwa.
Shifeta okwa tsu omuthindo kutya iimbuluma mbyoka oya pumbwa okutalikako onga iimbuluma iinene na osha simana noonkondo aafali yiihokolola kompangu naanambelewa yomakonaakono giimbuluma ya tale nawa nokwiindungika kombinga yoompango dhoPrevention of Organised Crime Act (POCA) nokudhi tula miilonga mekondjitho lyuukongo mboka waaheli paveta.
Okwa tsikile kutya aafali yiihokolola kompangu naapanguli oya pumbwa okunongela nokuuvako uupyakadhi wiimbuluma tayi longelwa iiyamakuti keliko lyopaitopolwa oshowo keliko lyoshilongo.
Oompanda dhi li 28 okwa lopotwa dha dhipagwa nale nuumvo okuyeleka noompanda 70 dha dhipagwa omvula ya piti, omanga oondjamba dhi li 11 dha dhipagwa nuumvo kuyeleka noondjamba 27 ndhoka dha dhipagwa omvula ya piti.
Oshiwike sha piti, iimbuluma yuukongo waaheli paveta yi li iheyali oya lopotwa omanga aafekelewa ye li 13 ya tulwa miipandeko.
Shoka oshiikwatelelwa kuuyelele mboka wa gandjwa koshikondo shoIntelligence and Investigative Unit muuministeli womidhingoloko oshowo oshikondo shoProtective Resources Division muuministeli wopolisi.
Aafekela yane yomaafekelwa 13 oya tulwa miipandeko omolwa uukongo wompanda oshowo ondjamba.
Ooniga dhoompanda mbali, omayego gaali goondjamba, oshipa shonkoshi niilwitho oshowo iipa yiinamwenyo ya gamenwa niinamwenyo yi na omwenyo oya kwatwako kopolisi oshiwike sha piti.
Olopota oya holola kutya oompanda mbali odha dhipagwa mofaalama yaFarm Gravenstyn moDordabis. Opolisi oya holola kutya aafekelwa kaye shiwike oya dhipaga oompanda ndhoka nokukuthako ooniga naashoka osha monika owala kumwene gwofaalama mEtine.
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article