Egandjo lyuukwathitho oshali kaanona yaakadhona
Omanga aanona yaakadhona ya thika po 600 ye li melago lyokumona uukwathitho woshali okuza kepangelo okutameka omvula ya piti, aanona yaakadhona mboka haya yi kooskola yeli po 150 000 mooskola dhaNamibia oye li mompumbwe yokumona uukwathitho mboka ya pumbwa kehe omwedhi.
Moonkambadhala okukandula po omukundu ngoka gu li shimwe shomiiyetithi ye yo moshipala elongo lyongushu kaanona yaakadhona moNamibia, uuministeli welongo pamwe nehangano lyoForum of African Women Educationalists Namibia (Fawena), oya tula miilonga omvula ya piti, opoloyeka tayi ithanwa Sanitary Pads Project.
Omukwatakanithi gwoFawena, Marlene Mungunda okwa lombwele oNamibian Sun oshiwike sha piti kutya omwaalu gwaanona yaakadhona mboka itaya vulu okumona uukwathitho mboka, ogu li lwopaanona ye li 150 000.
Konima nkene kwa tulwa miilonga opoloyeka ndjoka, aanona yaakadhona ye li po 600 nondondo onti 10 sigo 12 miitopolwa ya yooloka oya mono eyambidhidho okupitila mopoloyeka ndjoka.
Kehe okanona ohaka pewa uukwathitho wu li omulongo kehe omwedhi.
Mungunda okwa popi kutya okwa tothwa mo aanona mboka taya pewa eyambidhidho ndyoka yeli po 2 000 , na okwa tegelelwa ya ka wayimine nokukala taya mono ekwatho ndyoka okuza kopoloyeka monakuyiwa.
Mungunda okwa tsikile kutya konima nkene ya tula miilonga opoloyeka ndjoka , muSepetemba gwomvula ya piti, ooskola odhindji niitopolwa oya ningi ekwatathano nayo taya kongo ekwatho, ihe omupya omunene oye na okulonga yiikwatelela kiiyemo mbyoka ye na po oshowo omusholondondo gwaamboka ya tothwa mo.
Oshimaliwa sha thika poN$250 000 osha nuninwa opoloyeka ndjoka oshowo omayambidhidho okuza komahangano gopaumwene.
Mungunda, okwa popi kutya ngaashi ku na oopoloyeka dhoka dha nuninwa okugandja ookondoma dhoshali moshilongo, omukalo ngoka ogwa pumbwa okulongithwa megandjo lyuukwathitho kaanona yaanaskola.
Nonando onkalo yompumbwe ndjoka oya li ya e twa moshigwana omvula ya piti, ehangano lyoSister Namibia olya longa ethimbo opo li vule kandule po omukundu ngoka.
Opoloyeka tayi ithanwa Sisterpads project oya tulwa miilonga momvula yo 2014 konima sho ehangano ndyoka lya nongele kutya okufaula kooskola kuli pombanda unene moshitopolwa shaKavango, otaku etitha kaanona yaakadhona mboka taya pumbwa omayambidhidho guukwathitho.
Elsarien Katiti okwa lombwele oNamibian Sun kutya momidhingoloko moka omauyelele ihaga thikimo nawa nenge omauyelele ga pumba, akiintu natango oyiikokelelela kuukwathitho wopamuthigululwakalo mboka kwa hololwa kutya kawu na uuyogoki.
Aanona aniwa ohaya faula kooskola uule womasiku gatatu nenge gane kehe omwedhi ngele itaya vulu okumona uukwathitho.
Katiti okwa popi kutya okukwashilipaleka kutya aanona mboka oya pewa uukwathitho mboka, otashi etitha omukumo nuuntu mokati kaanona mboka, oshowo okukaleka po uundjolowele.
Moonkambadhala okuya moshipala omukundu, Sister Namibia okwa nduluka po uukwathitho mboka hawu vulu okulongithwa ishewe, uule woomvula mbali.
Onkalo ndjoka otayi etiha aanona yaakadhona ya kale itaya dhilaadhila kombinga yonkalo yawo ndjoka kehe omwedhi, nopehala ya kale nokwiitulamo melongo lyawo.
Katiti okw atsikile kutya nonando AaNamibia oyendji oya tameka oku ningwa oonkambadhala dhokuyambidhidha monkalo ndjoka, oshindji natango osha pumba wokuningwa kaatoti yoompango, ta tsu omuthindo kutya okwa pumbwa okutulwa miilonga oompango ndhoka tadhi utha eshunitho pevi lyondando yuukwathitho mboka nenge wu kale nokugandjwa oshali. Okwa popi kutya uuministeli wuundjolowele owa tameka okuninga omakonaakono kombinga yuukwathitho mboka tawu vulu okukala tawu longithwa nokukandulapo omukundu ngoka gwa taalela aanona yaakadhona, unene mboka haya hiti ooskola.
Nonando ongaaka, shoka otashi ka longa owala ngele okwa gandjwa omulilo omuzizi okuza komalelo.
MuJuni gwo2017, epangelo lyaKenya okwa tula miilonga ompango ndjoka tayi pitika egandjo lyuukwathitho mboka oshali kaanona yaakadhona ayehe mboka haya hiti ooskola dhepangelo.
Ompango ndjoka otayi utha opo uukwathitho wongushu wu pewe aanona ayehe yaakadhonna mboka ya shangithwa moskola dhepangelo oshowo omukalo gwegameno gwoku ekelahi uukwathitho mboka wa longithwa.
JANA-MARI SMITH
Moonkambadhala okukandula po omukundu ngoka gu li shimwe shomiiyetithi ye yo moshipala elongo lyongushu kaanona yaakadhona moNamibia, uuministeli welongo pamwe nehangano lyoForum of African Women Educationalists Namibia (Fawena), oya tula miilonga omvula ya piti, opoloyeka tayi ithanwa Sanitary Pads Project.
Omukwatakanithi gwoFawena, Marlene Mungunda okwa lombwele oNamibian Sun oshiwike sha piti kutya omwaalu gwaanona yaakadhona mboka itaya vulu okumona uukwathitho mboka, ogu li lwopaanona ye li 150 000.
Konima nkene kwa tulwa miilonga opoloyeka ndjoka, aanona yaakadhona ye li po 600 nondondo onti 10 sigo 12 miitopolwa ya yooloka oya mono eyambidhidho okupitila mopoloyeka ndjoka.
Kehe okanona ohaka pewa uukwathitho wu li omulongo kehe omwedhi.
Mungunda okwa popi kutya okwa tothwa mo aanona mboka taya pewa eyambidhidho ndyoka yeli po 2 000 , na okwa tegelelwa ya ka wayimine nokukala taya mono ekwatho ndyoka okuza kopoloyeka monakuyiwa.
Mungunda okwa tsikile kutya konima nkene ya tula miilonga opoloyeka ndjoka , muSepetemba gwomvula ya piti, ooskola odhindji niitopolwa oya ningi ekwatathano nayo taya kongo ekwatho, ihe omupya omunene oye na okulonga yiikwatelela kiiyemo mbyoka ye na po oshowo omusholondondo gwaamboka ya tothwa mo.
Oshimaliwa sha thika poN$250 000 osha nuninwa opoloyeka ndjoka oshowo omayambidhidho okuza komahangano gopaumwene.
Mungunda, okwa popi kutya ngaashi ku na oopoloyeka dhoka dha nuninwa okugandja ookondoma dhoshali moshilongo, omukalo ngoka ogwa pumbwa okulongithwa megandjo lyuukwathitho kaanona yaanaskola.
Nonando onkalo yompumbwe ndjoka oya li ya e twa moshigwana omvula ya piti, ehangano lyoSister Namibia olya longa ethimbo opo li vule kandule po omukundu ngoka.
Opoloyeka tayi ithanwa Sisterpads project oya tulwa miilonga momvula yo 2014 konima sho ehangano ndyoka lya nongele kutya okufaula kooskola kuli pombanda unene moshitopolwa shaKavango, otaku etitha kaanona yaakadhona mboka taya pumbwa omayambidhidho guukwathitho.
Elsarien Katiti okwa lombwele oNamibian Sun kutya momidhingoloko moka omauyelele ihaga thikimo nawa nenge omauyelele ga pumba, akiintu natango oyiikokelelela kuukwathitho wopamuthigululwakalo mboka kwa hololwa kutya kawu na uuyogoki.
Aanona aniwa ohaya faula kooskola uule womasiku gatatu nenge gane kehe omwedhi ngele itaya vulu okumona uukwathitho.
Katiti okwa popi kutya okukwashilipaleka kutya aanona mboka oya pewa uukwathitho mboka, otashi etitha omukumo nuuntu mokati kaanona mboka, oshowo okukaleka po uundjolowele.
Moonkambadhala okuya moshipala omukundu, Sister Namibia okwa nduluka po uukwathitho mboka hawu vulu okulongithwa ishewe, uule woomvula mbali.
Onkalo ndjoka otayi etiha aanona yaakadhona ya kale itaya dhilaadhila kombinga yonkalo yawo ndjoka kehe omwedhi, nopehala ya kale nokwiitulamo melongo lyawo.
Katiti okw atsikile kutya nonando AaNamibia oyendji oya tameka oku ningwa oonkambadhala dhokuyambidhidha monkalo ndjoka, oshindji natango osha pumba wokuningwa kaatoti yoompango, ta tsu omuthindo kutya okwa pumbwa okutulwa miilonga oompango ndhoka tadhi utha eshunitho pevi lyondando yuukwathitho mboka nenge wu kale nokugandjwa oshali. Okwa popi kutya uuministeli wuundjolowele owa tameka okuninga omakonaakono kombinga yuukwathitho mboka tawu vulu okukala tawu longithwa nokukandulapo omukundu ngoka gwa taalela aanona yaakadhona, unene mboka haya hiti ooskola.
Nonando ongaaka, shoka otashi ka longa owala ngele okwa gandjwa omulilo omuzizi okuza komalelo.
MuJuni gwo2017, epangelo lyaKenya okwa tula miilonga ompango ndjoka tayi pitika egandjo lyuukwathitho mboka oshali kaanona yaakadhona ayehe mboka haya hiti ooskola dhepangelo.
Ompango ndjoka otayi utha opo uukwathitho wongushu wu pewe aanona ayehe yaakadhonna mboka ya shangithwa moskola dhepangelo oshowo omukalo gwegameno gwoku ekelahi uukwathitho mboka wa longithwa.
JANA-MARI SMITH
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article