Ngurare ta lalakanene ‘uudemokoli wopaliko’ moshilongo
Oshigwana sha tala kOmuprima e shi hupithe
Omuprima ota ti kutya oonzo dhetu dhopaushitwe inadhi ikalekelwa we dhi pewe owala mboka ya adha po pwaakwanepangelo.
Omuprima Elijah Ngurare ota ti epangelo otali ka kambadhala okukwashilipaleka kutya oonzo dhetu dhopaushitwe otadhi kwatha Aaamibia ayehe moshilongo, shoka tashi ka mweneka omadhiladhilo gokutya omahala owala gamwe noohandimwe mboka ya adha po oyo haya mono omauwanawa ngaka.
Ta popi kopolohalama yoThe Agenda koNTV, ndjoka hay kala ko mOsoondaha, Ngurare okwi indile opo moshilongo mu kale "uudemokoli miikwaliko", ta ti oonzo dhopaushitwe nadhi topolelwe Aanamibia shi thike pamwe.
Omahokololo guundikushi otaga uvika esiku nesiku moshilongo shetu – sho aahona taya kutu nokulapela po aapambele yawo nookuume kawo peha lyaamboka ya longwa notaya vulu shili. Omukalo nguka, Ngurare okwa ti, ohagu indjipalitha okudhengela ondhi peho, ohagu yi moshipala ehumokomeho, ohagu shunitha monima aalongwantu, notagu kolondeke onkalo yokulonga koombunda nokukwatha owala mboka haye ku kwatha nenge ye ku kwathele.
Uudemokoli wopaliko
Ngurare okwa ti okunkondopaleka oshilongo shi kale neliko li li nawa paushili – olyo etumwalaka nenge omulandu gwe a longitha nopomathimbo a li amushanga ndjai gwewawa lyaagundjuka moSwapo – kashi na uuningilo, shila ongele oonzo dhopaushitwe nenge oonzo dhilwe tadhi topolwa pauyuuki.
“Natu kale nuudemokoli wopaliko – momukalo nguno kutya oonzo dhetu nadhi kwathe kehe gumwe moshilongo. Inadhi kwatha oohandimwe shaashi ya adha po pungame nenge pungoye,” okwa ti.
“Sho twa li tatu popi kombinga yokukondopaleka eliko lyoshilongo paushili pethimbo nda li amushanga gwewawa lyaagundjuka moSwapo, otwa li twa dhiladhila kutya ngele owu wete aantu ya hepa pomahala gamwe, ino pumbwa okutegelela Jesus e ku lombwele kutya otwa pumbwa okulonga nuuyuuki.”
Okwa gwedha po: “Ngele otu wete aantu taya si enota nenge yaa na omayakulo galwe ga simana opo y a kale nonkalamwenyo ombwanawa, nena otwa pumbwa okulonga neulumo opo tu kandule po omikundu ndhoka.”
Ngurare okwa ti kutya etopolo nawa lyoonzo dhetu otali ka kwatha tu kale twa kwatathana notwa hangana ongaakwashigwana.
Okulya mutete molwoshili
Omuwiliki gwaagundjuka nale a tseyika nawa, Ngurare okwa galukile mopolitika sho a langekwa ongomuprima mu Maalitsa kOmupresidente Netumbo Nandi-Ndaitwah.
Oomvula noomvula, Ngurare okwa talika ko nokwa pandulwa molwokukala omuleli omuwanawa, ina uvikila iilonga yuulingilingi ngaashi oomakula ge mongundu yoSwapo nenge palwe. Okwiikolelela k omakankameno ge– ngaashi okusimaneka ekotampango lyoSwapo omanga yalwe ye li lyatele pevi– osha kuthwa ko koyendji kutya osho she mu etele kashona papolitika, shoka sha ka hulila mokutidhwa kwe mongundu mo2015 pamwe naanandjungu ooyakwawo ngaashi Job Amupanda, Dimbulukeni Nauyoma naGeorge Kambala.
Mbaka yane oya kondjitha paveta okutidhwa kwawo noye shi pondola mokugalulilwa uukwashilyo wawo mongundu.
Oku shi talela kutya Omupresidente Nandi-Ndaitwah naye okwa tseyika omunashili, Ngurare okwa pulwa ngele okuyela kwawo huka otaku kwatha Namibia a yande okulunga nokwiitapula hoka kwa vuka moshilongo.
“Okukala omuleli omunashili inashi kala molwethiminiko – ihe osho shi na okukala. Nonande omakankameno goye ge ku kanithithe iilonga yoye, oto kala to kotha to mbonyoka. Otandi nyanyukwa tandi li omutete noshimbombo shepungu mokudhiginina oshili shandje,” okwa ti.
Okuvundakanitha oshigwana
Ngurare okwa holola kutya shimwe shomiinakugwanithwa ye ongomuprima okutala nkene omulandu gwokuyambula po nokunkondopeka aavalelwamo tagu longo– ngoka petameko gwa tulwa miilonga okwoopaleka omapuko nokuhepekwa kwAaluudhe– nongele ogwa kwatha lela mboka ye gu nuninwa shili nenge ogwa yambapaleka owala ooyamweyamwe mboka ya adha po paakwanepangelo.
“Osha simana okukwashilipaleka kutya mboka ya yambulwa po nokukwathwa kopolohalama ndjika otaya gandja oshiholelwa oshiwanawa, oshoka otaya hokitha nokutsa omukumo oonakuya landula, mboka taya kongo omakwatho ga faathana. Ngele owe shi yono, oto vundakaneke oshigwana.”
Okwa londodha kutya mboka taya sheke omulandu nguka gwokuyambula po nokunkondopeka aavalelwamo otaya ka tya kutya oye shi popi nale, ngele oonakumona omauwanawa ngaka oya ndopa okulongitha omakwatho nawa nuukeka.
“Longeni neitulomo miinakugwanithwa mwe yi pewa opo mu ulikile aasheki yeni kutya eeno, oshi na uuningilo notashi vulu okuningwa lela.”
Opolohalama yokuyambula po nokunkondopeka aavalelwamo oya kala nokushekwa, oshoka otayi longithwa nayi kaantu mboka ya adha po paakwanepangelo, noinayi kwatha naanaa oshigwana ashihe koonono shoka ngaashi sha li sha dhiladhilwa gu ya yambule po.
Ta popi kopolohalama yoThe Agenda koNTV, ndjoka hay kala ko mOsoondaha, Ngurare okwi indile opo moshilongo mu kale "uudemokoli miikwaliko", ta ti oonzo dhopaushitwe nadhi topolelwe Aanamibia shi thike pamwe.
Omahokololo guundikushi otaga uvika esiku nesiku moshilongo shetu – sho aahona taya kutu nokulapela po aapambele yawo nookuume kawo peha lyaamboka ya longwa notaya vulu shili. Omukalo nguka, Ngurare okwa ti, ohagu indjipalitha okudhengela ondhi peho, ohagu yi moshipala ehumokomeho, ohagu shunitha monima aalongwantu, notagu kolondeke onkalo yokulonga koombunda nokukwatha owala mboka haye ku kwatha nenge ye ku kwathele.
Uudemokoli wopaliko
Ngurare okwa ti okunkondopaleka oshilongo shi kale neliko li li nawa paushili – olyo etumwalaka nenge omulandu gwe a longitha nopomathimbo a li amushanga ndjai gwewawa lyaagundjuka moSwapo – kashi na uuningilo, shila ongele oonzo dhopaushitwe nenge oonzo dhilwe tadhi topolwa pauyuuki.
“Natu kale nuudemokoli wopaliko – momukalo nguno kutya oonzo dhetu nadhi kwathe kehe gumwe moshilongo. Inadhi kwatha oohandimwe shaashi ya adha po pungame nenge pungoye,” okwa ti.
“Sho twa li tatu popi kombinga yokukondopaleka eliko lyoshilongo paushili pethimbo nda li amushanga gwewawa lyaagundjuka moSwapo, otwa li twa dhiladhila kutya ngele owu wete aantu ya hepa pomahala gamwe, ino pumbwa okutegelela Jesus e ku lombwele kutya otwa pumbwa okulonga nuuyuuki.”
Okwa gwedha po: “Ngele otu wete aantu taya si enota nenge yaa na omayakulo galwe ga simana opo y a kale nonkalamwenyo ombwanawa, nena otwa pumbwa okulonga neulumo opo tu kandule po omikundu ndhoka.”
Ngurare okwa ti kutya etopolo nawa lyoonzo dhetu otali ka kwatha tu kale twa kwatathana notwa hangana ongaakwashigwana.
Okulya mutete molwoshili
Omuwiliki gwaagundjuka nale a tseyika nawa, Ngurare okwa galukile mopolitika sho a langekwa ongomuprima mu Maalitsa kOmupresidente Netumbo Nandi-Ndaitwah.
Oomvula noomvula, Ngurare okwa talika ko nokwa pandulwa molwokukala omuleli omuwanawa, ina uvikila iilonga yuulingilingi ngaashi oomakula ge mongundu yoSwapo nenge palwe. Okwiikolelela k omakankameno ge– ngaashi okusimaneka ekotampango lyoSwapo omanga yalwe ye li lyatele pevi– osha kuthwa ko koyendji kutya osho she mu etele kashona papolitika, shoka sha ka hulila mokutidhwa kwe mongundu mo2015 pamwe naanandjungu ooyakwawo ngaashi Job Amupanda, Dimbulukeni Nauyoma naGeorge Kambala.
Mbaka yane oya kondjitha paveta okutidhwa kwawo noye shi pondola mokugalulilwa uukwashilyo wawo mongundu.
Oku shi talela kutya Omupresidente Nandi-Ndaitwah naye okwa tseyika omunashili, Ngurare okwa pulwa ngele okuyela kwawo huka otaku kwatha Namibia a yande okulunga nokwiitapula hoka kwa vuka moshilongo.
“Okukala omuleli omunashili inashi kala molwethiminiko – ihe osho shi na okukala. Nonande omakankameno goye ge ku kanithithe iilonga yoye, oto kala to kotha to mbonyoka. Otandi nyanyukwa tandi li omutete noshimbombo shepungu mokudhiginina oshili shandje,” okwa ti.
Okuvundakanitha oshigwana
Ngurare okwa holola kutya shimwe shomiinakugwanithwa ye ongomuprima okutala nkene omulandu gwokuyambula po nokunkondopeka aavalelwamo tagu longo– ngoka petameko gwa tulwa miilonga okwoopaleka omapuko nokuhepekwa kwAaluudhe– nongele ogwa kwatha lela mboka ye gu nuninwa shili nenge ogwa yambapaleka owala ooyamweyamwe mboka ya adha po paakwanepangelo.
“Osha simana okukwashilipaleka kutya mboka ya yambulwa po nokukwathwa kopolohalama ndjika otaya gandja oshiholelwa oshiwanawa, oshoka otaya hokitha nokutsa omukumo oonakuya landula, mboka taya kongo omakwatho ga faathana. Ngele owe shi yono, oto vundakaneke oshigwana.”
Okwa londodha kutya mboka taya sheke omulandu nguka gwokuyambula po nokunkondopeka aavalelwamo otaya ka tya kutya oye shi popi nale, ngele oonakumona omauwanawa ngaka oya ndopa okulongitha omakwatho nawa nuukeka.
“Longeni neitulomo miinakugwanithwa mwe yi pewa opo mu ulikile aasheki yeni kutya eeno, oshi na uuningilo notashi vulu okuningwa lela.”
Opolohalama yokuyambula po nokunkondopeka aavalelwamo oya kala nokushekwa, oshoka otayi longithwa nayi kaantu mboka ya adha po paakwanepangelo, noinayi kwatha naanaa oshigwana ashihe koonono shoka ngaashi sha li sha dhiladhilwa gu ya yambule po.
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article