Uuyelele tawu holoka shokadhi kowishi moshikumungu shoombumbo
Omunambelewa omukomeho mulimwe lyomomahangano goshikondo shoohi moIcelandic, okwa popi kutya ota eta polweela uuyelele wu na sha nuulingilingi mboka wa longwa opo AaNamibia ya vule okumona uuwanawa okupitila moonzo dhawo dhopaushitwe, shi vulithe sho tashi gandja owala uuwanawa kiilongo yomuuzilo oshowo yamwe po mboka taya longo uulingilingi nokweetha aantu yawo...
Jóhannes Stefánsson, okwa popi kutya okwa kwatele komeho egandjo lyeembumbo mepingakanitho lyookota dhokukwata oohi maanapolitika yaNamibia, ta popi kutya okwa tokola okugandja uuyelele mboka molwaashoka kuuviteko kutya aantu mboka ya kutha ombinga muulingilingi mboka ohaya kotha ngiini uusiku.
Okwa popi kombinga yongundu yoSwapo oshowo ehangano lyoNamibia Fish Consumption Promotion Trust (NFCPT).
Omunambelewa omukomeho gwelelo lyoSwapo, Austin Samupwa okwa popi kutya ke na ontseyo kombinga yomalundilo ngoka.
“Katu shi nokuli aantu mboka.”
Ominista nale yuuyuki, Sacky Shanghala, oshowo ominista yoohi noonzo dhomomeya Bernhardt Esau oyiikutha miilonga oshiwike sha piti, sha landula omahokololo ngoka sho ge ya polweela.
Pauyelele wa pitithwa miikundaneki yopondje yoshilongo, aanapolotika naanambelewa yaNamibia mboka ya pewa oombumbo kehangano lyoSamherji, moka Stefánsson a li omukalelipo gwaNamibia ongaashi minista ale Esau, Tamson 'Fitty' Hatuikulipi, ngoka a longo onga omupokati ka Samherji na okuli oshitenya shaEsau, James Hatuikulipi, omunashipundi gwoFishcor, Shanghala oshowo Mike Nghipunya, omunambelewa omukuluntu gwoFishcor.
Stefánsson, pethimbo a ningwa naye oonkundathana okwa popi kutya Swapo oshowo NFCPT nayo oya futwa oombumbo.
Stefánsson okwe ya moNamibia momvula yo 2011 opo a ninge ekwatathano lyopopepi naanapolotika moshikondo shoohi.
“Shoka oshimbuluma. Oshimbuluma sha longekidhwa, otaya iyambapaleke noonzo dhoshilongo, nokukutha o iimaliwa moshilongo nokuyi pungula palwe moEuropa nenge moUnited States.”
Okwa popi kutya oyali taya pangele okugandja oompito dhiilonga kaakwashigwana ihe okwa dhidhilike kutya shoka osha li owala omitoto dhokuya muule wuulingilingi mboka netamekitho lyelyenge ndyoka lyuufuthi. Okwa tsikile kutya aantu oyendji moshilongo otaya lumbu moluhepo omanga oonzo dhoshilongo tadhi iyambapalekwa po owala kuyamwe.
Okwa tokola okuya polweela nokugandja uuyelele mboka molwaashoka otashi mu piyaganeke nayi omolwa uulingilingi mboka a kutha ombinga, na ke shi kutya yakwawo ohaya kotha ngiini omolwa ekuthombinga lyawo ndyoka.
Okwa zimine kutya okwa pogola oompango pehala lyaSamherji omanga a li moNamibia.
Nonando ina popya kutya oya gandja ingapi kuSwapo, Stefansson okwa popi kutya oya gandja omwaalu gwontumba na oya futu woo NFCPT opo ya kwashilipaleke kutya oya mona ookota dhokukwata oohi. Okwa popi kutya pokati komvula yo 2011/12 ookota dhokukwata oohi odha li dhi na ongushu noonkondo moNamibia tadhi yelekwa nokawe.
Pahapu dha Stefánsson, ombumbo yotango ndjoka ya pewa Esau oya ningwa meindilo lya ningwa koshitenya she (Fitty), shoka sha popi kutya Esau okwa longela Samherji oshindji moshikondo shoohi shaNamibia na okwa pula a pewe oshimaliwa shooUS$60 000.
“Onda kwashilipaleke kutya okwa pewa US$60 000. Onda landa ondjato na onda pula ombaanga yi longekidhe iimaliwa. Onda yi kohotela na onda lombwele oshitenya na onde shi pe ondjato.”
Pahapu dhaStefánsson, egandjo lyiimaliwa ndyoka momambo gehangaano olya shangwa kutya iifuta yomakwatakanitho nenge iifuta yomatsokumwe gohiila.
Omunambelewa omukuluntu gwoNFCPT , Victor Pea okwa popi kutya ita vulu okutya sha molwaashoka oyendji oya wayimine ehangano ndyoka konima yo 2011 oshowo 2012.
Omukomeho moshikondo shoohi, Moses Maurihungirire okwa popi kutya oshi li momake gaKawana opo a tokole megandjo lyuuthemba wokukwata oohi.
Maurihungirire okwa pulwa ngele uuministeli otawu ka thiminikwa wu tamekulule omulandu gwokuninga omaindilo gokugandja ookota dhokukwata oohi.
Omvula ya piti, uuministeli mboka owa tseyitha kutya owa yakula omaindilo ga thika po 5 000 gokumona uuthemba wokukwata oohi moNamibia.
Kawana okwa yamukula kutya Shanghala naEsau inaya monika ondjo, ta popi kutya oshilongo otashi lelwa kekotampango ndyoka li na okulandulwa na itaku vulu okuningwa omatokolo kwiikwatelelwa komaiyuvo gaantu.
[email protected]
JEMIMA BEUKES
Okwa popi kombinga yongundu yoSwapo oshowo ehangano lyoNamibia Fish Consumption Promotion Trust (NFCPT).
Omunambelewa omukomeho gwelelo lyoSwapo, Austin Samupwa okwa popi kutya ke na ontseyo kombinga yomalundilo ngoka.
“Katu shi nokuli aantu mboka.”
Ominista nale yuuyuki, Sacky Shanghala, oshowo ominista yoohi noonzo dhomomeya Bernhardt Esau oyiikutha miilonga oshiwike sha piti, sha landula omahokololo ngoka sho ge ya polweela.
Pauyelele wa pitithwa miikundaneki yopondje yoshilongo, aanapolotika naanambelewa yaNamibia mboka ya pewa oombumbo kehangano lyoSamherji, moka Stefánsson a li omukalelipo gwaNamibia ongaashi minista ale Esau, Tamson 'Fitty' Hatuikulipi, ngoka a longo onga omupokati ka Samherji na okuli oshitenya shaEsau, James Hatuikulipi, omunashipundi gwoFishcor, Shanghala oshowo Mike Nghipunya, omunambelewa omukuluntu gwoFishcor.
Stefánsson, pethimbo a ningwa naye oonkundathana okwa popi kutya Swapo oshowo NFCPT nayo oya futwa oombumbo.
Stefánsson okwe ya moNamibia momvula yo 2011 opo a ninge ekwatathano lyopopepi naanapolotika moshikondo shoohi.
“Shoka oshimbuluma. Oshimbuluma sha longekidhwa, otaya iyambapaleke noonzo dhoshilongo, nokukutha o iimaliwa moshilongo nokuyi pungula palwe moEuropa nenge moUnited States.”
Okwa popi kutya oyali taya pangele okugandja oompito dhiilonga kaakwashigwana ihe okwa dhidhilike kutya shoka osha li owala omitoto dhokuya muule wuulingilingi mboka netamekitho lyelyenge ndyoka lyuufuthi. Okwa tsikile kutya aantu oyendji moshilongo otaya lumbu moluhepo omanga oonzo dhoshilongo tadhi iyambapalekwa po owala kuyamwe.
Okwa tokola okuya polweela nokugandja uuyelele mboka molwaashoka otashi mu piyaganeke nayi omolwa uulingilingi mboka a kutha ombinga, na ke shi kutya yakwawo ohaya kotha ngiini omolwa ekuthombinga lyawo ndyoka.
Okwa zimine kutya okwa pogola oompango pehala lyaSamherji omanga a li moNamibia.
Nonando ina popya kutya oya gandja ingapi kuSwapo, Stefansson okwa popi kutya oya gandja omwaalu gwontumba na oya futu woo NFCPT opo ya kwashilipaleke kutya oya mona ookota dhokukwata oohi. Okwa popi kutya pokati komvula yo 2011/12 ookota dhokukwata oohi odha li dhi na ongushu noonkondo moNamibia tadhi yelekwa nokawe.
Pahapu dha Stefánsson, ombumbo yotango ndjoka ya pewa Esau oya ningwa meindilo lya ningwa koshitenya she (Fitty), shoka sha popi kutya Esau okwa longela Samherji oshindji moshikondo shoohi shaNamibia na okwa pula a pewe oshimaliwa shooUS$60 000.
“Onda kwashilipaleke kutya okwa pewa US$60 000. Onda landa ondjato na onda pula ombaanga yi longekidhe iimaliwa. Onda yi kohotela na onda lombwele oshitenya na onde shi pe ondjato.”
Pahapu dhaStefánsson, egandjo lyiimaliwa ndyoka momambo gehangaano olya shangwa kutya iifuta yomakwatakanitho nenge iifuta yomatsokumwe gohiila.
Omunambelewa omukuluntu gwoNFCPT , Victor Pea okwa popi kutya ita vulu okutya sha molwaashoka oyendji oya wayimine ehangano ndyoka konima yo 2011 oshowo 2012.
Omukomeho moshikondo shoohi, Moses Maurihungirire okwa popi kutya oshi li momake gaKawana opo a tokole megandjo lyuuthemba wokukwata oohi.
Maurihungirire okwa pulwa ngele uuministeli otawu ka thiminikwa wu tamekulule omulandu gwokuninga omaindilo gokugandja ookota dhokukwata oohi.
Omvula ya piti, uuministeli mboka owa tseyitha kutya owa yakula omaindilo ga thika po 5 000 gokumona uuthemba wokukwata oohi moNamibia.
Kawana okwa yamukula kutya Shanghala naEsau inaya monika ondjo, ta popi kutya oshilongo otashi lelwa kekotampango ndyoka li na okulandulwa na itaku vulu okuningwa omatokolo kwiikwatelelwa komaiyuvo gaantu.
[email protected]
JEMIMA BEUKES
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article