Pohamba a pula eyambidhidho lyaanafaalama moshilongo
Pohamba a pula eyambidhidho lyaanafaalama moshilongo

Pohamba a pula eyambidhidho lyaanafaalama moshilongo

Yanna Smith
Pethimbo lyoshituthipito shaailongi miiputudhilo yaUnam monooli yoshilongo, omupresidende nale Hifikepunye Pohamba okwa popi kombinga yompumbwe yomayambidhidho gaanafaalama aashona monooli.

Omuleli nale oshowo chancellor gwoUniversity of Namibia (Unam) ngoka ta thigi po oshipundi, Hifikepunye Pohamba, okwa pula iiputudhilo moshilongo yi gandje omakwatho kaanafaalama aashona.

Pohamba, okwa tseyitha woo kutya oshikako she onga chancellor gwaUnam otashi thiki pehulilo muNovemba gwonuumvo nadhoka okwe dhi popi mOngwediva oshiwike sha piti.

Omapopyo gaPohamba oga ningwa pethimbo mpoka aanafaalama monooli taya nyenyeta kutya epangelo itali ya tala.

Aanamapya mboka oya popi kutya kaye na mpoka taya landitha iilongomwa yawo yomomapya niikunino yawo sho epangelo lya ndopa okupitika iiputudhilo yepangelo yi vule okulanda iilongomwa yawo nonando epangelo otali ya tsu omukumo ya pungule iimaliwa yawo muunafaalama.

“Ondali nda nyanyukwa noonkondo sho nda talelepo opoloyeka yaKalimbeza Rice Project moKavango West. Aanafaalama mboka otaya longo olwishi oluwanawa ihe onda uvu nayi sho nda lombwelwa kutya aanangeshefa inaya hala okulanda olwishi ndoka nokuyambidhidha aanafaalama mboka. Shoka natango otashi ningilwa aanafaalama mboka taya longo iihape ya yooloka momudhingoloko nguka,” Pohamba a popi.

Pohamba okwa popi kutya otaka pula epangelo opo iiputudhilo ayihe yepangelo yi tameke okuyambidhidha aanafaalama mboka. Okwa pandula woo oshikondo shoondholongo kutya ohashi longo iikulya yasho yene.

“Omolwashike wu na okulanda pondje yoshilongo iinima mbyoka hayi longwa moshilongo shaandjeni?Otwa pumbwa okuyambidhidha aantu yetu. Otandi ka popya nepangelo opo li tameke okulongitha iilongomwa yaakwashigwana yomoshilongo.”

Aanafaalama mboka taya longo kohi yoopoloyeka dhepangelo, aanafaalama yopaumwene oshowo mboka taya longo kohi yoFarmers Union (NNFU), ayehe taya longele monooli oya popi kutya iiputudhilo yepangelo otayi ya tongola.

Oya popi kutya epangelo olya toto po oAgro-Marketing and Trading Agency (AMTA) moRundu oshowo mOngwediva opo andola ku yambulwepo iikunwa yawo ihe AMTA naye ke na ongeshefa niinima yawo ohayi ningilemo nayi moompungulilo dhaAMTA.

Oya popi kutya omalanditho gaNamibia oguudha iinima ya za pondje yoshilongo unene moSouth Afrika oshowo moofaalama dhoongeshefa moshilongo.

Olushandja Farmers Association, ongundu yaanafaalama yopaumwene pOndama yaLushandja oshowo oNNFU, oya popi kutya iiputudhilo yepangelo ngaashi omihandjo, iipangelo noondholongo ihayi yambidhidha aanafaalama mboka.

Oya popi kutya omahangano ngoka haga gandja iikulya kiiputudhilo mbyoka ohaga landa iikulya pondje yoshilongo nenge kaanafaalama mboka yeli meni lyomusinda omutiligane.

Menindjela gwomalanditho moAMTA Sackeus Enkono, okwa tsu kumwe naanafaalama yomOlushandja.

“Aanafaalama ohaya e ta iilongomwa yawo kutse opo tuya landithile nena oshi li oshinakugwanithwa shomahangano ngoka haga gandja iikulya kepangelo opo ya lande okuza kutse ihe ohaya ka landa owala iinima yawo kaanafaalama yomeni lyomusinda omutiligane nenge koSouth Afrika. Shika otashi shunitha pevi aanafaalama yetu mboka taya longo iinima ya faathana ihe itaya pewa eyambidhidho,” Enkono ta ti.

Okwa tsikile kutya opo iinima kayi ningile nayi moompungulilo dhawo nena aanafaalaa mboka ohaya ka landitha momatala nokukala ishewe taya iyeke ookastoma nookastoma dhawo ndhoka dhili aalandithi nale yomomapandaanda. Aanafaalama yoGreen Scheme otaya mono omayambidhidha gopashimaliwa okuza kepangelo oshowo omayambidhidho galwe ihe oyeli muupyakadhi wafaathana naamboka yomOlushandja. Monena otaya longo owala omatama, oonyasha niinima yilwe opo ya vule okukalnditha momapandanda.

Aanafaalama yoNNFU miitopolwa ngaashi Zambezi, Kavango East noWest, Ohangwena, Oshana, Oshikoto, Omusati naKunene oya tsakanene mOngwediva omvula ya piti na oya popi kutya oya pumbwa ehala lyokulongela onyama yawo ihe otaya uvithwa nayi kuMeatco.

Pahapu dhawo, Meatco okwa totwapo kompango yopaliamende opo a vule okugandja omakwatho kaanafaalama mboka ihe ngashiingeyi ehangano ndyoka otali longo onga ehangano lyopaumwene.

Oya lundile ehangano ndyoka kutya otali gandja owala uuwanawa kaanafaaalama yomuumbugantu womusinda omutiligane na olya simaneka owala etumo lyonyama momalanditho gopondje ihe kali na ko nasha nomalanditho gomoshilongo.



ILENI NANDJATO

Comments

Namibian Sun 2024-03-29

No comments have been left on this article

Please login to leave a comment

Katima Mulilo: 19° | 36° Rundu: 19° | 29° Eenhana: 19° | 29° Oshakati: 21° | 30° Ruacana: 20° | 33° Tsumeb: 19° | 29° Otjiwarongo: 16° | 29° Omaruru: 19° | 32° Windhoek: 17° | 29° Gobabis: 17° | 30° Henties Bay: 16° | 20° Wind speed: 22km/h, Wind direction: S, Low tide: 11:22, High tide: 05:24, Low Tide: 23:26, High tide: 17:46 Swakopmund: 16° | 17° Wind speed: 24km/h, Wind direction: SW, Low tide: 11:20, High tide: 05:22, Low Tide: 23:24, High tide: 17:44 Walvis Bay: 16° | 22° Wind speed: 27km/h, Wind direction: SW, Low tide: 11:20, High tide: 05:21, Low Tide: 23:24, High tide: 17:43 Rehoboth: 19° | 30° Mariental: 23° | 34° Keetmanshoop: 24° | 35° Aranos: 22° | 33° Lüderitz: 15° | 28° Ariamsvlei: 24° | 35° Oranjemund: 14° | 25° Luanda: 27° | 28° Gaborone: 20° | 32° Lubumbashi: 17° | 26° Mbabane: 16° | 21° Maseru: 11° | 29° Antananarivo: 16° | 27° Lilongwe: 17° | 27° Maputo: 20° | 28° Windhoek: 17° | 29° Cape Town: 17° | 28° Durban: 20° | 24° Johannesburg: 16° | 24° Dar es Salaam: 26° | 32° Lusaka: 20° | 30° Harare: 16° | 29° Currency: GBP to NAD 23.79 | EUR to NAD 20.36 | CNY to NAD 2.61 | USD to NAD 18.87 | DZD to NAD 0.14 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.33 | EGP to NAD 0.39 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.74 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.77 | RUB to NAD 0.2 | INR to NAD 0.23 | USD to DZD 134.39 | USD to AOA 832.63 | USD to BWP 13.71 | USD to EGP 47.35 | USD to KES 130.98 | USD to NGN 1415.13 | USD to ZAR 18.87 | USD to ZMW 25.01 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 74536 Up +0.85% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1528.69 Up +0.84% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 12986.94 Up +0.04% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 27559.35 Down -2.36% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 233.12/OZ UP +1.93% | Copper US$ 3.99/lb UP +0.12% | Zinc US$ 2 455.50/T UP 0% | Brent Crude Oil US$ 87.65/BBP UP +1.46% | Platinum US$ 908.62/OZ UP +1.53% Sport results: Weather: Katima Mulilo: 19° | 36° Rundu: 19° | 29° Eenhana: 19° | 29° Oshakati: 21° | 30° Ruacana: 20° | 33° Tsumeb: 19° | 29° Otjiwarongo: 16° | 29° Omaruru: 19° | 32° Windhoek: 17° | 29° Gobabis: 17° | 30° Henties Bay: 16° | 20° Wind speed: 22km/h, Wind direction: S, Low tide: 11:22, High tide: 05:24, Low Tide: 23:26, High tide: 17:46 Swakopmund: 16° | 17° Wind speed: 24km/h, Wind direction: SW, Low tide: 11:20, High tide: 05:22, Low Tide: 23:24, High tide: 17:44 Walvis Bay: 16° | 22° Wind speed: 27km/h, Wind direction: SW, Low tide: 11:20, High tide: 05:21, Low Tide: 23:24, High tide: 17:43 Rehoboth: 19° | 30° Mariental: 23° | 34° Keetmanshoop: 24° | 35° Aranos: 22° | 33° Lüderitz: 15° | 28° Ariamsvlei: 24° | 35° Oranjemund: 14° | 25° Luanda: 27° | 28° Gaborone: 20° | 32° Lubumbashi: 17° | 26° Mbabane: 16° | 21° Maseru: 11° | 29° Antananarivo: 16° | 27° Lilongwe: 17° | 27° Maputo: 20° | 28° Windhoek: 17° | 29° Cape Town: 17° | 28° Durban: 20° | 24° Johannesburg: 16° | 24° Dar es Salaam: 26° | 32° Lusaka: 20° | 30° Harare: 16° | 29° Economic Indicators: Currency: GBP to NAD 23.79 | EUR to NAD 20.36 | CNY to NAD 2.61 | USD to NAD 18.87 | DZD to NAD 0.14 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.33 | EGP to NAD 0.39 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.74 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.77 | RUB to NAD 0.2 | INR to NAD 0.23 | USD to DZD 134.39 | USD to AOA 832.63 | USD to BWP 13.71 | USD to EGP 47.35 | USD to KES 130.98 | USD to NGN 1415.13 | USD to ZAR 18.87 | USD to ZMW 25.01 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 74536 Up +0.85% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1528.69 Up +0.84% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 12986.94 Up +0.04% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 27559.35 Down -2.36% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 233.12/OZ UP +1.93% | Copper US$ 3.99/lb UP +0.12% | Zinc US$ 2 455.50/T UP 0% | Brent Crude Oil US$ 87.65/BBP UP +1.46% | Platinum US$ 908.62/OZ UP +1.53%