Oompangela dheyambulepo lyoZambezi River Basin
Oompangela dha nuninwa okuyambulapo eyandjakaneko lyomeya moshitopolwa shaZambezi River Basin otaku tengenekwa tadhi ka manithwa okuya petameko lyomvula twa taalela.
Opoloyeka ndjoka oya nuninwa okuhulitha po oluhepo moZambezi River Basin mUumbgantu waAfrika.
Oshitopolwa shoka, shoZambezi River Basin oshi li egumbo kaantu ya thika poomiliyoan 40 na otaku tengenekwa omwaalu ngoka tagu ka londa sigo oopomiliyona 51 okuya momvula yo 2025.
“Omolwa omwaalu gwakwashigwana ngoka taku tengenekwa kutya otagu ka londa pombanda, ompumbwe yoompangela ndhoka oyi li pombanda noonkondo,” oZambezi Watercourse Commission (Zamcom) ya holola.
Zamcom ehangano enene hali ungaunga noontondokelo dhomeya gomomilonga muAfrika. Olya totwa po momvula yo 2014 komapangelo giilongo opo ku vule okweetapamwe omapangelo ga tumbulwa kutya Angola, Botswana, Malawi, Mozambique, Namibia, Tanzania, Zambia oshowo Zimbabwe.
Pahapu dhaZamcom, oompangela ndhoka odha nuninwa omapungulo ngoka taga ka kandula po omaimbo agehe ngoka taga yi moshipala omayambulepo.
Ehangano ndyoka olya holola kutya iilongo mbyoka yi li mehangano ndyoka, oyi na oompangela dhomayambulepo dhoka tadhi pangelle okwaadha omalalakano okupitila moonzo dhomeya.
“Shimwe shoka tashi kaadhitha omalalakano ngoka okutula miilonga oopoloyeka ndhoka dhi li mondjila na odha longekidhwa nawa dhi na omauwanawa taga kwatha oshigwana nopondondo yaamboka ye li pomudhingoloko ngoka.”
Shimwe shomomauwanawa ngoka moZambezi River basin, okuyambulapo egameno lyiikwankondo, okuyambulapo egameno lyoondya, okuhumitha pombanda omauwanawa gopaliko, oompangela dhomapungulo, okuyambulapo oompito dhiilonga, okukalekapo uundjolowele wopamudhingoloko oshowo eyambulepo lyokugandja omayakulo gongushu.Pauyelele mboka natango wa gandjwa koZamcom opo ku vule okwaadhika omalalakano ngoka, iilongo mbyoka oya tula miilonga ompangela dhoka dha pumbwa okutalika meendelelo.
Monena iitopolwa iyali yomiitopolwa itatu mbyoka ya nuninwa omayambulepo oya manithwa nale. Shoka osha kwatelamo oInception Report and the Situation Analysis ndjoka ya li oshitopolwa shotango. Kohi yoshitopolwa oshitiyali omu na oBasin Development and Infrastructure Inventory oshowo Basin Development Scenarios ndhoka adhihe dha manithwa nale.
Shoka natango okwa tegelelwa shi manithwe, oshitopolwa oshititatu shoBasin Investment Scenarios, Draft Strategic Plan, Final Strategic Plan and the On-line Monitoring oshowo Implementation Tool.
Oshitopolwa oshititatu otashi manithwa nuumvo pehulilo na okwa tegelelwa shi ka gandjee kelelo lyoominista dhiilongo pethimbo lyomutumba ngoka tagu ningwa momwedhi omutiyali komvula twa taalela.
ELLANIE SMIT
Opoloyeka ndjoka oya nuninwa okuhulitha po oluhepo moZambezi River Basin mUumbgantu waAfrika.
Oshitopolwa shoka, shoZambezi River Basin oshi li egumbo kaantu ya thika poomiliyoan 40 na otaku tengenekwa omwaalu ngoka tagu ka londa sigo oopomiliyona 51 okuya momvula yo 2025.
“Omolwa omwaalu gwakwashigwana ngoka taku tengenekwa kutya otagu ka londa pombanda, ompumbwe yoompangela ndhoka oyi li pombanda noonkondo,” oZambezi Watercourse Commission (Zamcom) ya holola.
Zamcom ehangano enene hali ungaunga noontondokelo dhomeya gomomilonga muAfrika. Olya totwa po momvula yo 2014 komapangelo giilongo opo ku vule okweetapamwe omapangelo ga tumbulwa kutya Angola, Botswana, Malawi, Mozambique, Namibia, Tanzania, Zambia oshowo Zimbabwe.
Pahapu dhaZamcom, oompangela ndhoka odha nuninwa omapungulo ngoka taga ka kandula po omaimbo agehe ngoka taga yi moshipala omayambulepo.
Ehangano ndyoka olya holola kutya iilongo mbyoka yi li mehangano ndyoka, oyi na oompangela dhomayambulepo dhoka tadhi pangelle okwaadha omalalakano okupitila moonzo dhomeya.
“Shimwe shoka tashi kaadhitha omalalakano ngoka okutula miilonga oopoloyeka ndhoka dhi li mondjila na odha longekidhwa nawa dhi na omauwanawa taga kwatha oshigwana nopondondo yaamboka ye li pomudhingoloko ngoka.”
Shimwe shomomauwanawa ngoka moZambezi River basin, okuyambulapo egameno lyiikwankondo, okuyambulapo egameno lyoondya, okuhumitha pombanda omauwanawa gopaliko, oompangela dhomapungulo, okuyambulapo oompito dhiilonga, okukalekapo uundjolowele wopamudhingoloko oshowo eyambulepo lyokugandja omayakulo gongushu.Pauyelele mboka natango wa gandjwa koZamcom opo ku vule okwaadhika omalalakano ngoka, iilongo mbyoka oya tula miilonga ompangela dhoka dha pumbwa okutalika meendelelo.
Monena iitopolwa iyali yomiitopolwa itatu mbyoka ya nuninwa omayambulepo oya manithwa nale. Shoka osha kwatelamo oInception Report and the Situation Analysis ndjoka ya li oshitopolwa shotango. Kohi yoshitopolwa oshitiyali omu na oBasin Development and Infrastructure Inventory oshowo Basin Development Scenarios ndhoka adhihe dha manithwa nale.
Shoka natango okwa tegelelwa shi manithwe, oshitopolwa oshititatu shoBasin Investment Scenarios, Draft Strategic Plan, Final Strategic Plan and the On-line Monitoring oshowo Implementation Tool.
Oshitopolwa oshititatu otashi manithwa nuumvo pehulilo na okwa tegelelwa shi ka gandjee kelelo lyoominista dhiilongo pethimbo lyomutumba ngoka tagu ningwa momwedhi omutiyali komvula twa taalela.
ELLANIE SMIT
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article