Omuloka omuwanawa tagu tengenekwa
Okwa tengenekwa onkalo yombepo tayi shambula sho kwa tegelelwa omuloka omuwanawa muule woomwedhi mbali dha hupako.
Onkalo ndjoka okwa hololwa kutya otayi vulu okweetitha eteyo tali shambula momvula yo 2020.
Kwiikwatelelwa kolopota yelongo lyoondya ndjoka ya piti ya pitithwa moNamibia, nuumvo okwa longwa oondya ooshona omolwa onkalo yoshikukuta ndjoka ya kalako, sho inaku monika omuloka gu li nawa.
Palopota ndjoka ya pitithwa, elongekidho lyevi lyokupulula otali tameke momwedhi Novemba, omanga eteyo hali ningwa muMei naJuni. Omutengenekwa gwonkalo yombepo gongashiingeyi ogwa holola kutya elongo lyiilya otali tameke pokati komwedhi Novemba naDesemba unene miitopolwa yonooli oshowo pokati konooli. Onkalo yombepo yaana omuloka oyo taku lopotwa ya etitha elongo lyoondya lya nkundipala nuumvo.
Nuumvo ootona dhiilya ndhoka dha longwa odhi li pevi lyootona 60 000. “Ompumbwe yomuloka omvula ya piti oshowo nuumvo oya gumu nayi elongo lyiilya miitopolwa ngaashi Omusati, Oshana oshowo Oshikoto.” Olopota oya tsikile kutya omolwa egwo pevi lyenduluko lyoondya, shoka osha etitha ondjele yeeto lyoondya moshilongo yi londe pombanda noopresenda dha thika po 8 okuyeleka noomvula ntano dha piti. Olopota ya tsikile kutya ootona dhepungu dha thika po 180 000 odheetwa moshilongo okuzilila moshishiindalongo South Africa, nomwaalu ngoka ogu li pombanda noopresenda 20 okuyeleka noomvula ntano dha piti.
Eeto moshilongo lyiilya otali tengenekwa li li pootona 95 000, nomwaalu ngoka nago oguli pombanda noopresenda 20 okuyeleka nomwaalu gwiilya ngoka gweetwa moshilongo momvula yo 2018. Olopota oya holola kutya ompumbwe yomuloka oya etitha woo ompumbwe yomeya nokuguma nayi iimuna. Palopota ndjoka ya pitithwa kuuministeli wuunamapya, iimuna ya thika po 60 000 oya si momvula yo 2019 miitopolwa yomonooli oshowo muumbugantu. Olopota yoVulnerability Assessment Committee (VAC), oya holola kutya aantu ya thika po 290 000 oya taalela ompumbwe yoondya pokati komwedhi Kotomba gwonuumvo oshowo muMaalitsa gwo 2020. Omwaalu ngoka otagu yi pombanda noopresenda 12 kehe omvula. Aanamapya miitopolwa ngaashi Zambezi, Kavango East oshowo Kavango West oyo unene ya gumwa sho oondya dhawo hadhi ya zilile owala momapya gawo, na omo woo haya imonene iiyemo.
Onkalo yompumbwe yomuloka oye ya guma noonkondo sho inaya vula okumona oondya dha gwana okuyapalutha oshowo okulanditha ya vule okwiimonena iiyemo.
[email protected]
ELLANIE SMIT
Onkalo ndjoka okwa hololwa kutya otayi vulu okweetitha eteyo tali shambula momvula yo 2020.
Kwiikwatelelwa kolopota yelongo lyoondya ndjoka ya piti ya pitithwa moNamibia, nuumvo okwa longwa oondya ooshona omolwa onkalo yoshikukuta ndjoka ya kalako, sho inaku monika omuloka gu li nawa.
Palopota ndjoka ya pitithwa, elongekidho lyevi lyokupulula otali tameke momwedhi Novemba, omanga eteyo hali ningwa muMei naJuni. Omutengenekwa gwonkalo yombepo gongashiingeyi ogwa holola kutya elongo lyiilya otali tameke pokati komwedhi Novemba naDesemba unene miitopolwa yonooli oshowo pokati konooli. Onkalo yombepo yaana omuloka oyo taku lopotwa ya etitha elongo lyoondya lya nkundipala nuumvo.
Nuumvo ootona dhiilya ndhoka dha longwa odhi li pevi lyootona 60 000. “Ompumbwe yomuloka omvula ya piti oshowo nuumvo oya gumu nayi elongo lyiilya miitopolwa ngaashi Omusati, Oshana oshowo Oshikoto.” Olopota oya tsikile kutya omolwa egwo pevi lyenduluko lyoondya, shoka osha etitha ondjele yeeto lyoondya moshilongo yi londe pombanda noopresenda dha thika po 8 okuyeleka noomvula ntano dha piti. Olopota ya tsikile kutya ootona dhepungu dha thika po 180 000 odheetwa moshilongo okuzilila moshishiindalongo South Africa, nomwaalu ngoka ogu li pombanda noopresenda 20 okuyeleka noomvula ntano dha piti.
Eeto moshilongo lyiilya otali tengenekwa li li pootona 95 000, nomwaalu ngoka nago oguli pombanda noopresenda 20 okuyeleka nomwaalu gwiilya ngoka gweetwa moshilongo momvula yo 2018. Olopota oya holola kutya ompumbwe yomuloka oya etitha woo ompumbwe yomeya nokuguma nayi iimuna. Palopota ndjoka ya pitithwa kuuministeli wuunamapya, iimuna ya thika po 60 000 oya si momvula yo 2019 miitopolwa yomonooli oshowo muumbugantu. Olopota yoVulnerability Assessment Committee (VAC), oya holola kutya aantu ya thika po 290 000 oya taalela ompumbwe yoondya pokati komwedhi Kotomba gwonuumvo oshowo muMaalitsa gwo 2020. Omwaalu ngoka otagu yi pombanda noopresenda 12 kehe omvula. Aanamapya miitopolwa ngaashi Zambezi, Kavango East oshowo Kavango West oyo unene ya gumwa sho oondya dhawo hadhi ya zilile owala momapya gawo, na omo woo haya imonene iiyemo.
Onkalo yompumbwe yomuloka oye ya guma noonkondo sho inaya vula okumona oondya dha gwana okuyapalutha oshowo okulanditha ya vule okwiimonena iiyemo.
[email protected]
ELLANIE SMIT
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article