Ompango yoondjembo tayi lundululwa
Ompango yoondjembo tayi lundululwa

Ompango yoondjembo tayi lundululwa

Ontotwaveta tayi ka gandja oonkondo dhokuningila aaindili yomikanda dhuuthemba wokukala noondjembo omakonaakono oshowo omaindiko galwe oya tulwa poshitaafula mOmutumba gwoPashigwana.
Jana-Mari Smith
Omiyeka kwahomatiwa ndhoka dha lopotelwa opolisi yaNamibia pokati komwedhi Mei oshowo omwedhi Juli nuumvo odhi thike pamwe konyala niimbuluma yomiyeka kwahomatiwa mbyoka ya lopotwa momwedhi dha faathana momvula yo 2016 no 2017.

Omiyalu ndhoka dha pitithwa kuuministeli wegameno nuuhepelo odha holola kutya muMei oshowo Juli nuumvo, omiyeka kwa homatiwa dhi li pe 107 odha ningilwa moNamibia, niipotha ya faathaana yi li pe 104 oya lopotwa omvula ya piti omanga o 2016 mwa lopotwa iipotha yi li 97.

Iipotha yilwe ya thika po 90 oya kwatelamo euliko lyaantu noondjembo oya lopotwa nuumvo omanga iipotha yoludhi ndoka yi li po 74 ya lopotwa omvula ya piti omanga mo 2016 mwa lopotwa iipotha yi li 2016.

Uulunga woondjembo wa lopotwa pokati komwedhi May nomwedhi Juli nuumvo okwa lopotwa iipotha yi li 37 omanga pethimbo lya faathana omvula ya piti kwa lopotwa iipotha yi li 50 nomomvula yo 2016 okwa lopotwa iipotha yi li 46.

Iipotha yi li po 90 yokukala noondjembo dhaahena oombaapila oya lopotwa uule woomwedhi ndhoka ndatu nuumvo okuyeleka niipotha 45 ya lopotwa o 2017 nomo 2016 omwa lopotwa iipotha 33.

Uuministeli owa koleke oshiwike shika kutya owu na omaipulo omanene omolwa ompango yoondjembo ndjoka yi li miilonga na otayi gwedhele kiimbuluma ngaashi yomiyeka kwahomatiwa oshowo iimbuluma yilwe ya gwedhwa po tayi longwa noondjembo.

Inashi yelamo natango ngele ontotwaveta ndjoka otayi ka ningwa ompango nokutulwa miilonga.

Uuministel owa popi kutya omalundululo ngoka taga ningwa mompango ndjoka, oga kwatela mo omakonakono taga ningilwa ooyene yoondjembo opo ya talike ngele otaya vulu tuu okukala noondjembo ndhoka megameno. Uuministeli natango owa popi kutya omakonaakono otaga ka ningilwa aaningi yomaindilo okumona omikanda dhokukala noondjembo omanga inaya pewa uuthemba mboka opo uuministeli wu kale nomauyelele gomondjila kombinga yuumwene woondjembo.

Aaningi yomaindilo goondjembo otaya ka pumbiwa okuya komadheulo nomapulaapulo taga ningilwa aakwanezimo yawo, ookuume oshowo yalwe, ko ku talike ngele otaya vulu tuu shili okukala noondjembo.

Momalunduluko ngoka oga kwatelamo natango elelepeko lyomikanda dhuumwene woondjembo konima yethimbo lyontumba ndyoka inali kolekwa natango kuuministeli.

Elelepeko ndyoka otali ka pula natango eningo lyomakonaakono okukoleka kutya nakuninga eindilo natango otavulu tuu okukala nondjembo.

Olopota ya pitithwa koSmall Arms Survey muJuni oya holola kutya oondjembo dhi li po15.4 odhi li mokati kaantu ye li 100 moNamibia naNamibia okuli oshilongo oshitiyali momusholondondo gwiilongo ya Afrika mbyoka yi na omwaalu gwoondjembo mokati koshigwana gu li pombanda. Oondjembo dhi li 396 000 odhi li dhopaumwene moNamibia.

Omakonaakono oga holola kutya oondjembo dhi li 195 990 kadhi na oombaapila omanga oondjembo dhi li po 200 010 odhi na oombaapila.

Omvula ya piti, oshiputudhilo shoInstitute of Public Policy Research (IPPR) osha pititha omukanda kombinga yekondololo lyoondjembo oshowo iimbuluma tayi longithwa oondjembo moNamibia, nomukanda ngoka ogwa holola omaiyuvo omanene kombinga yuulunga woondjembo ndhoka dhi na oombaapila ndhoka tadhi longithwa okulonga iimbuluma.

Olopota yopolisi kombinga yiimbuluma tayi longithwa oondjembo oya holola kutya uulunga owundji woondjembo otawu etithwa kuuhasha wokukwata nawa oondjembo mokati kooyene yoondjembo.

Olopota ndjoka ya pitithwa koIPPR oya holola kutya opolisi oya lopota ya yakelwa oondjembo dhi li pe 1 811 pokati komvula yo 2008/2009 oshowo 2016/2017. Noondjembo 620 dhomoondjembo ndhoka odha monika.IPPR okwa holola kutya iimbuluma yomiyeka kwahomatiwa oyi li pombanda noonkondo nonando omiyalu odha holola kutya okwa dhidhilikwa eshuno pevi miimbuluma yoludhi ndoka mbyoka tayi longithwa oondjembo.

Oshiputudhilo shoka osha ningi omagwedhelepo moka mwa kwatelwa etulo moshigwana lyomiyalu dhiimbuluma.

Omagwedhelepo ngoka oga kwatelamo woo oondjindikila dhomwaalu gwiikuti ngoka tagu vulu okukala komuntu oshowo ongamba dhethimbo, omuntu ta vulu okukala nondjembo.

Natango oshiputudhilo osha gandja omagwedhelepo gokuningila aaningi yomaindilo guumwene woondjembo omakonaakono nokutala ngele oye li tuu pankalo taya vulu okukala noondjembo, okuza kelongitho lyiikolitha niingangamithi oshowo onkalo yomiyonena.

JANA-MARI SMIT

Comments

Namibian Sun 2024-04-18

No comments have been left on this article

Please login to leave a comment

Premier League: Chelsea 6 vs 0 Everton LaLiga: Osasuna 0 vs 1 Valencia SerieA: Atalanta 2 vs 2 Hellas Verona | Fiorentina 1 vs 1 Genoa European Championships Qualifying: Southampton 3 vs 0 Preston North End English Championship: Southampton 3 vs 0 Preston North End Katima Mulilo: 18° | 34° Rundu: 18° | 33° Eenhana: 20° | 36° Oshakati: 22° | 35° Ruacana: 21° | 35° Tsumeb: 20° | 33° Otjiwarongo: 18° | 32° Omaruru: 20° | 34° Windhoek: 17° | 31° Gobabis: 18° | 31° Henties Bay: 16° | 24° Wind speed: 22km/h, Wind direction: S, Low tide: 06:51, High tide: 13:03, Low Tide: 18:49, High tide: 01:16 Swakopmund: 16° | 19° Wind speed: 23km/h, Wind direction: SW, Low tide: 06:49, High tide: 13:01, Low Tide: 18:47, High tide: 01:14 Walvis Bay: 17° | 26° Wind speed: 28km/h, Wind direction: SW, Low tide: 06:49, High tide: 13:00, Low Tide: 18:47, High tide: 01:13 Rehoboth: 18° | 32° Mariental: 21° | 34° Keetmanshoop: 21° | 35° Aranos: 20° | 33° Lüderitz: 15° | 28° Ariamsvlei: 21° | 35° Oranjemund: 15° | 24° Luanda: 26° | 29° Gaborone: 18° | 30° Lubumbashi: 16° | 25° Mbabane: 15° | 26° Maseru: 11° | 24° Antananarivo: 10° | 24° Lilongwe: 17° | 24° Maputo: 19° | 30° Windhoek: 17° | 31° Cape Town: 16° | 24° Durban: 19° | 26° Johannesburg: 15° | 26° Dar es Salaam: 23° | 29° Lusaka: 18° | 28° Harare: 15° | 28° Currency: GBP to NAD 23.76 | EUR to NAD 20.36 | CNY to NAD 2.64 | USD to NAD 19.14 | DZD to NAD 0.14 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.33 | EGP to NAD 0.38 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.02 | ZMW to NAD 0.74 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.62 | RUB to NAD 0.2 | INR to NAD 0.23 | USD to DZD 134.2 | USD to AOA 832.83 | USD to BWP 13.77 | USD to EGP 48.28 | USD to KES 132.73 | USD to NGN 1147.53 | USD to ZAR 19.14 | USD to ZMW 25.5 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 73271.44 Up +0.38% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1531.99 Up +0.70% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 13455.65 Up +0.53% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 28332.65 Down -4.5% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 379.05/OZ UP +0.47% | Copper US$ 4.41/lb UP +2.18% | Zinc US$ 2 831.90/T UP 0.11% | Brent Crude Oil US$ 87.21/BBP DOWN -0.0057 | Platinum US$ 936.69/OZ DOWN -0.0035 Sport results: Premier League: Chelsea 6 vs 0 Everton LaLiga: Osasuna 0 vs 1 Valencia SerieA: Atalanta 2 vs 2 Hellas Verona | Fiorentina 1 vs 1 Genoa European Championships Qualifying: Southampton 3 vs 0 Preston North End English Championship: Southampton 3 vs 0 Preston North End Weather: Katima Mulilo: 18° | 34° Rundu: 18° | 33° Eenhana: 20° | 36° Oshakati: 22° | 35° Ruacana: 21° | 35° Tsumeb: 20° | 33° Otjiwarongo: 18° | 32° Omaruru: 20° | 34° Windhoek: 17° | 31° Gobabis: 18° | 31° Henties Bay: 16° | 24° Wind speed: 22km/h, Wind direction: S, Low tide: 06:51, High tide: 13:03, Low Tide: 18:49, High tide: 01:16 Swakopmund: 16° | 19° Wind speed: 23km/h, Wind direction: SW, Low tide: 06:49, High tide: 13:01, Low Tide: 18:47, High tide: 01:14 Walvis Bay: 17° | 26° Wind speed: 28km/h, Wind direction: SW, Low tide: 06:49, High tide: 13:00, Low Tide: 18:47, High tide: 01:13 Rehoboth: 18° | 32° Mariental: 21° | 34° Keetmanshoop: 21° | 35° Aranos: 20° | 33° Lüderitz: 15° | 28° Ariamsvlei: 21° | 35° Oranjemund: 15° | 24° Luanda: 26° | 29° Gaborone: 18° | 30° Lubumbashi: 16° | 25° Mbabane: 15° | 26° Maseru: 11° | 24° Antananarivo: 10° | 24° Lilongwe: 17° | 24° Maputo: 19° | 30° Windhoek: 17° | 31° Cape Town: 16° | 24° Durban: 19° | 26° Johannesburg: 15° | 26° Dar es Salaam: 23° | 29° Lusaka: 18° | 28° Harare: 15° | 28° Economic Indicators: Currency: GBP to NAD 23.76 | EUR to NAD 20.36 | CNY to NAD 2.64 | USD to NAD 19.14 | DZD to NAD 0.14 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.33 | EGP to NAD 0.38 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.02 | ZMW to NAD 0.74 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.62 | RUB to NAD 0.2 | INR to NAD 0.23 | USD to DZD 134.2 | USD to AOA 832.83 | USD to BWP 13.77 | USD to EGP 48.28 | USD to KES 132.73 | USD to NGN 1147.53 | USD to ZAR 19.14 | USD to ZMW 25.5 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 73271.44 Up +0.38% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1531.99 Up +0.70% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 13455.65 Up +0.53% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 28332.65 Down -4.5% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 379.05/OZ UP +0.47% | Copper US$ 4.41/lb UP +2.18% | Zinc US$ 2 831.90/T UP 0.11% | Brent Crude Oil US$ 87.21/BBP DOWN -0.0057 | Platinum US$ 936.69/OZ DOWN -0.0035