Omithigululwakalo dhimwe ota dhi ehameke uuthemba womuntu
Omukalelipo gwoUnited Nations Children's Fund (Unicef) moNamibia, Micaela Marques de Sousa okwa popi kutya omithigululwakalo nomaitaalo gopambepo ina ga longithwa onga omaipopilo gokuya uuthemba womuntu pondje.
Okwa li a popi ngaaka pethimbo aapopitha aantu mboka ya li poshigongiilonga shopashigwana kombinga yiinima mbyoka tayi yi pondje nokushundula uuthemba womuntu. Oshigongiilonga shika osha ningilwa moKatima Mulilo mOshitopolwa shaZambezi.
Marques okwa popi kutya, Unicef oku na oshilalakanenwa shokugamenena uuthemba waanona na okwa popi kutya ehangano lyawo otali yambidhidha iiyetwapo ayihe mbyoka ya nuninwa okuninga omahwahwameko go ku gamenena no ku kaleka kokule iinima mbyoka tayi yi moshipala uuthemba waanona yaakadhona oshowo aakiintu.
De Sousa okwa popi kutya aakiintu naanona oya kala moshiponga sho ku ningilwa iinima mbyoka ta yi shundula omauthemba ga wo ngaashii oondjokana dhaanona, iikumungu yuuthiga , omadhengo gaakiintu, omiyonena dhuukashike ko-okantu, omamonitho giihuna oshowo okukakala moondjkona naantu ye vulithe pu gumwe okutumbulapo owala yimwepo.
De Sousa okwa popi kutya omaihumbato gaakiintu naanona oga talika ko ku yamwe kutya omithigululwakalo na oge li mondjila. Okwa popi kutya kwiikwatelelwa komiyalu ndhoka dha pitithwa aanona ya thika po 2 759 unene aakadhona oya li ya kondjithilwa moondjokana dhopamuthigululwakalo. Olopota yo-2015 NGO Shadow Report oya ulike kutya Namibia oku li ponomola ontine momamonitho giihuna yopamilalo, omakwatonkonga oshowo okulongekidhila aanona yaakadhona okuninga aakiintu yolela.
“Omikalo ndhika ohadhi etitha uuwehame, omamonitho lyiihuna nesithohoni mokati kaakiintu naanona yaakadhona.”
Okwa dhimbulukitha oonakukala poshigongi kutya Namibia okuli momusholondondo gwiilongo iikwawo yaAfrika mbyoka ya shaina okatokolitho ko kuhulithapo iinima yopamumuthigululwakalo mbyoka ta yi shundula uuntu womuntu.
De Sousa okwa popi kutya nonando oshilongo oshina Ompango yEgameno lyAanona nEsiloshimpwiyu yomomumvo 2015, omikalo odhindji dhopamithigululwakalo ndhoka dha nika oshiponga odhili dha patewa pondje kompango ndjika.
Okwa tsikile kutya natango iinima oyindji oya patelwa pondje kompango yokukondjitha omakwatonkonga oshowo ndjoka yokukondjitha omiyonena dhomomagumbo.
Okwa pandula epangelo lyaNamibia sho lya tula miilonga iiyetwapo ya nuninwa okuhwahwameka ompango yegameno lyaanona mokati kookomufala yopolisi, aaniilonga yezulonkalo, aapanguli noomangestrata opo ku hulithwepo omiyonena tadhi ningilwa aanona.
DORCAS MHUNGU
Okwa li a popi ngaaka pethimbo aapopitha aantu mboka ya li poshigongiilonga shopashigwana kombinga yiinima mbyoka tayi yi pondje nokushundula uuthemba womuntu. Oshigongiilonga shika osha ningilwa moKatima Mulilo mOshitopolwa shaZambezi.
Marques okwa popi kutya, Unicef oku na oshilalakanenwa shokugamenena uuthemba waanona na okwa popi kutya ehangano lyawo otali yambidhidha iiyetwapo ayihe mbyoka ya nuninwa okuninga omahwahwameko go ku gamenena no ku kaleka kokule iinima mbyoka tayi yi moshipala uuthemba waanona yaakadhona oshowo aakiintu.
De Sousa okwa popi kutya aakiintu naanona oya kala moshiponga sho ku ningilwa iinima mbyoka ta yi shundula omauthemba ga wo ngaashii oondjokana dhaanona, iikumungu yuuthiga , omadhengo gaakiintu, omiyonena dhuukashike ko-okantu, omamonitho giihuna oshowo okukakala moondjkona naantu ye vulithe pu gumwe okutumbulapo owala yimwepo.
De Sousa okwa popi kutya omaihumbato gaakiintu naanona oga talika ko ku yamwe kutya omithigululwakalo na oge li mondjila. Okwa popi kutya kwiikwatelelwa komiyalu ndhoka dha pitithwa aanona ya thika po 2 759 unene aakadhona oya li ya kondjithilwa moondjokana dhopamuthigululwakalo. Olopota yo-2015 NGO Shadow Report oya ulike kutya Namibia oku li ponomola ontine momamonitho giihuna yopamilalo, omakwatonkonga oshowo okulongekidhila aanona yaakadhona okuninga aakiintu yolela.
“Omikalo ndhika ohadhi etitha uuwehame, omamonitho lyiihuna nesithohoni mokati kaakiintu naanona yaakadhona.”
Okwa dhimbulukitha oonakukala poshigongi kutya Namibia okuli momusholondondo gwiilongo iikwawo yaAfrika mbyoka ya shaina okatokolitho ko kuhulithapo iinima yopamumuthigululwakalo mbyoka ta yi shundula uuntu womuntu.
De Sousa okwa popi kutya nonando oshilongo oshina Ompango yEgameno lyAanona nEsiloshimpwiyu yomomumvo 2015, omikalo odhindji dhopamithigululwakalo ndhoka dha nika oshiponga odhili dha patewa pondje kompango ndjika.
Okwa tsikile kutya natango iinima oyindji oya patelwa pondje kompango yokukondjitha omakwatonkonga oshowo ndjoka yokukondjitha omiyonena dhomomagumbo.
Okwa pandula epangelo lyaNamibia sho lya tula miilonga iiyetwapo ya nuninwa okuhwahwameka ompango yegameno lyaanona mokati kookomufala yopolisi, aaniilonga yezulonkalo, aapanguli noomangestrata opo ku hulithwepo omiyonena tadhi ningilwa aanona.
DORCAS MHUNGU
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article