Iikunino yepangelo itayi silwa oshipwuyu
Iikunino yiiyimati yepangelo ya thika po 56 monooli yepangelo oya ethiwa yi se po okuya pehulilo lyomvula ya piti sho uuministeli wuunamapya wa kutha miilonga aaniilonga mboka ya kala haya sile oshipwiyu iikunino mbyoka.
ILENI NANDJATO
Ekutho miilonga ndyoka kuya pehulilo lyomvula ya piti olya etitha iikunino kayi silwe we oshipwiyu niiyimati yi kale owala tayi likolwa ko kaakwashigwana.
Omvula yimwe owala ya piti, Uuministeli wUunamapya owa li wa holola kutya owuuvite nawa omolwa e yo komeho ndyoka lya ningwa mopoloyeka yetsiko lyomiti ndjoka ya tulwa miilonga momvula yo 2003, na oya li ya totopo oompito dhiilonga odhindji.
Opoloyeka ndjoka oya li ya nuninwa okuninga omalolelo gokutsika omiti dhiiyimati moshitopolwa shaHangwena, Omusati, Oshana nOshikoto.
MuNovemba gwomvula yo 2017, amushanga gOshikondo shUunamapya, Percy Misika okwa popi kutya iikunino mbyoka yi li po 56 oyuunene woohecta 364. Omiti ndhoka odha gandja iiyemo yi li pooN$120 400 moshikakomvula sho 2016/2017, okuza piiyemo yooN$65 993 mbyoka ya li ya monika po momumvo gwayi.
Sho ya ningilwa omapulo kombinga yonkalo ndjoka, uuministeli wuunamapya inawu yamukula komapulo ngoka wa ningilwa.
Onzo yimwe ndjoka ya ningwa nayo oonkundathana koNamibian Sun oya popi kutya aaniilonga mboka oyali ye hole iilonga yawo, na oya li ya haluka noonkondo okuya pehulilo lyomvula ya piti sho ya tseyithilwa kutya omayakulo gawo itaga pumbiwa we.
Onzo ndjoka oya popi kutya sho ya tseyithilwa ngaaka inapu ningwa omalongekidho gasha opo omiti ndhoka dhi kale tadhi silwa oshisho, na omolwa onkalo ya pupyala noonkondo omiti ndhoka odha ende tadhi si po na otashi ehameke noonkondo kwaamboka ya kala taya longo miikunino mbyoka.
Aaniilonga mbyoka inaya lombwelwa kutya omolwashike taya kuthwa miilonga.
Kuyele Misika okwa li a lombwele oNamibian Sun kutya momvula yo 2001, omukokoli presidende Sam Nujoma okwa li a gandja elombwelo kutya naku tsikwe omiti dhiiyimati moombuga opo ku vule okugamenwa omahala ngoka okuza kembugalo, sho omahala ngoka haga longithwa unene muulithilo.
Etsiko ndyoka olya pula nawa komeho nokonima yoomvula 15 omiti dhimwe odha koko nawa.
Momvula yo 2014/15 ootona dhiiyimati yomamango dhi li 13, ootona 4 dhomakwaava, otona 1.5 yoongongo oshowo otona 0.6 dhomalemune odha likolwa miikunino mbyoka, na odha landithwa po kongushu yiimaliwa ya thika poo$89 423.
Momvula yo 2015/16 ootona dhiiyimati yomamango dhi li 10, ootona 0.72 dhomakwaava, otona 3 dhoongongo oshowo otona 0.6 dhomalemune odha likolwa miikunino mbyoka, na odha landithwa po kongushu yiimaliwa ya thika pooN$65 993.
Nuumvo uuministeli inawu likola sha okuza miikunino mbyoka, nonando Misika okwa uvaneke kutya uuministeli otawu tsikile nokutsika omiti dhiiyimati moshilongo.
Okwa li a popi kutya uuministeli otawu totopo oompangela dhokukondolola iikunino mbyoka yepangelo nokuya momatsokumwe niiputudhilo yimwe ngaashi AMTA ngele tashi ya kelanditho lyiiyimati mbyoka hayi likolwa okuza miikunino moka.
Okwa gwedha po kutya uuministeli otawu pangele woo okuya momatsokumwe niiputudhilo yopaumwene mesiloshisho lyiikunino mbyoka.
Ekutho miilonga ndyoka kuya pehulilo lyomvula ya piti olya etitha iikunino kayi silwe we oshipwiyu niiyimati yi kale owala tayi likolwa ko kaakwashigwana.
Omvula yimwe owala ya piti, Uuministeli wUunamapya owa li wa holola kutya owuuvite nawa omolwa e yo komeho ndyoka lya ningwa mopoloyeka yetsiko lyomiti ndjoka ya tulwa miilonga momvula yo 2003, na oya li ya totopo oompito dhiilonga odhindji.
Opoloyeka ndjoka oya li ya nuninwa okuninga omalolelo gokutsika omiti dhiiyimati moshitopolwa shaHangwena, Omusati, Oshana nOshikoto.
MuNovemba gwomvula yo 2017, amushanga gOshikondo shUunamapya, Percy Misika okwa popi kutya iikunino mbyoka yi li po 56 oyuunene woohecta 364. Omiti ndhoka odha gandja iiyemo yi li pooN$120 400 moshikakomvula sho 2016/2017, okuza piiyemo yooN$65 993 mbyoka ya li ya monika po momumvo gwayi.
Sho ya ningilwa omapulo kombinga yonkalo ndjoka, uuministeli wuunamapya inawu yamukula komapulo ngoka wa ningilwa.
Onzo yimwe ndjoka ya ningwa nayo oonkundathana koNamibian Sun oya popi kutya aaniilonga mboka oyali ye hole iilonga yawo, na oya li ya haluka noonkondo okuya pehulilo lyomvula ya piti sho ya tseyithilwa kutya omayakulo gawo itaga pumbiwa we.
Onzo ndjoka oya popi kutya sho ya tseyithilwa ngaaka inapu ningwa omalongekidho gasha opo omiti ndhoka dhi kale tadhi silwa oshisho, na omolwa onkalo ya pupyala noonkondo omiti ndhoka odha ende tadhi si po na otashi ehameke noonkondo kwaamboka ya kala taya longo miikunino mbyoka.
Aaniilonga mbyoka inaya lombwelwa kutya omolwashike taya kuthwa miilonga.
Kuyele Misika okwa li a lombwele oNamibian Sun kutya momvula yo 2001, omukokoli presidende Sam Nujoma okwa li a gandja elombwelo kutya naku tsikwe omiti dhiiyimati moombuga opo ku vule okugamenwa omahala ngoka okuza kembugalo, sho omahala ngoka haga longithwa unene muulithilo.
Etsiko ndyoka olya pula nawa komeho nokonima yoomvula 15 omiti dhimwe odha koko nawa.
Momvula yo 2014/15 ootona dhiiyimati yomamango dhi li 13, ootona 4 dhomakwaava, otona 1.5 yoongongo oshowo otona 0.6 dhomalemune odha likolwa miikunino mbyoka, na odha landithwa po kongushu yiimaliwa ya thika poo$89 423.
Momvula yo 2015/16 ootona dhiiyimati yomamango dhi li 10, ootona 0.72 dhomakwaava, otona 3 dhoongongo oshowo otona 0.6 dhomalemune odha likolwa miikunino mbyoka, na odha landithwa po kongushu yiimaliwa ya thika pooN$65 993.
Nuumvo uuministeli inawu likola sha okuza miikunino mbyoka, nonando Misika okwa uvaneke kutya uuministeli otawu tsikile nokutsika omiti dhiiyimati moshilongo.
Okwa li a popi kutya uuministeli otawu totopo oompangela dhokukondolola iikunino mbyoka yepangelo nokuya momatsokumwe niiputudhilo yimwe ngaashi AMTA ngele tashi ya kelanditho lyiiyimati mbyoka hayi likolwa okuza miikunino moka.
Okwa gwedha po kutya uuministeli otawu pangele woo okuya momatsokumwe niiputudhilo yopaumwene mesiloshisho lyiikunino mbyoka.
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article