Epangelo tali kongo natango omikuli
Epangelo tali kongo natango omikuli

Epangelo tali kongo natango omikuli

Epangelo lyaamibia olya ngonga po oshiyetwapo shalyo shi li pambaapila, opo li vule okumona omukuli okuza kombaanga yoNew Development Bank, ya tseyika Brics Bank.
Ogone Tlhage
Ø Omukuli ngoka tagu ka longithwa momayambulepo goopoloyeka

OGONE TLHAGE

Epangelo otali ilongekidha opo li vule natango okumona omukuli okuza koNew Development Bank, ngoka tagu kalongithwa aniwa mokutunga oBaynes hydropower project oshowo o Trans-Kalahari Rail link (TKR), elila lyeshina lyokolutenda lyoGrootfontein – Rundu – Katima Mulilo nokuyambulapo omatulilo gaLiindili.



Ombaanga ndjoka ya totwa po kiilongo ngaashi Brazil, Russia, India, China oshowo South Africa, oyi na oombelewa oonene dhi li moShanghai, China, nombelewa yawo yomoshitopolwa otayi adhika moJohannesburg.

Oongunga dhiniwe kepangelo lyaandjetu okuya pehulilo lyaMaalitsa gwomvula ndjika, odha li poobiliyonan 78, na odhi li pombanda noshititatu okutala kiiyemo yoshilongo.

Moshinyolwa shoka sha monika koNamibia Sun, moka epangelo lya ngongopo omukanda ngoka gu li epopilo keindilo lyomukuli ngoka, oopoloyeka ndhoka dha tumbulwa odha tothwamo onga dha simana na odho tashi ka longithwa noshimaliwa shoka tashi hehelwaa.

Ominista yomakwatathano, Stanley Simataa okwa li a popi muSepetemba kutya epangelo otali tala omeho koopoloyeka dhomayambulepo unene moondjila nomakwatatakanitho gaNamibia kiilongo iikwawo mUumbugantu waAafrika.

Momukanda ngoka epangelo olya popi kutya elalakano lyopoloyeka ndjoka okupatulula nokutulapo elila lyokupitithila iipindi okuza mOmbaye okuya miilongo ngaashi Zambia, Zimbabwe, Malawi, Democratic Republic of Congo oshowo Botswana.

“Monena oondongelwa adhihe okuza mOmbaye okuya miilongo mbyoka ohadhi falwa taku longithwa oondjila dhiihauto na otashi yonagula oondjila nokupula tango elongululo lyoondjila ndhoka, sho otashi etitha woo iiponga,” ondokumende ndjoka ya holola.

Omapekaapeko kombinga yoshitopolwa shondjila yaGrootfontein-Rundu oga li ga ningwa momvula yo 2010, nomonena epangelo otali ningi ompangela dhokutunga elila lyeshina moshitopowa shoka.

Nonando ongaaka oopoloyeka ndhoka dhoTKR otadhi dhana onkandangala meindilo lyomukuli ngoka,kapu na shoka sha ningwa po tashi tulitha andola oopoloyeka ndhoka miilonga.

“Etsokumwe lyopoloyeka yoTKR, olya shainwa komapangelo lyaNamibia oshowo Botswana opo ku tungwe elila lyeshina lyokolutenda lyuule woshinano shookilometa 1 500 tali kwatakanitha Botswana naNamibia opo ku vule ku tumwe omakala momalanditho gopondje yoshilongo.”

Omukalelipo gwaBotswana moNamibia, Mbapeua Muvangua okwa li a lombwele oSouthern Times omvula ya piti kutya oya ninga po ombelewa moNamibia, ndjoka tayi ka longithwa kaanambelewa aatseyinawa aapangeli yatatu yaBotswana oshowo yatatu yaNamibia.

Uuna aapangeli mboka ya yi mombelelwa nena otaya ka kala ye na oshinakugwanithwa shokutunga po ekwatathano pokati komapangelo niikondo yopaumwene oshowo aapunguli yalwe. Okwa popi kutya opoloyeka ndjoka oya pumbwa oshimaliwa shoobiliyona odhindji na oya pumbwa eyambidhidho enene okuza koshikondo shopaumwene.





Opoloyeka dhimwe dhoka tadhi pangelwa okukondopekwa , pauyelele wombaapla ndjoka ya ngongwa po ongaashi elila lyaTrans-Orange oshowo okuyambulapo omatulilo gaLindili, noshinano shoometa 18.

Okupitila moployeka ndjoka epangelo otali longekidha okunenepeka elila lyeshina lyokolutenda okuza moKeetmanshoop okuya moNorthern Cape. Natango otaku ningwa oompangela okuyambulapo ondjila yomashina gokolutenda yoshinano shookilometa 40 pokati ka Sandverhaar oshowo Bucholzbrunn.

Natango opoloyeka yimwe ya tumbulwa momukanda ngoka, oondjoka yoo600-megawatt Baynes hydropower station ndjoka tayi tungwa kepangelo lyaNamibia oshowo epangelo lyaAngola. Omapekaapeko gopoloyeka ndjoka inaga manithwa natango.

Omukuli gwaChina

Epangelo lyaChina olya tula poshitaafula egandjo lyomukuli ngoka tagu ka longitha Okapale kOmatukodhila goPaigwana kaHosea Kutako International Airport, hoka taka ka longwa koshimaliwa shoobiliyona 5 okuya pombanda.

Epangelo olya pula oshimaliwa shoobiliyona 10 okuza kepangelo lyaChina pethimbo lyoForum for China Africa Cooperation (Focac). Omukuli ngoka ogwa li gwa nyanwa koshigwana ihe Ominista yEmona, Calle Schlettwein okwa popile eindio yomukuli ngoka ta popi kutya otagu pumbiwa.

Epangelo lyaChina okwiinekelwa kutya olya gandja omukuli goopresenda 90 koshimaliwa shoka sha pulwa, gu na iishoshela yoopresenda 2, omanga iihupe ya gandjwa onga eyambidhidho kepangelo lyaNamibia.

Oonkundathana natango otadhi tsikile metsokumwe li na sha nomukuli ngoka.

Omuleli gwoshilongo, Hage Geingob okwa popile egandjo lyomukuli okuza kepangelo lyaChina nonando Namibia oku na nale omikuli dhili pombanda.

Omayambidhidho galwe ga pewa oshilongo

Epangelo lyaGerman olya gandja omukuli gwoshimaliwa shoomiliyona 450 shoka tashi ka longithwa metungo lyondjila yopokati kaVenduka oshowo Okahandja, oshowo oomiliyona 482 ndhoka tadhi ka longithwa metungo londjila yaMalinda-Okaiti.

Iimaliwa mbyoka oya gandjwa kupitila moKfW development bank.

Epangelo lyaNamibia monakuziwa olya li lya pula omukuli gongushu yoomiliyona 10 okuza ko African Development Bank (AfDB). Oshitopolwa shomukuli ngoka shoomiliyona 3 osha longithwa mokuthitika omwaka gompumbwe yoshmaliwa moshilongo omanga shilwe sha longithwa moopoloyekka dhuunamapya oshowo moopoloyeka dhelongo.

Comments

Namibian Sun 2024-03-28

No comments have been left on this article

Please login to leave a comment

Katima Mulilo: 19° | 37° Rundu: 17° | 33° Eenhana: 18° | 33° Oshakati: 20° | 31° Ruacana: 19° | 33° Tsumeb: 17° | 29° Otjiwarongo: 16° | 28° Omaruru: 18° | 31° Windhoek: 17° | 28° Gobabis: 17° | 28° Henties Bay: 16° | 19° Wind speed: 24km/h, Wind direction: S, Low tide: 10:54, High tide: 04:57, Low Tide: 22:58, High tide: 17:16 Swakopmund: 15° | 17° Wind speed: 29km/h, Wind direction: SW, Low tide: 10:52, High tide: 04:55, Low Tide: 22:56, High tide: 17:14 Walvis Bay: 16° | 22° Wind speed: 33km/h, Wind direction: SW, Low tide: 10:52, High tide: 04:54, Low Tide: 22:56, High tide: 17:13 Rehoboth: 18° | 29° Mariental: 22° | 32° Keetmanshoop: 21° | 34° Aranos: 21° | 31° Lüderitz: 15° | 29° Ariamsvlei: 23° | 34° Oranjemund: 15° | 21° Luanda: 27° | 30° Gaborone: 20° | 32° Lubumbashi: 17° | 24° Mbabane: 15° | 23° Maseru: 12° | 28° Antananarivo: 16° | 27° Lilongwe: 17° | 29° Maputo: 20° | 28° Windhoek: 17° | 28° Cape Town: 17° | 23° Durban: 21° | 25° Johannesburg: 18° | 28° Dar es Salaam: 26° | 32° Lusaka: 18° | 30° Harare: 15° | 31° Currency: GBP to NAD 23.85 | EUR to NAD 20.41 | CNY to NAD 2.62 | USD to NAD 18.93 | DZD to NAD 0.14 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.33 | EGP to NAD 0.39 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.74 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.8 | RUB to NAD 0.2 | INR to NAD 0.23 | USD to DZD 134.35 | USD to AOA 832.63 | USD to BWP 13.71 | USD to EGP 47.35 | USD to KES 130.98 | USD to NGN 1415.13 | USD to ZAR 18.93 | USD to ZMW 25.01 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 74536 Up +0.85% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1528.69 Up +0.84% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 12986.94 Up +0.04% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 27559.35 Down -2.36% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 221.30/OZ UP +1.40% | Copper US$ 3.99/lb UP +0.07% | Zinc US$ 2 455.50/T UP 0% | Brent Crude Oil US$ 87.64/BBP UP +1.45% | Platinum US$ 907.62/OZ UP +1.42% Sport results: Weather: Katima Mulilo: 19° | 37° Rundu: 17° | 33° Eenhana: 18° | 33° Oshakati: 20° | 31° Ruacana: 19° | 33° Tsumeb: 17° | 29° Otjiwarongo: 16° | 28° Omaruru: 18° | 31° Windhoek: 17° | 28° Gobabis: 17° | 28° Henties Bay: 16° | 19° Wind speed: 24km/h, Wind direction: S, Low tide: 10:54, High tide: 04:57, Low Tide: 22:58, High tide: 17:16 Swakopmund: 15° | 17° Wind speed: 29km/h, Wind direction: SW, Low tide: 10:52, High tide: 04:55, Low Tide: 22:56, High tide: 17:14 Walvis Bay: 16° | 22° Wind speed: 33km/h, Wind direction: SW, Low tide: 10:52, High tide: 04:54, Low Tide: 22:56, High tide: 17:13 Rehoboth: 18° | 29° Mariental: 22° | 32° Keetmanshoop: 21° | 34° Aranos: 21° | 31° Lüderitz: 15° | 29° Ariamsvlei: 23° | 34° Oranjemund: 15° | 21° Luanda: 27° | 30° Gaborone: 20° | 32° Lubumbashi: 17° | 24° Mbabane: 15° | 23° Maseru: 12° | 28° Antananarivo: 16° | 27° Lilongwe: 17° | 29° Maputo: 20° | 28° Windhoek: 17° | 28° Cape Town: 17° | 23° Durban: 21° | 25° Johannesburg: 18° | 28° Dar es Salaam: 26° | 32° Lusaka: 18° | 30° Harare: 15° | 31° Economic Indicators: Currency: GBP to NAD 23.85 | EUR to NAD 20.41 | CNY to NAD 2.62 | USD to NAD 18.93 | DZD to NAD 0.14 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.33 | EGP to NAD 0.39 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.74 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.8 | RUB to NAD 0.2 | INR to NAD 0.23 | USD to DZD 134.35 | USD to AOA 832.63 | USD to BWP 13.71 | USD to EGP 47.35 | USD to KES 130.98 | USD to NGN 1415.13 | USD to ZAR 18.93 | USD to ZMW 25.01 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index 74536 Up +0.85% | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1528.69 Up +0.84% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 12986.94 Up +0.04% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 27559.35 Down -2.36% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 221.30/OZ UP +1.40% | Copper US$ 3.99/lb UP +0.07% | Zinc US$ 2 455.50/T UP 0% | Brent Crude Oil US$ 87.64/BBP UP +1.45% | Platinum US$ 907.62/OZ UP +1.42%