Aanafaalama ya kundathana iikumungu yevi
Epangelo kali na iimaliwa yokulanda po evi lyaanafalama
Sho omupresidende Hage Geingob e li koshipundi aanafaalama mOnooli oye na omukumo kutya evi lyawo itali ka kuthwa po owala ngaaka. Ngoka omaiyuvo gomupresidende gwoNamibia Agricultural Union (NAU), Ryno van der Merwe pethimbo lyomutumba omuti- 70th ngoka gwa ningwa.
“Konima yoomvula 26 dha piti, omulandu gwetulululo lyevi inagu kala uupyakadhi ihe iinima otayi vulu okulunduluka ihe otu na einekelo momuleli gwetu kutya oofaalama dhetu itatu dhi kuthwa,” Van der Merwe ta ti.
Okwa popiwa kutya nonando omulandu ngoka gwomatulululo kagu li omukundu gwa sha, okwa hololwa kutya aanafaalama oya gandja omavi gawo opo ga landwepo ihe otashi ulike kutya kape na iimaliwa yokushininga.
Monena oohecta dhevi dha thika poomiliyona 9.2 odhili momake gaantu mboka yali inaya talika nale omanga 3.1 dhili momake gaantu mboka ya tulululwa moofaalama dhoka. Omayalulo ga ningwa koNamibia Agricultural Union oga ulike kutya oohecta dhevi oomiliyona 37.4 odhevi lyuunafaalama womalanditho omanga oohecta 27.8 dhili momake gaamboka ya kala inaya talika monakuziwa.
Okwa hololwa kutya epangelo oli na oohecata 122 897 dhevi lyuunafaalama wopangeshefa omanga oohecta 259 252 dhili momake giiputudhilo lyilwe ngaashi NamWater naNamPower.
Epangelo oli na oompangela dhokumona oohecta oomiliyona 15 dhevi lyuunafaalama okuya momamvula 2020 omanga oohecta omiliyona 10 tadhi monika okupitila moprogramma yoAgribank’s Affirmative Action Loan Scheme omanga oomiliyona 5 million tadhi monika okupitila moNational Resettlement programme.
Van der Merwe okwa popi kutya ngele epangelo olya likola oohecta dhevi oomiliyona 15 nena omulandu ngoka otagu ka hula.
Okwa popiwa woo oshikumungu shelongitho lyevi lyopaumwene kepangelo opo li vule okugandja omauwanawa kaakwashigwana ayehe.
Frank Heger, okwa yelitha omilandu dhina okulandulwa uuna shoka tashi ningwa. Okwa nyana woo omapopyo kutya epangelo inali pewa evi lya gwana okulanda na okwa gwedha po kutya aantu otaya popi kutya omulandu tagu ithanwa ‘willing-buyer, willing- seller’ itagu longo.
Heger okwa popi kutya pethimbo ndika lyoshikukuta aanafaalama otaya pula opo epangelo li landepo omavi gawo, onkene kutya epangelo inali pewa evi olindji lyokulandwa kashi li mondjila.
Van der Merwe okwa zimine na okwa popi kutya otashi ulike kutya epangelo kali na iimaliwa ya gwana okulanda po evi ndyoka tali landithwa po kaanafaalama.
Okwa popi kutya ehokololo lya pondola kombinga yevi moNamibia, omutumba gwevi ngoka gwa ningilwe mo-1991. Okwa tsu omukumo opo aanafaalama ayehe ya kale nokukutha ombinga momitumba dhevi tadhi ningwa omanga inaku ningwa omutumba omunene gwevi ngoka kwa tegelelwa gu ningwe omvula twa taalela.
ELLANIE SMIT
“Konima yoomvula 26 dha piti, omulandu gwetulululo lyevi inagu kala uupyakadhi ihe iinima otayi vulu okulunduluka ihe otu na einekelo momuleli gwetu kutya oofaalama dhetu itatu dhi kuthwa,” Van der Merwe ta ti.
Okwa popiwa kutya nonando omulandu ngoka gwomatulululo kagu li omukundu gwa sha, okwa hololwa kutya aanafaalama oya gandja omavi gawo opo ga landwepo ihe otashi ulike kutya kape na iimaliwa yokushininga.
Monena oohecta dhevi dha thika poomiliyona 9.2 odhili momake gaantu mboka yali inaya talika nale omanga 3.1 dhili momake gaantu mboka ya tulululwa moofaalama dhoka. Omayalulo ga ningwa koNamibia Agricultural Union oga ulike kutya oohecta dhevi oomiliyona 37.4 odhevi lyuunafaalama womalanditho omanga oohecta 27.8 dhili momake gaamboka ya kala inaya talika monakuziwa.
Okwa hololwa kutya epangelo oli na oohecata 122 897 dhevi lyuunafaalama wopangeshefa omanga oohecta 259 252 dhili momake giiputudhilo lyilwe ngaashi NamWater naNamPower.
Epangelo oli na oompangela dhokumona oohecta oomiliyona 15 dhevi lyuunafaalama okuya momamvula 2020 omanga oohecta omiliyona 10 tadhi monika okupitila moprogramma yoAgribank’s Affirmative Action Loan Scheme omanga oomiliyona 5 million tadhi monika okupitila moNational Resettlement programme.
Van der Merwe okwa popi kutya ngele epangelo olya likola oohecta dhevi oomiliyona 15 nena omulandu ngoka otagu ka hula.
Okwa popiwa woo oshikumungu shelongitho lyevi lyopaumwene kepangelo opo li vule okugandja omauwanawa kaakwashigwana ayehe.
Frank Heger, okwa yelitha omilandu dhina okulandulwa uuna shoka tashi ningwa. Okwa nyana woo omapopyo kutya epangelo inali pewa evi lya gwana okulanda na okwa gwedha po kutya aantu otaya popi kutya omulandu tagu ithanwa ‘willing-buyer, willing- seller’ itagu longo.
Heger okwa popi kutya pethimbo ndika lyoshikukuta aanafaalama otaya pula opo epangelo li landepo omavi gawo, onkene kutya epangelo inali pewa evi olindji lyokulandwa kashi li mondjila.
Van der Merwe okwa zimine na okwa popi kutya otashi ulike kutya epangelo kali na iimaliwa ya gwana okulanda po evi ndyoka tali landithwa po kaanafaalama.
Okwa popi kutya ehokololo lya pondola kombinga yevi moNamibia, omutumba gwevi ngoka gwa ningilwe mo-1991. Okwa tsu omukumo opo aanafaalama ayehe ya kale nokukutha ombinga momitumba dhevi tadhi ningwa omanga inaku ningwa omutumba omunene gwevi ngoka kwa tegelelwa gu ningwe omvula twa taalela.
ELLANIE SMIT
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article