Aagandji yuuyelele otaya ka gamenwa kompango
Mboka ta ya ka gandja uuyelele wiifundja otaya ka geelwa
Omukuluntuwiliki gwOkakomisi kOkuvudha mo Iilonga yUulingilingi mOshilongo, Paulus Noa okwa pandula epangeo sho lya tula poshitaafula ontotwaveta ndjoka ta yi ka gamena aagandji aalopoteli yepangelo.
Ontotwaveta ndjoka ya kala ya tegelelwa uulethimbo, oya tulwa poshitaafula mOmutumba gwoPashigwana mEtine lya piti.
Noa okwa popi kutya, ontotwavea ndjika oya kala ya tegelelwa nale na oyi li etungilomanya mokuvudha mo iilonga yokulunga nokwiitapula moshilongo.
“Otu na AaNamibia oyendji mboka ya holola kutya otaya nyengwa okulopota iilonga yuulingilingi molwaashoka kape na oveta ndjoka ye ya gamena,” Noa ta ti.
Okwa holola kutya oku na omukumo kutya ontotwaveta ndjika otayi ka kwatelamo iikundathanwa ayihe mbyoka yiikundwa pethimbo lyiigongi ya ningwa naakuthimbinga ayehe mboka ya gumwa kontotwaveta.
“Ngele omuntu okwa kwathele epangelo mokumona omwaalu omunene gwiimaiwa mbyoka ya li ya gwile momake gaadhudhu nena otashi kala owala pauyuuki ngele omuntu ngoka ta mono olupandu okuza poshimaliwa shoka.”
Sho a tseyitha ontotwaveta momutumba gwopashigwana, Minista Albert Kawana okwa popi kutya ontotwaveta otayi ka kala oshilwitho oshiwanawa mokukondjitha uulingilingi, uukongo, eyakelo lyiingangamithi moshilongo, elanditho lyaantu, eyonagulo lyomidhingoloko, eholeko lyoonzo dhiimaliwa oshowo iimbuluma yimwe moshilongo.
Ontotwaveta ndjika otayi pula etotepo lyOmbelewa tayi ithanwa Whistleblower Protection Office ndjoka tayi ka kala yi na komufala, omupevi komufala oshowo aaniilonga yalwe. Ontopolwa onti-9 yOntotwaveta ndjika oyi na etotepo niilonga yoWhistleblower Protection Review Tribunal.
Opo ku shunithwe pevi elongitho lyiimaliwa oyindji okwa tokolwa opo iilyo yoWhistleblower Protection Review Tribunal yi kale tayi longo pamalupita.
O Whistleblower Protection Review Tribuna otayi ka kala yi na oshinakugwanithwa shokutala komatokolo agehe ngoka taga ningwa mompango ndjoka. Kawana okwa popi kutya pe na ompumbwe onene yokugamena omauyelele ngoka taga gandjwa kaahikihiya mboka, molwaashoka ngele uuyelele owa yi pondje omanga iipotha inayi manithwa nena otashi ka kala oshidhigu okuyeleka edhina lyomuntu ngoka ngele lwanima okwa mangululwa okuza kiipotha mbyoka .
“Oshili oshooka kutya aanapolotika yaahena ondjo, aanangeshefa naanenentu yalwe moshigwana otaya ka lundilwa kaakondjithi yawo,” Kawana a tsu omudhindo.
Ontotwaveta otayi tulitha miilonga euliko lyaanambelewa mboka taya ka lopotelwa iipotha miiputudhilo inene.
Ontopolwa onti-5 yompango ndjoka otayi indike ekatukilo lyoonkatu omuyakeliko gwepangelo kehe mokuholola uuyelele wontumba nokutaalela etongolo neningilo lyomatilitho uuna omuhikihiya ngoka omuniilonga.
“Iinima yilwe mboka yiindikwa ongaashi, ekutho miilonga pakathimbo, etidho miilonga, eshunitho pevi monkatu yiilonga, etindo lyokuyela omuniilonga ngoka onga oshizemo sho kuholola uuyelele. Okulundulula onkalo yiilonga nokufala omuniilonga komutumba gwomayutho, oyimwe ya indikwa okuza kaagandji yiilonga,” Kawana a yelitha.
Ontotwaveta otayi utha woo egandjo lyomageelo kwaamboka taya ka gandja owina omauyeelele gaahena uukwashili. Omageelo ogeli pooN$100 000, nenge oomvula 20 mondjeedhililo.
JEMIMA BEUKES
Ontotwaveta ndjoka ya kala ya tegelelwa uulethimbo, oya tulwa poshitaafula mOmutumba gwoPashigwana mEtine lya piti.
Noa okwa popi kutya, ontotwavea ndjika oya kala ya tegelelwa nale na oyi li etungilomanya mokuvudha mo iilonga yokulunga nokwiitapula moshilongo.
“Otu na AaNamibia oyendji mboka ya holola kutya otaya nyengwa okulopota iilonga yuulingilingi molwaashoka kape na oveta ndjoka ye ya gamena,” Noa ta ti.
Okwa holola kutya oku na omukumo kutya ontotwaveta ndjika otayi ka kwatelamo iikundathanwa ayihe mbyoka yiikundwa pethimbo lyiigongi ya ningwa naakuthimbinga ayehe mboka ya gumwa kontotwaveta.
“Ngele omuntu okwa kwathele epangelo mokumona omwaalu omunene gwiimaiwa mbyoka ya li ya gwile momake gaadhudhu nena otashi kala owala pauyuuki ngele omuntu ngoka ta mono olupandu okuza poshimaliwa shoka.”
Sho a tseyitha ontotwaveta momutumba gwopashigwana, Minista Albert Kawana okwa popi kutya ontotwaveta otayi ka kala oshilwitho oshiwanawa mokukondjitha uulingilingi, uukongo, eyakelo lyiingangamithi moshilongo, elanditho lyaantu, eyonagulo lyomidhingoloko, eholeko lyoonzo dhiimaliwa oshowo iimbuluma yimwe moshilongo.
Ontotwaveta ndjika otayi pula etotepo lyOmbelewa tayi ithanwa Whistleblower Protection Office ndjoka tayi ka kala yi na komufala, omupevi komufala oshowo aaniilonga yalwe. Ontopolwa onti-9 yOntotwaveta ndjika oyi na etotepo niilonga yoWhistleblower Protection Review Tribunal.
Opo ku shunithwe pevi elongitho lyiimaliwa oyindji okwa tokolwa opo iilyo yoWhistleblower Protection Review Tribunal yi kale tayi longo pamalupita.
O Whistleblower Protection Review Tribuna otayi ka kala yi na oshinakugwanithwa shokutala komatokolo agehe ngoka taga ningwa mompango ndjoka. Kawana okwa popi kutya pe na ompumbwe onene yokugamena omauyelele ngoka taga gandjwa kaahikihiya mboka, molwaashoka ngele uuyelele owa yi pondje omanga iipotha inayi manithwa nena otashi ka kala oshidhigu okuyeleka edhina lyomuntu ngoka ngele lwanima okwa mangululwa okuza kiipotha mbyoka .
“Oshili oshooka kutya aanapolotika yaahena ondjo, aanangeshefa naanenentu yalwe moshigwana otaya ka lundilwa kaakondjithi yawo,” Kawana a tsu omudhindo.
Ontotwaveta otayi tulitha miilonga euliko lyaanambelewa mboka taya ka lopotelwa iipotha miiputudhilo inene.
Ontopolwa onti-5 yompango ndjoka otayi indike ekatukilo lyoonkatu omuyakeliko gwepangelo kehe mokuholola uuyelele wontumba nokutaalela etongolo neningilo lyomatilitho uuna omuhikihiya ngoka omuniilonga.
“Iinima yilwe mboka yiindikwa ongaashi, ekutho miilonga pakathimbo, etidho miilonga, eshunitho pevi monkatu yiilonga, etindo lyokuyela omuniilonga ngoka onga oshizemo sho kuholola uuyelele. Okulundulula onkalo yiilonga nokufala omuniilonga komutumba gwomayutho, oyimwe ya indikwa okuza kaagandji yiilonga,” Kawana a yelitha.
Ontotwaveta otayi utha woo egandjo lyomageelo kwaamboka taya ka gandja owina omauyeelele gaahena uukwashili. Omageelo ogeli pooN$100 000, nenge oomvula 20 mondjeedhililo.
JEMIMA BEUKES
Comments
Namibian Sun
No comments have been left on this article